CHP’nin aykırılık dayanakları

Başbakan Recep Tayyip Erdoğan, referandum hazırlıklarına başladıklarını açıkladı. Partisinin gençlerinden referandum için şimdiden çalışmaya başlamalarını istedi. Referandumun yeni çıkarılan yasaya göre temmuzun sonuna denk geleceği tahminleri yapılıyor, bazı tarihler veriliyor.
Ancak, referandumdan önce Anayasa Mahkemesi aşaması var. Anayasa Mahkemesi’nin alacağı karar, referandum takvimini değiştirebilir. Nedeni ise, CHP’nin iptal başvurusu yaparken ayrıca yürürlüğü durdurma talebinde de bulunacak olması.

Yürürlük durursa
Anayasa Mahkemesi, CHP’nin talebi doğrultusunda yürürlüğü durdurma kararı verirse, bu durumda referandum takvimi de durur. Referandum takvimi, ancak Anayasa Mahkemesi’nin davanın esası hakkında karar vermesinden sonra yeniden işlemeye başlar.
Yüksek Mahkeme, CHP’nin talebini yerinde görmez ve yürürlüğü durdurma kararı vermezse, o zaman, referandum takvimi kesilmemiş olur.
Bu halde de ortaya başka bir tartışma çıkacaktır. Referandum süresini kısaltan yasanın, seçim yasası gibi değerlendirilip değerlendirilmeyeceği konusu gündeme gelecektir. Bu konuyu da Yüksek Seçim Kurulu’nun karara bağlaması gerekiyor. Yüksek Seçim Kurulu, referandum yasasının, seçimi ilgilendiren bir yasa olduğuna hükmederse, bu kez referandum süresinin 120 gün olarak uygulanması söz konusu olabilir.

Aykırılık dayanakları
CHP’nin anayasa uzmanları, iptal başvurusunu hazırlıyorlar. Yasalaşan değişikliklerin Anayasa’ya aykırılığı konusunda CHP’nin kullanacağı dayanakları şöyle özetleyebiliriz:
1- Gizliliğin ihlali: CHP, oylamalarda Anayasa’nın öngördüğü gizlilik kuralının ihlal edildiğini, bu nedenle Anayasa’nın 175. maddesine aykırılık oluştuğunu öne sürecek. CHP, bu tezine kanıt olarak oylamalar sırasında basına yansıyan görüntüleri kullanacak. Ayrıca, Meclis televizyonunun görüntüleri de istenecek ve bu görüntüler de kanıt olarak Anayasa Mahkemesi’ne sunulacak.
2- 2. maddenin ihlali: CHP, ayrıca Anayasa Mahkemesi ile Hâkimler ve Savcılar Yüksek Kurulu’nun yapısını değiştiren maddelerin de Anayasa’nın değiştirilmesi teklif edilemez maddeleri düzenleyen 4. madde hükmüne aykırılık oluşturduğunu öne sürecek. CHP’nin yaklaşımına göre söz konusu düzenlemeler, “yürütmenin yargı üzerinde tahakkümüne” yol açacağı için kuvvetler ayrılığı ilkesine, dolayısıyla Anayasa’nın 2. maddesinde yer alan hukuk devleti ilkesine aykırılık oluşturuyor. CHP, aykırılık tezini, düzenlemenin değiştirilmesi teklif edilemez hükmüne aykırı olduğu, bu hükmün bir şekil şartı olduğu görüşüne dayandıracak. Böylece Anayasa Mahkemesi’nin şekilden hareketle esasa girmesinin mümkün olduğu tezini işleyecek ve Anayasa Mahkemesi’nin türbanla ilgili düzenlemeyi iptal ederken verdiği kararı örnek gösterecek.
3- Yürürlük maddesi de aykırı: CHP’nin Anayasa’ya aykırı olduğunu iddia edeceği bir diğer madde de, paketin referanduma bir bütün olarak sunulmasını öngören yürürlülük maddesi. CHP’ye göre bu madde de Anayasa’nın 175. maddesi ile Venedik Komisyonu kararlarına aykırılık oluşturuyor.
4- İki teklif: CHP, anayasa değişikliği sürecinin başında TBMM Başkanlığı’na verilen ve Meclis Başkanı Mehmet Ali Şahin’in de imzasını taşıyan teklifi de iptal başvurusunda konu edecek. CHP, ortada iki teklif olduğunu ve bunlardan birinin aykırılık oluşturduğu tespitini talep edecek.
5- İvedilik kuralının ihlali: CHP’nin Anayasa’ya aykırılık iddia edeceği bir diğer konu da görüşmeler sırasında “İvedilikle görüşülemez” hükmüne aykırı davranıldığı. CHP, değişiklik paketinin Anayasa’nın 148. maddesine aykırı olarak ivedilikle görüşüldüğünü öne sürecek.