Cem Kılıç

Emeklilikte yaşa takılanların (EYT) sorunlarını çözecek düzenlemeyle ilgili çalışmanın kamuoyuna açıklanması beklenirken sizlerin konuyla ilgili sorularına yanıt veriyoruz. 

Staj sigortası EYT’de geçerli mi?

Staj süresince yalnızca kısa vadeli sigorta kollarına prim ödendiği için staj yapan kişilerin staj süresince yatan sigortaları emeklilikte dikkate alınmıyor. Dolayısıyla 8.9.1999 ve öncesinde staj yapan kişiler emeklilikte yaşa takılanlar arasında yer almıyorlar.

Yıpranmanın (fiili hizmet zammı) EYT’ye etkisi olur mu?

Yıpranmanın yapılacak düzenlemeden yararlanmak anlamında sigorta girişini 8.9.1999 öncesine çekmek noktasında bir etkisi olmaz. Ancak yıpranmaya tabi çalışan sigortalıların çalışma gün sayılarının normal sigortalılara göre daha yüksek hesaplanması nedeniyle yapılacak düzenlemeden yararlanma açısından avantajlı olmaları söz konusu olabilir.

EYT’de kısmi emeklilik nasıl işliyor?

Kısmi emeklilik olarak ifade edilebilecek engellilerin emekliliği ile ilgili bir düzenleme yapılırsa engelliler de düzenlemeden

EYT’lilere çözüm için masada tartışılan tek bir formül var ve bu formül üzerinden çözüme dair tasarı Meclis’e gelecek...

Emeklilikte Yaşa Takılanlar (EYT) için masadaki formüller neler, nasıl bir yol haritası izlenecek? Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı taslağında ne var?

Yapılacak düzenleme için şu anda net bir şey söylemek mümkün değil. Ancak şu söylenebilir ki, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Vedat Bilgin, masada tek bir formül olduğunu belirtti. Ayrıca aylıkta kesinti yapılması formülünün söz konusu olmadığını ifade etti.

Bu da demek oluyor ki çözüm için masada tartışılan tek bir formül var ve bu formül üzerinden çözüme dair tasarı Meclis’e gelecek. EYT’de akla takılan bazı soruların yanıtları şöyle:

EYT’de prim ödeme gün sayısı mı, yaş mı, yoksa yıl mı daha önemli?

Emeklilikte yaşa takılanlar için getirilecek tasarıya göre bu sorunun cevabı netleşecek. Ancak beklentiler prim ödeme gün sayısı fazla olanın

Emeklilikte yaşa takılanların (EYT) sorunlarına çözüm getirecek düzenlemeyi beklerken konuyu tüm boyutlarıyla ele aldığımız yazı dizimiz sürüyor. Sizlerden gelen soruları yanıtlamaya devam ediyoruz.

1999’daki değişiklik statülerine göre emeklilik koşullarını nasıl etkiledi?

4447 sayılı Kanun yürürlüğe girdikten sonra emeklilik koşulları, ilk kez bu tarih ve sonrasında SSK’lı olanlar için şu şekilde belirlendi.

7000 gün prim ödeme ve kadın 58, erkek 60 yaşı doldurmak,

25 yıl sigortalılık süresi, 4.500 gün prim ödeme ve kadın 58, erkek 60 yaş şartını tamamlamak.

Dolayısıyla ilk kez 9 Eylül 1999 ve sonrasında SSK’lı olan kişiler, ya 7.000 prim günü ve kadınsa 58, erkekse 60 yaşını doldurmak koşuluyla ya da 25 yıl sigortalılık süresi ve 4.500 prim gününü doldurup yine kadınsa 58, erkekse 60 yaşını tamamlamak şartıyla emekli aylığı bağlatabiliyorlar.

Diğer yandan Kanun 8 Eylül 1999 ve öncesinde ilk kez SSK’lı olan kişiler için de ilk kez sigortalı oldukları tarihe göre kademeli bir yaş şartına tabi kılındılar. Ancak 8

Sigortalı çalışanların prim ödeme günü ve sigortalılık süresi koşullarını yerine getirerek emekli olabilmelerini sağlayan yasa, 9 Eylül 1999’da değişti. Emekli olabilmek için belirli bir yaş şartı da konulunca yasa öncesi sigortalı olmuş kişilerin bir kısmı, prim ve sigortalılık koşullarını yerine getirseler bile yaşa takılır hale geldiler

Toplumun önemli bir kesimini ilgilendiren EYT konusunda sorularınızı, yazı dizimiz boyunca yanıtlayacağız.

Emeklilikte yaşa takılanlar (EYT) nedir, kimler EYT’li?

Emeklilikte yaşa takılmak olarak kamuoyunda bilinen durum, 1999 yılında hayata geçen 4447 sayılı Kanunla SSK, Bağ-Kur ve Emekli Sandığı mensupları için emeklilik koşullarının ağırlaştırılması sonrası ortaya çıktı. 9 Eylül 1999 tarihinde yürürlüğe giren Kanunla emekliliğe ilişkin koşullar Kanunun yürürlük tarihinden önceki kişiler için de değiştirildi. Böyle olunca da ilk kez çalışmaya başladığında emekli olmak için planını buna göre yapmış kişilerin planları değişti. Diğer yandan bu değişikliğe sebep olan ekonomik ve sosyal koşullar

İşçinin, iş sözleşmesi devam ederken ya da sona erdikten sonra, çalıştığı dönemde öğrendiği meslek sırlarını gizli tutma yükümlülüğü var. İşverenler bu sırların açıklanmasını engellemek amacıyla işçi aleyhine tek taraflı cezai şart hükmünü kullanabilirler.

