Cem Kılıç

Deprem bölgesinde istihdamın korunmasına yönelik bir dizi önlem dün Resmi Gazete’de yayınlanan  Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi ile yürürlüğe konuldu. Kararname pandemi döneminde uygulanan tedbirlere benzer şekilde kısa çalışma uygulamasını kolaylaştırıyor ve olağanüstü hal dönemince işveren tarafından uygulanabilecek fesihlere sınırlama getiriyor.

Kısa çalışma zorlayıcı nedenlerin doğurduğu bir çalışma şeklidir. Deprem de zorlayıcı nedenlerin başında gelmektedir.

Zorlayıcı nedenlerin varlığında kısa çalışma ile bir yandan işverenlere iş sözleşmelerini feshetmek yerine çalışma süresini azaltarak üretimi kısmaları veya faaliyetlerini geçici süre durdurmaları imkanı verirken diğer yandan işçinin ücreti üzerindeki olumsuz etkisini kısa çalışma ödeneği şeklinde verilen sigorta yardımıyla azaltmayı hedefler. Bu şekilde işçinin işinin ve ücretinin korunması amaçlanır.

Kısa çalışma için Türkiye İş Kurumu’na başvuru yapılması ve işyerinin kısa çalışmaya uygunluğuna karar verilmesi

Depremde hayatını kaybeden sigortalılar ve geride kalanlar için sosyal güvenlik sisteminde yapılması gerekenler var. Böylelikle ölüm aylığına ve malullük aylığına erişim kolaylaşır.

Tüm Türkiye’nin yüreği deprem nedeniyle yangın yeri... Depremde hayatını kaybedenler ve yaralıların acısı yüreklerimizde. Bir taraftan bölgede hayatta kalma mücadelesi verilirken diğer yandan enkaz kaldırma ve hasar tespit çalışmaları başladı. Depremde hayatını kaybeden sigortalılar ve geride kalanlar için sosyal güvenlik sisteminde yapılması gereken bazı düzenlemeler söz konusu. Bu düzenlemeler depremde hayatını kaybeden vatandaşlarımızın geride kalanlarının ölüm aylığına, depremzede sigortalıların ise malullük aylığına erişimini kolaylaştıracaktır.

(1) Ölüm aylığı için neler yapılmalı?

Depremde hayatını kaybeden sigortalıların geride kalan hak sahipleri için SGK’dan ölüm aylığı bağlanması mümkün. Bunun için 4/a’lı yani eski adıyla SSK’lılar için beş yıllık sigortalılık süresi ve 900 gün prim,

Deprem felaketi yaşadığımız imtihanlardan birisi olsa gerek. Ülkemizin her bir ferdi yiten canlar için üzülmenin ötesinde duygular yaşıyor. Güne başlarken moralimiz bozuk, gün biterken içimiz yanıyor, hayat böyle devam ediyor. Bu acının unutulmaması, dersler çıkarılması en büyük temennimiz. Yeni felaketler bizlere aynı yıkımı getirmesin istiyoruz.

Tedbirli olalım, yaşayalım istiyoruz. Aslında çok da fazla bir şey istemiyoruz. Başarabilir miyiz? Elbette başarabiliriz. Türk insanının başaramayacağı hiçbir şey yok. Biz de depremden korkmayabiliriz, bizim de kayıplarımız birkaç canı geçmeyebilir. Yeter ki isteyelim, birlik ve beraberliğimizi koruyalım.

Kendi cephemizden bakacak olursak içinde bulunduğumuz bu sıkıntılı günlerde işçisiyle, işvereniyle, devletiyle bunu başarabileceğimizi görüyoruz. Daha depremin yaşandığı ilk saatlerde işçilerimizin, sendikalarımızın alana koştuğunu, elleriyle kazarak bina enkazlarında çalıştıklarına şahitlik ettik. Bununla da kalmayıp, ilk yardımları götürenler de yine çalışma

Acımız çok büyük... 10 ilimizi vuran deprem, ardında dinmeyecek acılar bıraktı. Kaybolan hayatların yası tutulurken geride kalanlar ise felaketin fiziki ve ruhi izlerini belki bir ömür boyu taşıyacak. Deprem bölgesindeki kamu görevlileri ve gönüllüler ise gece gündüz kurtarma ve yardım çalışmalarını sürdürüyor.

Cumhurbaşkanlığı’nın dün Resmi Gazete’de yayınladığı ‘Afet Bölgesindeki Kamu Çalışanlarına Yönelik Tedbirler Genelge’sinde 6 Şubat’ta meydana gelen depremler sebebiyle olağanüstü hal ilan edilen illerdeki kamu kurum ve kuruluşlarında çalışanların bu tarihten geçerli olmak üzere idari izinli sayılmalarına veya uzaktan çalışma, dönüşümlü çalışma gibi esnek çalışma usullerine geçmelerine ilişkin hususlar belirlendi.

İdari izinli sayıldılar

Kişilerin afetten etkilenme durumlarına göre, gerekli tedbirler alınarak hizmetlerin aksatılmaması şartıyla değerlendirme yapma yetkisi il valiliklerine verildi. Bu çerçevede esnek çalışma yöntemlerine

Ücretin düşürülmesi, işin niteliğinin ağırlaştırılması, çalışma sürelerinin artırılması iş sözleşmesinin temel unsurlarını değiştiren ‘esaslı değişiklik’ kabul edilebilir. Peki bu durumda ne olur?

