Cem Kılıç

OECD’nin son raporu, sosyo-ekonomik merdivenin en alt ucunda büyümenin çocukların yaşamlarının neredeyse tüm alanlarını nasıl etkilediği çarpıcı bir şekilde ortaya çıkarıyor.

Sosyo-ekonomik açıdan dezavantajlı geçmişlerden gelen çocuklar, daha avantajlı akranlarına kıyasla, refah göstergeleri açısından daha kötü durumda. Örneğin, dezavantajlı sosyo-ekonomik geçmişe sahip yüksek performanslı öğrencilerin, avantajlı akranlarına kıyasla üniversite eğitimine devam etmeyi planlama olasılıkları üç kat daha az. Bu veriyi paylaşmak üniversiteye giriş sınav sonuçlarının açıklandığı şu günlerde çok daha anlamlı.

Ekonomik Kalkınma ve İşbirliği Teşkilatı (OECD) tarafından yayınlanan “Eşitsizliğe Başlamak: Dezavantajlı Çocuklar için Hayat Nasıl?” başlıklı yeni bir rapor, OECD ülkelerinde dezavantajlı çocukların daha avantajlı akranlarına göre refah düzeylerini çeşitli göstergeler itibarıyla gösteriyor. Raporda, sosyo-ekonomik merdivenin en alt ucunda büyümenin

Sigortalı olarak çalışan bir kişinin ölümü sonrası geride kalanlara ölüm aylığı bağlanır. Ölüm aylığı bağlanması için sigortalının belirli bir süre prim ödemiş olması gerekir. Ölen eşten dolayı maaş alan dul eş yeniden evleninceye kadar aylık almaya devam edebilir. Ancak bir eş iki eşinden birden ölüm aylığı alamaz.

Ölüm aylığı şartları...

Sigortalı bir kişinin vefatı halinde geride kalanlara ölüm aylığı bağlanabilmesi için en temel şart prim ödeme süresidir. Buna göre vefat eden kişi adına ölüm tarihi itibarıyla en az 5 yıl prim ödenmiş ise geride kalanlara ölüm aylığı bağlanır. 5 yıldan az primi olan kişinin vefatı halinde ise geride kalanlara aylık bağlanmaz. Diğer yandan vefat eden kişi 4/a’lı yani eski adıyla SSK’lı ise, bu durumda borçlanma süreleri hariç en az 5 yıldan beri sigortalı olup toplam 900 gün uzun vadeli sigorta kollarına prim ödenmiş olması halinde de geride kalanlara ölüm aylığı bağlanabilir.

Kimlere bağlanır?

Ölüm aylığı geride kalan eş, çocuk, anne –

Asgari ücret artışıyla çalışanlara ücret dışında sağlanan en önemli ek menfaatler arasında olan yemek bedelinin 51 TL’si, yol (ulaşım) bedelinin 25.5 TL’si gelir vergisinden istisna edildi.

Asgari ücretin Temmuz 2022 döneminden itibaren artırılması sonrasında değişen parametrelerden biri de yemek ve yol yardımları için uygulanan gelir vergisi istisna tutarları oldu. Diğer taraftan, işverenleri desteklemek üzere geçtiğimiz yıllarda verilen asgari ücret desteğinin de yeniden uygulamaya konulacağı açıklandı. Bugünkü yazımda bu konuları ele almaya çalışacağım.

Alınan karara göre 01.07.2022 tarihinden itibaren işverenler tarafından çalışanlara ödenen yemek bedelinin 51 TL’si, yol (ulaşım) bedelinin 25.5 TL’si gelir vergisinden istisna edildi. Bu bakımdan, çalışanlara ücret dışında sağlanan en önemli ek menfaatler arasında olan yılın ilk yarısında 34 TL olarak uygulanan yemek yardımı ile yine yılın ilk yarısında 17 TL olarak uygulanan yol yardımı için uygulanan vergi istisnası tutarları artırıldı.

Yemek ve yol yardımı ne?

Yemek yardımını,

Yazı dizimizin son gününde doğum, askerlik ve yurtdışı borçlanmasının emekliliğe etkilerini değerlendireceğiz. Bu üç durumda en fazla ne kadar borçlanma imkanı var? Bu borçlanmaların sağladığı faydalar nedir? Başvuru tarihleri nelerdir? Bu konuları ele alacağız.

Doğum nedeniyle iş hayatından uzaklaşan kadınlara her doğumda 720 gün borçlanma hakkı veriliyor. Üç doğumu borçlanma hakkına sahip olan bir kadın sigortalı 2.160 gün borçlanma yapabiliyor. Kadın çalışanlar doğum nedeniyle iş hayatından uzak kalırlar. Bu nedenle de emekli olmak için gerekli gün sayısı şartını doldurmakta zorlanırlar. İşte bu yüzden doğum borçlanması düzenlemesiyle doğum nedeniyle iş hayatından uzaklaşan kadın çalışanlara doğum borçlanması hakkı tanınır. Ancak her durumda doğum borçlanması yapmak gerekli olmayabilir.