Cezai şart bir kişinin borcunu hiç veya gereği gibi ifa etmemiş olması halinde alacaklıya karşı teminat niteliğinde bir edimi yerine getireceği taahhüdünde bulunmasıdır. Cezai şart ödeme zorunluluğunun doğması için borcun yerine getirilmemesinin kural olarak zarar doğurması şart değildir. İş sözleşmeleri de ilişki içinde veya ilişkinin sona ermesinden sonra doğabilecek çeşitli ihlallere karşı cezai şart içerebilmektir. Bu cezai şartlar ile ihlal yapan taraf karşı tarafa belirli bir miktar para ödemekle yükümlü kılınmaktadır.

Çok çeşitli amaçlarla cezai şart hükmü getirilebilmektedir. İşçinin ve işverenin iş sözleşmesini erken sona erdirmesini engellemek, işçinin iş sözleşmesi sona erdirdikten sonra rekabet etmesini

Geçtiğimiz yıl Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK) tarafından hataya geçirilen önemli uygulamalardan biri de e-tebligattı. SGK, son yıllarda pek çok işlemi hızla dijitalleştirerek işverenlere, çalışanlara ve vatandaşlara büyük kolaylık sağladı. Bu durum üzerinde kuşkusuz Kovid-19 salgınının da etkisi büyük. Bugünkü yazımda, e-tebligat uygulamasına Ankara ilinin de dahil edilmesi ile uygulamanın detayları üzerinde durmaya çalışacağım.

Sosyal Güvenlik Kurumu tarafından hazırlanan Elektronik Ortamda Yapılacak Tebligata İlişkin Yönetmelik, 24 Eylül 2021 tarihli ve 31608 sayılı Resmi Gazetede yayınlanmıştı. Yönetmelik, işverenlere 1 Ekim 2021’den itibaren 3 ay içinde başvuru yaparak e-tebligat adresi alma zorunluluğu getirmiş; uygulamaya ilk olarak pilot il seçilen Eskişehir’de başlanmıştı. Sonrasında uygulama genişlemeye başlamış ve Eskişehir’i Bursa, Konya ve Gaziantep illeri takip etmişti. 4 Nisan 2022 tarihi itibariyle bu illerin kapsama dahil olması sonrasında bu kez sıra Ankara’da. Yani idari para cezası, icra takibine tabi sigorta primi, işsizlik

Genel sağlık sigortası hayata geçtikten sonra Türkiye’de ikamet eden herkes genel sağlık sigortalısı olmuştu. 2012’den bu yana uygulanan genel sağlık sigortası, sağlık hizmetlerinin kapsamını nüfusun tamamına yaygınlaştırdı. Çalışanların genel sağlık sigortası primleri işverenleri tarafından ödeniyor.

Emekliler ve SGK’dan malullük, dul ve yetim aylığı alanlar ise prim ödemeden sağlık hizmetlerinden faydalanıyor. İşten ayrılanlar ve eşleri üzerinden sağlık hizmeti alanlar da eşlerinin ölümü sonrası bir müddet sağlıktan ücretsiz yararlanabiliyor.

Gelir testi kalkmadı

Genel sağlık sigortasının hayata geçmesi ile birlikte gelir testi ile tanışmıştık. Gelir testi ilk etapta genel sağlık sigortasına ödenmesi gereken prim miktarını da belirlemek için kullanılıyordu. Değişiklik sonrası genel sağlık sigortası primi sabitlenince gelir testi yalnızca primin kim tarafından ödeneceğini belirlemek için yapılmaya başlandı. Kişinin hiçbir sosyal güvencesi yoksa ve 2022 için yaşadığı hanede kişi başına düşen gelir 2.157 TL’nin altındaysa bu kişinin

Taşeronluk ilişkisinin hukuka uygun olduğu durumlarda alt işveren işçileri değişen alt işverenler yanında, aynı asıl işverenin işinde sürekli olarak çalışabilmektedirler. Bu da işçilerin haklarını belirlemede önemli bir sorun olarak karşımıza çıkmaktadır.

Alt işverenlik ilişkisi üretim çeşitlenmesinin sağlanmasına yönelik kurulmaya başlayan ve fakat maliyetleri düşürmek amacıyla sıklıkla kötüye kullanılan bir üçlü iş ilişkisi haline gelmiştir. Üretim çeşitlenmeye başladıkça, tek bir işverenin bilgi birikimi, üretim imkanı sınırlı kalmakta, farklı işverenlerin sürece eş zamanlı olarak dahil olma zorunluluğu doğmaktadır. Bu nedenle kanun teknolojik nedenlerle uzmanlık gerektiren alanlarda alt işverenlik ilişkisi kurmaya imkan vermiştir. Ayrıca asıl işin bir bölümü olmayan asıl işe destek sağlayan yardımcı işlerde de alt işverenlik ilişkisi kurulması mümkün kılınmıştır. Alt işverenlik ilişkisinin hukuka uygun olduğu bu durumlarda alt işveren işçileri değişen alt işverenler yanında, aynı asıl işverenin işinde sürekli olarak