İş Kanunu’na göre işçinin çalışma koşulları ancak yazılı onay ile mümkün. Çalışma koşulları; işçinin iş mevzuatı, iş sözleşmesi, iş sözleşmesinin ekleri, varsa toplu iş sözleşmesi ve işyeri uygulamaları ile şekillenen çalışma şeklini ifade eder. Bu kapsamda işçinin yapacağı iş, işini yerine getireceği yer, ücreti, çalışma süreleri, dinlenme süreleri bir bütün halinde çalışma koşullarını oluşturur.

Görev tanımları bu noktada belirleyici belgeler olarak karşımıza çıkar. Görev tanımının kapsamı içinde kalan değişiklikler yazılı onay aranmaksızın yapılabilirken, görev tanımının dışına çıkmak yazılı onay gerektirebilecektir.

İş sözleşmesinin temel unsurlarını değiştiren değişiklikler ‘esaslı değişiklik’ kabul edilmektedir. Ücretin düşürülmesi, işin niteliğinin

Uluslararası Çalışma Örgütü (ILO) tarafından yayınlanan ‘Dünya Genelinde Çalışma Süresi ve İş-Özel Yaşam Uyumu’ başlıklı raporda, iş-özel yaşam dengesini sağlamaya yönelik politikaların hem çalışanlar, hem de işverenler için ‘kazan-kazan’ olduğu ortaya konulmuş. Bugünkü yazımda, raporda yer alan değerlendirmelerden yola çıkarak esnek çalışmanın avantaj ve dezavantajları üzerinde durmaya çalışacağım.

Koronavirüs salgını döneminde hayata geçirilen yenilikçi ve esnek çalışma süresi düzenlemeleri, ekonomiler, işletmeler ve çalışanlar için daha yüksek üretkenlik ve daha iyi iş-özel yaşam dengesi gibi yararlar sağladı.

ILO’nun yeni raporunda, çalışma sürelerinin iki ana yönünün incelendiği görülüyor. İlk olarak, çalışma saatleri ve esnek çalışma süresi düzenlemelerinin durumu. İkinci olarak, esnek çalışmanın işletme performansı ve çalışanların iş-özel yaşam dengeleri üzerindeki etkileri.

Giderek

Sonunda beklenen yasa taslağı Meclis’e geldi... EYT Yasa Taslağı çok net olarak genelde 3 konuyu ele alıyor:

1 - Yaş koşulu daha önce de ifade edildiği gibi kalkıyor. 9 Eylül 1999’dan önce sigorta başlangıcı olanlar yaş koşulu olmaksızın emekli olacaklar. Diğer yandan, daha önce de yazılarımızda ifade ettiğimiz kademeli prim koşulu ve sigortalılık süresinde bir değişiklik bulunmuyor. Buna göre erkeklerde 25 yıl, kadınlarda 20 yıl sigortalılık süre koşulu devam ediyor. Kadın ve erkeklerde 5000 ile 5975 arasında değişen kademeli prim günü de aynen uygulanacak. Bu hususta bir değişiklik olmadığını ifade etmiştik. Yani sigortalılık süresi dolmuş, sigortaya girdiği yıla göre değişen prim gününü tamamlamış kişiler yeni yasayla yaş koşulu olmaksızın emekli olacaklar.

2 - Yasa taslağında önemli bir hüküm de, beklendiği gibi, KHK ile taşerondan kadroya geçenlerin durumuyla ilgili. Daha önce emeklilik koşulları tamamlanan kamu işçileri zorunlu olarak emekli ediliyorlardı. Şimdi bu yasa ile bu zorunluluk ortadan kalkacak. Bu değişiklik oldukça önemli, zorunlu

Emeklilikte Yaşa Takılanlar (EYT) ile ilgili yasa teklifinin bugün TBMM Başkanlığı’na sunulması bekleniyor. Prof. Dr. Cem Kılıç EYT ile ilgili aklınıza takılan soruları yanıtlıyor...

1 Soru: 11.12.1981 doğumluyum. 01.09.1996’da sigortaya başladım. 2001 senesine kadar aralıksız ödendi primlerim. 8.500 prim günüm var. Ne zaman emekli olabilirim?

EYT ile ilgili kanun henüz yasalaşmadı. Ancak bugün itibarıyla bildiğimiz yaş şartı olmasa da prim ödeme gün sayısı ve sigortalılık süresi şartlarının SSK’lılar için emekli aylığı bağlatmak için aranacağı yönünde. Siz bu şartlardan prim ödeme gün sayısını fazlasıyla karşılıyorsunuz. Kademeli geçiş tablosundaki prim gün sayısı şartı ya da 5.000 prim günü şartı da aransa prim gün sayınız aylık bağlatmak için yeterli.

Diğer yandan sigortalılık süresi hesabında bir detay söz konusu. Sigortalılık süresi kişi ilk kez sigortalı olduğunda başlar ve prim ödense de ödenmese de işlemeye devam eder. Ayrıca 18 yaş altındaki sigorta girişleri de dikkate alınır. Ancak 18 yaşından önce sigortalı