Başbakan Recep Tayyip Erdoğan’ın Akil İnsanlar Heyeti’yle Dolmabahçe’de yaptığı ve heyet başkanlarının raporlarını dinlediği toplantıda, birinci aşamaya ilişkin olarak verdiği bilgiler ve yaptığı değerlendirme beklendiği kadar olumlu değildi. Başbakan’ın, PKK-BDP cephesinin yaptığı açıklamalara karşın henüz birinci aşamanın tamamlanmadığını söylemesi ve silahlı PKK’lıların, ancak yüzde 15’i kadarının çekildiğini açıklaması, belki bazı heyet üyeleri için sürpriz oldu. Erdoğan’ın verdiği bilgiler ve değerlendirmeler, PKK-BDP cephesinin söylediği gibi henüz ikinci aşamaya geçilmediğini gösteriyordu.
Başbakan Erdoğan’a, asker ve sivil güvenlik güçleri ve istihbarat birimlerinden iletilen bilgiler, Kandil’den açıklanan bilgilerin çok uzağındaydı. Akillerle yapılan toplantı öncesinde Erdoğan’la görüşen Genelkurmay Başkanı Orgeneral Necdet Özel’in de bazı bilgileri ve tespitleri aktardığına kuşku yoktu. Tıpkı MİT ve emniyetten düzenli olarak aldığı raporlar gibi... Birinci aşamayla ilgili olarak dün yaptığım temaslarda askeri ve sivil güvenlik birimlerinin bazı tespitlerini şöyle özetlemek mümkün:
Çekilme yavaş
Güvenlik birimlerinin tespitlerine göre, uygun koşullara rağmen PKK’lı grupların yurtdışına çekilmeleri yavaş seyrediyor. Kuzey Irak’a geçen bazı grupların fotoğrafları yayımlanarak kamuoyunda, “hızla çekiliyoruz” algısı yaratılmaya çalışılsa da, silahlı PKK’lıların büyük çoğnulğu halen Türkiye sınırları içinde. Güvenlik yetkililerin ifadesiyle benzetme yapılacak olursa gelinen aşama henüz çekilmenin, “ç”si düzeyinde. Bu nedenle, “ikinci aşamaya geçtik sayılır” yolundaki açıklamalara rağmen birinci aşamanın yarısına bile ulaşılmış değil.
Haziran eylemleri
Haziran ayı boyunca PKK’nın köy ve şantiye basma, yol kesme, araç yakma, adam kaçırma, köylerden para toplama, cep telefonlarını gasp etme gibi birçok eylemi oldu. Örgüt, bu eylemleri Diyarbakır-Lice, Hakkâri-Yüksekova, Van-Özalp, Muş, Bingöl-Yayladere ve Şırnak bölgelerinde gerçekleştirdi. Ancak süreci etkileyecek boyutta çatışmalar olmadı. Valilerin süreçle ilgili hassasiyetleri nedeniyle ölümlü olmayan vakalarda kolluk ve adli takip yapıldı, ancak geniş çaplı askeri operasyonlar yapılmadı.
Cizre görüntüsünün anlamı
Cizre’de, PKK’nın “asayiş teşkilatı” mensubu olarak açıklanan, üniformalı PKK’lıların katıldığı “diploma töreni” ve sonrasında araçların durdurularak kimlik kontrolü yapılmasına ilişkin görüntüler olumsuz etki yarattı. PKK’lıların aynı eylemi Hakkâri’de de yaptıkları; PKK’nın 13-16 yaş grubu Kürt gençlerini topladığı, ailelerine, belli bir eğitimden sonra, “asayiş teşkilatında polis olarak görev yapacaklarının” söylendiği, toplumu alıştırma ve söylediklerinin kanıtı olarak da bu tür törenler düzenledikleri ve çocuk yaştaki gençleri, Kuzey Irak’a geçirdikleri tespiti yapıldı.
Suriye sınırından ateş açma
Suriye sınırına mülteci görüntüsü içinde bazen “atlı” şekilde gelen gruplardan Türk askerine ateş açılması eylemi 20 gün kadar sürdü. Bu saldırılarla ilgili olarak yapılan araştırmalarda, mülteci grupların içine PKK-PYD mensuplarının karıştığı, bazılarının bu yolla Türkiye’ye geçtikleri, bazılarının da atlı veya yaya olan bu grupların içinde sınır birliklerine ateş açtıkları, bu eylemleri Türk askerini Suriye’ye sokmak için yaptıkları tespit edildi.
Komutanların helikopterine ateş
Geçtiğimiz günlerde bölgede, terörle mücadelede en üst iki komutanı taşıyan helikoptere ateş açılması olayı da incelendi. Komutanların helikopterine yapılan ve bir kurşunun isabet ettiği saldırının planlı bir saldırı olmadığı sonucuna varıldı. Helikopterin geçtiği bölgedeki PKK grubunun bu tesadüften yararlanarak içinde kimlerin olduğunu bilmeden ateş açtıkları yönünde değerlendirme yapıldı.
Tunceli’deki saldırılar
Tunceli bölgesinde, karakol inşaatının başmühendisinin kaçırılması ve aracının yakılması, bazı şantiye ve köylerin basılması olayları ile ilgili araştırmalar ise devam ediyor. Bu ve benzeri eylemlerin özellikle bu bölgede bazen PKK tarafından, bazen PKK ile ortak hareket eden başka gruplar tarafından, bazen de PKK’dan bağımsız olarak yapıldığı, güvenlik güçlerinin bilgisi dahilinde. Son saldırıların bu bölgede sürece karşı olan PKK dışındaki gruplar tarafından yapılmış olabileceği üzerinde de duruluyor.
Süreci kesmez
Bu tür eylemlerin hükümetin çözüm sürecini devam ettirme kararlılığını etkilemediği, ancak güven sarsıcı olarak yorumlandığı bilgileri de geliyor. Bu tür süreçlerin, dünyadaki örneklerinde de görüldüğü gibi inişli-çıkışlı bir seyir izlediği, ancak PKK-BDP cephesinde karar vericilerin sorumluluk içinde hareket etmeleri ve kamuoyunu yanıltıcı bilgi vermemeleri gerektiği yorumları da yapılıyor.