İnsanı en çok kahredenlerden biri bu...
Ucuza, en ucuza çalışan emeğin, “ucuza ve hafife alınması”nın değişmemesi.
Teknoloji değişiyor, çağ değişiyor, mekanizasyon artıyor ama çoğu zaman beden gücüne dayalı emek “ucuz” kalıyor Türkiye’de.
En son, İstanbul’da bir alışveriş merkezinin yapımında çalışan işçileri elektrik kontağı değil, iş güvencesinin hafife alınması diri diri yaktı.
50-70 lira yövmiye uğruna şantilerde 24 saat boyunca çalışan ve konaklayan işçiler aslında hiç yoktular. Devletin kayıtlarında hiç olmadılar.
İstanbul’u, İzmir’i, doğusu batısı da yok bu işin.
* * *
Mesala uzun yıllar Hilton’dan geçtiğimde ya da Hilton’daki eğlenceli bir ortama katıldığımda, bu devasa bina yapılırken kaybedilen işçileri anardım.
Son yıllarda unuttum.
Orada kaybedilen işçilerin sayısını da unuttum. Beş miydi altı mı ?
Yıllar sonra, Crown Plaza, Özdilek AVM yapılırken iki işçi daha kaybedildi.
Bu gözkamaştıran otel ve AVM’ye gittiğimde şöyle bir bakındım.
İki işçinin anısına bir yerlere yazılmış mıdır diye. Sorsaydım komik olacaktım, soramadım.
Gerekli önlemleri alamamak zaten can yakıcı ama nedense otel ya da AVM’lerin yapımında bu kazalar yaşanınca canım iki kere yanıyor. Üzerinde eğlenilecek, alışveriş yapılacak, kahkalar atılacak.
Kimse ucuz emek arayışının bedelini, bedenleriyle ödeyenleri hatırlamayacak.
Ailelere verilen üç beş kuruşun ardından herşey bitecek. Bu böyle.
Caydırıcı ceza alan da hala yok, iş güvenliğini denetleyen de.
* * *
Bu insanların kaybı sonradan nasıl karşımıza yalnızca resmi istatistiklerde çıkıyor.
Rakamlar da her yıl artıyor. 2003’de Türkiye’de iş kazası sonucu ölenlerin sayısı 810 kişiydi, 2011’de bu rakam 1563’e yükseldi.
Bunlar kayıtlı ekonomide, kayıtlara geçen ölü bedenler. Çalışma Bakanlığı’nda 227’si teftişe yetkili, 236’sı iş müfettiş yardımcısı olmak üzere toplan 463 müfettiş iş sağlığı ve iş güvenliği alanında görev yapıyor. Tüm Türkiye’yi 463 müfettiş denetliyor.
En temel hak olan yaşam hakkının korunması için çağdaş bir işçi sağlığı ve iş güvenliği yasası bir türlü meslek odalarının, uzmanların uyardığı şekilde çıkmıyor.
Kamuyu küçültme arzusu nedense iş müfettişlerinin sayısını azaltmaktan başlıyor.
Çağ atlamasına atlıyoruz ve Türkiye’de her şey değişiyor ama nedense ucuz emeğin değersizliğinin yarattığı ölü bedenler değişmiyor.
Nasılsa unutulup gidiyor!..
