Haber kaynağınız insan mı robot mu?

Reuters Gazetecilik Çalışma Enstitüsü’nün bu yılın başında yayımlanan raporunda gazetecilerin gündemini belirleyecek üç şey öne çıktı: Sahte haber, yapay zekâ ve platformlar.

Oxford Üniversitesi Reuters Gazetecilik Çalışma Enstitüsü, 2012 yılından bu yana, yeni medya düzenini şekillendirecek yıllık “Dijital Haber Raporu” yayımlamakta. Dijital strateji uzmanı Nic Newman’ın hazırladığı araştırmalara dayalı bu raporlarda teknolojideki gelişmelerle bilginin nereye doğru yol aldığını görmek mümkün.

Türkiye’nin de bulunduğu 30’un üzerinde ülkeyi kapsayan raporların önemli bir bölümü medya sektöründe gazeteci olarak görev yapan insanlarla gerçekleştirildi. Raporların ortak özelliği; teknolojideki değişimin, kitlelere sunulan enformasyonun kalitesinde yarattığı etki, gücü ve büyüklüğüyle bunların nasıl regüle edileceği yönünde.

Geçen yılki raporda bir gazetenin geçmişinden gelen katılımcıların yüzde 33’ü şirketlerinin mali sürdürülebilirliği konusunda önceki yıldan daha endişeli olduğunu, yüzde 8’i ise daha az endişeli olduğunu açıklamıştı. Gazetecilerin öngörüleri ise şöyle sıralanıyordu: Habercilik sektöründe küçülme devam edecek, gazetecilerin her an sistemin dışına itilme korkusu sürecek. Birçok gazete basılı yayına devam etmeyerek dijital baskıyla yayın hayatını sürdürmeye çalışacak. Medya şirketleri kullanıcılarını üye olmaya, giriş yapmaya daha çok zorlayacak. Böylelikle, daha çok veri toplayabilecek ve daha kişiselleştirilmiş içerik sunabilecekler.

Reuters Gazetecilik Çalışma Enstitüsü Reuters Enstitüsü’nün son yani bu yılın başında yayımlanan raporunda ise gazetecilerin gündemini belirleyecek üç şey öne çıktı: Sahte haber, yapay zekâ ve platformlar. Gerçekten de 29 ülkeden 194 deneyimli editör ve üst düzey yönetici ile gerçekleştirilen araştırmada medya değerlendirmeleri olası sonuçları açısından incelenmeye değer. Örneğin yayıncıların neredeyse yarısı yüzde 44’ü platformların gücünden endişe duyduklarını söylerken, yüzde 36’sının başarıya giden yolda en önemli engelin teknoloji platformları değil iç etkenler olduğuna dikkat çekmesi, medyadaki en önemli sorunun ‘değişime direnç ve inovasyon eksikliği’ olduğunu ortaya koyuyor.

Uçurum derinleşti

Katılımcıların yine neredeyse yarısı aboneliğin önemli bir dijital gelir kaynağı olacağı görüşünde, hatta kimi bunun reklamlardan ve sponsorlu içeriklerden daha fazla gelir getirebileceğini öngörüyor. 2018’de yayıncıların 72’si yapay zekâyı denemeyi planladıklarını böylece daha iyi içerik önerisi sağlamayı ve ürün verimliliğini artırmayı hedeflediklerini ifade ediyor.

Bu yıl gerçekten raporda belirtildiği gibi platformların gücü artarken, dezenformasyon üzerine soruşturmalar da arttı. Cezai yaptırımlardan kaçınmak üzere kaldırdıkları içerikler nedeniyle Google gibi platformlar sansürle suçlandı. Sosyal medyadaki güven sorununun önüne geçilemedi. Dijital dönüşümü gerçekleştirenler ile gerçekleştiremeyenler (geleneksel medya) arasında uçurum derinleşti. Yayıncıların neredeyse yarısı dijital aboneliğin önemli bir gelir kaynağı olabileceğini düşünse de, Newman bu strateji değişikliğinin çok da kolay olmadığını yayıncıların bu yeni iş modeline uygun içerik üretmesi gerektiğinin altını çiziyor. Kayıt ol tuşuyla, hedef kitle artık anonim olmaktan çıkıp kişiselleşecek ve bu da medya için yeni bir alan açacak. Ve robot gazetecilik! Raporda da belirtildiği gibi haber merkezleri yapay zekâya kapılarını araladı. Newman’a göre bu da medyanın yeni sorunu olacak. Yani sorun artık “Neyin doğru neyin yanlış olduğunu ayırt etmek değil, bilginin kim tarafından üretildiğini anlamak olacak. İnsan mı robot mu?”