'Dondurulmuş çatışma al sana Rusya'
Bir önceki pazartesi yazısında Putin Rusya'sının 'yeni - yayılmacılığı'nı anlamak için kitap önerisinde bulunmuştum. Bu pazartesi yazısında ise "Yayılan Rusya değil, NATO, AB ve bunların da azmettiricisi ABD" diyen, Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Siyasi Tarih Anabilim Dalı Öğretim Üyesi Prof. Dr. Erel Tellal ile uzun sohbetimden bazı notları aktaracağım.
Tellal, 2008'de Gürcistan'da ve 2000’ler süresince Ukrayna'da batının "kıştırtmasıyla" aynı filmin sürekli tekrar ettiğini savunuyor. Gürcistan'ın eski cumhurbaşkanı Mihail Saakaşvili'nin de "ABD'nin gelip yardım edeceği" hatasına düştüğünü belirten Tellal, hem Ukrayna'nın hem de Gürcistan'ın, ne AB'ye ne de NATO'ya üye olamayacağı görüşünde:
"Kim alır Gürcistan’ı. Toprak bütünlüğü yok, hiçbir zaman olmadı. Abhazya ve Güney Osetya hiçbir zaman Gürcistan’ın denetiminde olmadı. Gürcistan diye bir devlet var mı? Var. Devlet başkanı var mı? Var. Ama Abhazya’da ve Güney Osetya’da hiçbir zaman egemen olmadı(...) Ukrayna’nın AB’ye girme olasılığı sıfır. NATO’ya girme olasılığı sıfır. ABD 'gelip yardım etmeyeceğim' diyor işte. Kimse Rusya ile Ukrayna için savaşmaz, savaşamaz da zaten."
"Soğuk savaş sona ermedi çünkü..."
Tellal bunun nedenini Rusya'nın "gücüne" bağlarken, 3. Dünya Savaşı'na da ihtimal vermiyor. İkinci Soğuk Savaş dönemi yorumuna ise Prof. Tellal, bundan 20 yıl kadar önce yazdığı, "Soğuk savaş neden yeniden sona erdi" başlıklı makalesini hatırlatarak yanıt verdi. Soğuk savaşın neden ve nasıl sona ermediğini ve ermeyeceğini daha o zaman anlattığını belirten Tellal şunları söyledi:
"Soğuk savaş sona ermedi çünkü soğuk savaşı soğuk yapan nükleer silahlar. Nükleer savaş çıkar mı diyorsanız, hayır çıkmaz. Kimse Ukrayna için kılını kıpırdatmıyor, herkes gördü. Üçüncü Dünya Savaşı da çıkmaz. İki kutuplu sistem bitti ama şimdi taşlar yerinden oynadı. Benim öngörüm şu; (Rusya) ne kadarını alacaksa alacak. Gürcistan’da bunu yaptı ve hep yapıyor bunu. Ne var orada? Abhazya ve Güney Osetya var. Ne diyorlar? Frozen conflict (dondurulmuş çatışma).."
Rusya'nın Ukrayna'nın tamamını işgal edeceğini ya da Ukrayna'da durmayıp Baltık ülkelerine ilerleyeceğini de düşünmediğini belirten Tellal sözlerini şöyle sürdürdü:
"Kırım gitti, gelmez. Donbas denilen bölge bir daha gelmez… Norman Stone diye önemli bir tarihçi; 'Ukrayna ile birlikte Rusya, ABD’dir. Ukraynasız Rusya, Kanada'dır ancak', diyor. O kadar stratejik önemi haiz. Dondurulmuş çatışma, al sana Rusya. Genel olarak böyle yapıyor zaten."
‘Devlet aklı’
Tellal, "Putin'in savaşı", "Putin'in psikolojisi" ifadelerini de "saçmalık" olarak nitelendiriyor. Rusya'da Çarlıktan kalan, Sovyetler döneminde de bugün de süren bir "devlet aklı" olduğunu ve bunun "güvenlik" temelli olduğunu vurguluyor. Putin'in 2008 Bükreş NATO toplantısında, Gürcistan ve Ukrayna'nın NATO'ya katılmasının, 'casus belli' yani savaş nedeni olacağını söylediğini kaydeden Tellal şöyle devam etti:
"Rusya’nın emperyal bir devlet olduğunu, emperyalist politikalar izlediğini kabul ediyorum ama bu politikaların altında yatan güvenlik. Yayılan Rusya değil, NATO, AB ve bunların da azmettiricisi ABD. Wider BlackSea diyorlar. ABD, Romanya’ya üs kurdu. Bulgaristan’a üs kurdu. Donanmasını Karadeniz’e geçirmek istiyor. Karadeniz’in batısına yerleşti, Türkiye’yi de zorluyor. Türkiye ile ABD arasındaki anlaşmazlık noktalarından biri bu. "
"Rusya'nın başa çıkacak enstrümanları var"
Spordan sanata, ticaretten ulaşıma uzanan yaptırım kararlarının Rusya'yı zora sokacağı beklentisine de şüphe ile yaklaşan Tellal, 'Rusya'nın bunlarla başa çıkacak enstrümanları olduğunu' dile getiriyor:
"(Roman) Abramoviç, Chelsea'yı satacakmış. 2000’lerin başında Abramoviç’in sermayesi İngiltere Kraliçesi’nin malvarlığının 4 - 5 katı mı neydi. Adamın yatını, katını alsanız ne olacak...
AB silah gönderecekmiş. Hangi devletten ne kadar silah gidiyor? Kime teslim ediyorsunuz? Onun güvenliğini nasıl sağlayacaksınız? Başkalarının eline geçip geçmeyeceğini nereden bileceksiniz? (...)
Yaptırımlar konusunda bence bir şey yapamazlar, 2014’ten beri yapmadıkları kalmadı zaten. Şimdi el arttırıyorlar. Rusya’nın bununla başa çıkacak enstrümanları var. Bir; Rus mafyası. İkincisi; daha Çin devreye girmedi. Yanda duruyor. Üç; Çin ile ilişkili eski Sovyet coğrafyası. Mesela Kazakistan destek vermedi oysa ki Avrasya Ekonomik Birliği diye bir şey var. Rusya’nın sadece AB ile, Almanya ile enerji ilişkisi yok ki, Çin’e de satıyor. Üstelik Kazakistan da satıyor. İki gün sonra Rusya bastırırsa, Kazakistan 'ben hâlâ Çin’e doğalgaz satacağım' demeyebilir. O zaman Çin’den aldıklarınızı daha doğrusu alamadıklarınızı ne yapacaksınız?...Bir de hâlâ kullanmadığı bir kozu var, o da gaz. Alman liginde hepsinin üzerinde Gazprom yazıyor. Gazı keserse ne yapacak Alman ekonomisi? Bakın kesmiyor...Bence ilerde Çin de Rusya’nın yanında durmak zorunda kalacak. Rus oligarklarının çoğu Yahudi. Olayın İsrail bağlantısı da var. Rusya mafyası ve Ukrayna mafyası arasındaki ilişkiler var."
Son olarak; Türkiye'nin bir denge politikası yürütmek zorunda olduğunu söyleyen Tellal, "Ne Rusya’dan vazgeçebilir ne de onu dengeleyici bir unsur olarak Ukrayna’dan..." dedi.
