Anayasa Mahkemesi’nin vereceği kararın sonuçları

Anayasa Mahkemesi, CHP’nin öncülüğünde açılan iptal davasını karara bağlayacak. Bu aşamada dosya, raportörün incelemesinde. Raportör, raporunu teslim ettikten sonra Yüksek Mahkeme davayı görecek.
Anayasa Mahkemesi’nin vereceği muhtemel kararlar ve sonuçları neler olur? Bu sorunun yanıtı, siyaseti de önemli ölçüde etkileyecek.

CHP’nin talepleri
CHP öncülüğünde açılan iptal davasında üç talep yer alıyor:
1- Anayasa değişikliklerinin oylanmasında gizlilik kuralına uyulmamıştır, bu nedenle paketin tümünün iptal edilmesi gerekir.
2- Değişikliğin Anayasa Mahkemesi ve HSYK’nın yapısını düzenleyen maddeleri, Anayasa’nın 2. maddesinde yer alan hukuk devleti ilkesine aykırıdır, bu nedenle değiştirilmesi teklif edilemez maddeleri düzenleyen 4. maddeye aykırılık oluşturmaktadır.
3- Ombudsmanlık düzenlemesi de hukuk devleti ilkesine aykırıdır.

Şekil itirazı
Bu talepler karşısında Anayasa Mahkemesi’nin verebileceği kararları ve sonuçlarını irdeleyelim.
Eğer Anayasa Mahkemesi, CHP’nin gizlilik esasına uyulmadığı için paketin tamamının iptal edilmesi talebini yerinde görürse, değişiklik paketi ortadan kalkar. Bu durumda referanduma sunulacak yasa iptal edildiği için referanduma gidilmesi de söz konusu olmaz.
Eğer Anayasa Mahkemesi, CHP’nin bu talebini yerinde görmezse, bu kez CHP’nin ikinci talebiyle ilgili karar önem kazanır.

Üç maddeyle ilgili talep
Anayasa Mahkemesi, CHP’nin talep ettiği yönde karar verir ve Anayasa Mahkemesi ile HSYK’nın yapısını düzenleyen maddeleri iptal ederse; paketin geriye kalan maddeleri için referanduma gidilmesi gerekir. İptal edilen maddeler paketten çıkarılır ve kalan kısmı referanduma sunulur.
Bu durumda, CHP’nin referandumda “hayır” oyu kullanması için bir sebep kalmaz. CHP de paketin geri kalan kısmı için “evet” oyu kullanabilir. Bu halde de referandum iktidar ve muhalefet için bir ölçü oluşturmaz.

Talebin geri çevrilmesi
Üçüncü bir seçenek de Anayasa Mahkemesi’nin CHP’nin tüm taleplerini geri çevirmesidir. Anayasa paketinde anayasaya aykırı bir yön bulunmadığına hükmederse, paketin tümü geçerlilik kazanır.
Bu durumda paketin tamamı referanduma sunulur. Bu seçenek gerçekleşirse, referandum iktidar ve muhalefet partileri için bir çeşit seçime, güven oylamasına dönüşür. Çünkü, CHP ve diğer muhalefet partileri paketin tümünün referanduma sunulması halinde hayır oyu kullanacaklarını kamuoyuna açıklamışlardı.

Seçim havası
Paketin tümünün referanduma sunulması halinde liderlerin yürütecekleri kampanya, seçim kampanyasından farklı olmayacaktır. Bu itibarla çıkacak sonuçlar genel seçim için de bir fikir verecektir.
Referandum kampanyasının anayasa değişikliği paketiyle sınırlı olmayacağı; bütün konuları kapsayacağını tahmin etmek zor değil.
Bu durum, CHP’nin yeni lideri Kemal Kılıçdaroğlu için önemli bir sınav olacaktır. Çıkacak hayır oylarının düzeyi Kılıçdaroğlu’nun performansına bağlanacaktır.
Bu itibarla Anayasa Mahkemesi’nin vereceği karar, hem iktidar hem de ana muhalefet açısından çok büyük önem taşıyor.