Staj avantajı

Staj yapan kadın sigortalıların doğum borçlanmasıyla emeklilik yaşını öne çekme ihtimali bulunmaktadır. İş hayatına staj yaparak başlayan ve bu dönemde adına kısa vadeli sigorta kolları primi yatan kadın sigortalılar

Malulen emekli olabilmek için çalışma gücünde en az yüzde 60 kayıp olduğu konusunda sağlık kurulu raporu gerekir. Malulen emeklilik koşullarını yerine getiremeyenler, engellilik tespiti yaptırarak engelli emekliliğinden yararlanabilir.

Çok sorulan sorulardan biri, sağlığını yitirenlerin erken emekli olup olamayacağı... Hastalanan, ameliyat olan ve rapor alıp işine devam edemeyenlerin aklında nasıl emekli olacakları sorusu vardır. Sosyal güvenlik mevzuatımız kimlerin sağlık sorunları sebebiyle erken emekli olabileceklerini düzenlemiş. Bu çerçevede, iki kavram öne çıkar. Bunlardan ilki ‘malulen emeklilik’, diğeri de ‘engelli hakkıyla emeklilik’tir. İkisi arasında bazı farklar vardır.

Her malul engellidir

Malulen emekli olabilmek için ilk ve en önemli şart, çalışma gücünde en az yüzde 60 kayıp olduğuna dair sağlık kurulu raporudur. Bu raporun alınabilmesi için kişilerin bulundukları il veya ilçedeki SGK merkezlerine başvurmaları ve yetkili hastanelere sevk edilmeleri gerekir. Doğrudan hastaneye başvurarak rapor almak yerine

Dünkü yazımızda emeklilik koşullarını, çalışanların emekli olmak için kaç yıl çalışmak zorunda olduklarını ve yaş şartını açıklamıştık. Bugün ise emekli aylıkları konusuna değineceğiz.

Tüm ülkelerde olduğu gibi Türkiye’de de emekli olunca alacağımız aylık, çalışırken kazandığımız maaşla aynı olmuyor. Yani emekli olduğumuzda hak ettiğimiz aylık azalıyor. Ancak emekli aylığının daha da azalmasını engellemek mümkün. Bu detaylara girmeden önce emekli aylığı nasıl hesaplanıyor ona bakalım.

Nasıl hesaplanıyor?

Emekli aylıklarının hesaplanması yönteminde de memur, kendi hesabına çalışan ve işçi ayrımı söz konusu. Bunun yanı sıra çeşitli dönemlerde yapılan sosyal güvenlik reformları ile sadece emekli olma yaşı değil emekli aylığı hesaplama yöntemleri de değiştiği için birkaç farklı hesap dönemi var. Bu dönemler 2000 yılı öncesi dönem, Ocak 2000 ile Ekim 2008 arası dönem ve Ekim 2008 sonrası dönem olarak üçe ayrılmakta.

2000 yılından itibaren çok temel olarak emekli aylıklarının

Dört gün sürecek yazı dizimizde, kimlerin hangi şartlarla emekli olacağını, emekli maaşının nasıl hesaplandığını ve nasıl artırılabileceğini ele aldık. Bugün, ‘Ne zaman emekli olabilirim?’ sorusunun cevabı üzerinde duracağız.

Çalışmaya başlayan herkesin başlangıçta olmasa da sonradan en büyük isteği emekli olmaktır. Çalışma yaşamının ilk yıllarında pek önemsenmeyen emeklilik sonlara doğru en çok arzulanan ve ne zaman gerçekleşeceği merak edilen bir konudur. İşçi, memur ve kendi hesabına çalışan tüm kişiler için emeklilik hakkına kavuşabilmek temelde üç şartın yerine getirilmesiyle mümkün olabiliyor. Bunlardan ilki sigortalılık süresinin tamamlanması. Sigortalılık süresi, sigortalının malullük, yaşlılık ve ölüm sigortalarına bağlı olarak ilk defa çalışmaya başladığı tarih ile tahsis yapılması için yazılı istekte (emeklilik talebinde) bulunduğu tarih, ölen sigortalılar için de ölüm tarihi arasında geçen süre olarak dikkate alınıyor.

SGK’nın kendi web sayfasında verdiği

Asgari ücret zammının ardından gözler diğer çalışanların ücretlerine yapılacak artışlara çevrilmişken bu artışların ne oranda olacağı da tartışma konusu. Burada kriter, ‘yapılan işin niteliğine göre eşitlik’ olmalı. ‘Eşit işe eşit ücretin’ önündeki en büyük engel olan ‘ücret gizliliğinin’ ise hukuki bir dayanağı yok.

Asgari ücrete zam uygulandığı şu günlerde, daha yüksek ücret alan çalışanların da beklentisi ücretlerine zam yapılması yönünde. Kıdeme ve yapılan işin niteliğine göre artan ücretler ile asgari ücret arasındaki fark oranının korunması çalışma barışının korunması için de oldukça önemli. Ne var ki hukuk sistemimizde asgari ücret dışında ücret oranlarını belirleyen doğrudan bir kural bulunmuyor. İş sözleşmesinde veya toplu iş sözleşmesinde ücret zammı yapılacağına ve zammın oranına ilişkin bir kural bulunmuyorsa, ücret zamlarının çerçevesini asgari ücret uygulaması ve eşitlik ilkesi çiziyor. Asgari ücret kuralı herkesin bildiği