Serinleten 5 soru

Herkesin gündeminde bu sıcaklarda nasıl beslenmeli, nelere dikkat etmeli gibi sorular var. Ben de bu hafta, ne kadar su içmeli, nasıl beslenmeli gibi en çok yöneltilen sorular üzerinden serinlemenize yardımcı olmak istiyorum.

Son günlerde “Hava çok sıcak!” cümlesini kaç kere kurdunuz hiç düşündünüz mü? Cevabınızın birden fazla olduğunu tahmin ediyorum. Sıcak hava yönünü ülkemize çevirdi, önümüzdeki günlerde rekor sıcaklıklar bekleniyor. Havalar neden birden ısındı, rekor sıcaklıklar neden günden güne artıyor sorusunun kökeninde iklim krizi yatıyor. İklim krizinin buradaki önemli etkisinden önümüzdeki günlerde detaylı olarak bahsedeceğim.

Son 1 haftadır herkesin gündeminde bu sıcaklarda nasıl beslenmeli, nelere dikkat etmeli gibi sorular var. Ben de bu haftaki yazımda en sık sorulan sorular ve vücudumuzu artan sıcaklıklara hazırlamanın önemini hatırlatmak istedim.

1- Ne kadar su içmeli?

Yaz aylarında vücudumuz terleme nedeniyle normalden daha fazla su ve elektrolit kaybeder. Dikkat! Bu kayıpların artması tehlikeli olabilir, bu nedenle susamayı beklemeden su içmeye özen gösterin. Günde 2-2 buçuk litre su tüketmeye çalışın. Bu miktarın fiziksel aktivite seviyenize, sağlık durumunuza ve birçok faktöre göre değişiklik gösterebileceğini hatırlayın. Pratik bir yöntem olarak vücut ağırlığınız ile 30 mililitreyi çarparak da günlük minimum su ihtiyacınızı kolayca hesaplayabilirsiniz.

2- Su soğuk mu sıcak mı?

İlk olarak buradaki kafa karışıklığını giderelim. Sıcak su ve soğuk su arasındaki fark, aslında sıcak suyun daha yavaş metabolize edilmesi, midede daha uzun süre kalması. Yani soğuk su dolaşıma daha hızlı katılıyor ve mideyi hızlı terk ediyor. Diyette genellikle sıcak ılık su tüketilmesinin nedeni aslında bundan kaynaklanır, midede daha uzun süre kaldığı için tokluk hissiniz desteklenmiş olur. Fakat artan sıcaklıklarda sıvı ve elektrolit kaybı yaşadığımız bugünlerde suyunuzu soğuk içmek, kaybettiğiniz sıvıyı yerine koymak adına fayda sağlayabilir. Gıda güvenliği konusunda küçük bir uyarıda bulunmak istiyorum. Yazın tüketimi artan buzlu içecekler ve dışarıda tükettiğiniz buz ilaveli gıdalar konusunda dikkatli olun. Burada kullanılan buz kalıplarında temiz su kullanımı ve kontaminasyon riski, hijyen gibi konulara özen göstermek gerekiyor. Öyle ki yaz aylarında dışarıda tüketilen buzlu içeceklerde zehirlenme tehlikesi yaşanabiliyor.

3- Bu kadar sıcak bağışıklığı etkiler mi?

Sıcak havalarda hasta olmayı kim ister? Bağışıklık sisteminin sıcak havaya verdiği tepkiyi inceleyen çok yeni bir çalışma, sıcak hava ile bazı kan hücreleri seviyeleri arasında bir ilişki olabileceğini belirtiyor. Sıcak havanın, monosit olarak bilinen bazı beyaz kan hücresi sınıflarının daha yüksek seviyeleriyle ilişkili olduğu ve bunun da inflamasyonu tetikleyerek bağışıklık yanıtı üzerinde olumsuz etki gösterdiği bulunmuş. Amerikan Kalp Derneği’nin konferansında sunulan bu araştırmada, iklim krizinin ilerleyen dönemlerde kardiyovasküler hastalık riskini artırabileceği de vurgulanıyor. İnflamasyon ile mücadelede en iyi yöntemlerden biri antioksidandan zengin rengârenk bir beslenme planı iken zencefil, zerdeçal gibi antiinflamatuar gıdaların da inflamasyona karşı serinletici etkisinden faydalanabilirsiniz.

4- Nasıl beslenmeli?

Sıcak ve bunaltıcı havalar kalp damar sağlığınızı etkileyebilir. American Heart Association’ın Circulation dergisinde yayımlanan bir araştırma, sıcaklık artışının kardiyovasküler hastalıktan ölümleri 2-3 katına çıkarabileceğini gösteriyor. Kalp damar sağlığı için dikkat edilmesi gereken bir diğer nokta ise beslenme planınızda yer verdiğiniz gıdalar. Özellikle sıcak havalarda kırmızı et tüketimini azaltıp, sıvı içeriği yüksek sebze ve meyvelere yönelmeye gayret edin. Sıvı içeriği yüksek sebze ve meyveler bu aylarda sofranızın ve öğünlerinizin vazgeçilmezi olsun.

5- Proteini nasıl artıralım?

Yaz aylarında yağlı gıdalar ve yüksek miktarda kırmızı et tüketimini azaltmanız gerektiğinden bahsettim. Bu aylarda yumurta tüketimi de azalabiliyor, kahvaltıda daha serin alternatifler tercih ediliyor. Fakat dikkat, günlük protein alımınızın yeterli olduğundan emin olun. Yetersiz protein ve enerji alımı, halsizlik ve yorgunluğa neden olabilir. Bitkisel protein kaynağı baklagiller bu noktada en büyük yardımcılarınızdan biri olsun. Mercimek, fasulye, nohut gibi baklagillere sofranızda sık sık yer verin. Baklagil tüketiminden sonra şişkinlik veya gaz problemi yaşıyorsanız filizlendirilmiş baklagil tüketmeyi deneyebilirsiniz.