Son yıllarda, Türkiye’nin üretim gücünü gösteren, keyif veren gelişmelerin arasında, tekne ve yat imalatları da vardı.
Özellikle Antalya, Muğla ve İzmir’de tekne üreticileri gözkamaştırıcı eserlere imza attılar.
40 metrelik mega yatlar da dahil olmak üzere, binlerce yat üretimi gerçekleşti, denize indirilirken şampanyalar kırıldı.
Sonrasında Yunanistan kriziyle birlikte bazı şeyler ters gitmeye başladı.
Ardından Avrupa’yı esareti altına alan kriz, bugün Türkiye’de tekne üreticilerinin de belini büktü.
* * *
Birkaç ay öncesine kadar arada bir “Yunanistan’da tekneler ucuzladı, oradan buraya ikinci el tekneler getiriliyor” duyumları kulağımıza gelirken, şimdi iş bir anlamda çığrından çıktı.
İzmir Tekne ve Yat İmalatçıları Birliği Başkanı Aslan Bilgi’ye göre bu rakam son altı ayda 550’yi aştı. Bilgi, satışların takibini tam olarak yapmanın mümkün olmadığını söyleyerek, çoğu satışın yurtdışında bittiğine de işaret ediyor.
Ege tekne ve yat imalatı neredeyse durma aşamasında.
* * *
Krizin İtalya ve İspanya’da da kendini hissettirmesi, bu artışın öncelikli sebebi.
Çoğu tekne ve yat üreticisi firma, bankalara olan borçlarını ödeyemeyince bu şirketlerin stoklarında bulunan miyadı dolmuş ikinci el tekneler bankalara geçti.
Yabancı bankalar şimdi bu tekneleri satmanın birçok kolay yolunu sunuyor.
Türkiye’ye teknelerin bir kısmı yabancı şirket kurarak getiriliyor. Tekne sahibi, bu şirketin yüzde bir bile ortağı olsa aldığı tekneyi Türkiye’ye rahatlıkla getiriyor. Ya da tekneler doğrudan yabancı bayraklı olarak satılıyor. Birçok ülkede yabancı bayraklı teknelerin en çok 30-40 gün kalış yapma hakkı varken, Türkiye’de sıkı bir denetim olmamasının satışları kolaylaştırıdığı öne sürülüyor.
Geçen yılki kayıtlara göre İzmir’de 35 kayıtlı tekne imalatçısı yılda 1200’e yakın tekne üretti. Bugün birlik verilerine göre bu sayı 2011’in ilk 10 ayında 200’e düştü.
Dünya tekne inşaasında 5. sırada bir ülkeyken, dernek başkanı Aslan’a göre Avrupa’nın çöp teknelerini alan bir ülke hale geldik.
* * *
Tekne üreticilerini, Avrupa’da yaşanan krizin ilk etkilenenleri olarak görmek de mümkün.
Üreticilerin, ucuza satılan tekneler karşısında maliyetlerle başa çıkmaları bir süre daha mümkün görünmüyor.
Tekne imalatçılarının bugün yaşadıklarını, diğer sektörlerde ‘Avrupa’nın stokları azalıncaya kadar yaşanacak’ başka sıkıntılara bir örnek olarak görmek de mümkün...
Fabrikasını kapattı
Mimar Tahsin Erkan, kentin polyester tekne üreticilerinden birisi, daha doğrusu birisiydi. Erkan geçtiğimiz günlerde üretim tesisini kapatarak kiraya verdi. “Üç beş Bodrum Gulet üreticisinden başka üretici kalmadı” diyor. Yunanistan ve Hırvatistan‘dan şu sıralar çoğunlukla 9-12 metre uzunluğunda yelkenli tekne getirme modası var olduğunu anlatıyor Erkan. Fiyatların 60-100 bin euro civarına indiğini söyleyerek, üretimini bu rakamların altına indiremeyeceği için fabrikayı kapatmayı tercih ettiğini belirtiyor.
