Hiç sokakta birinin taciz edildiğine şahit oldunuz mu? Bir kadının yanından geçerken korna çalıp yavaşlayan bir araba gördünüz mü örneğin? Adımlarını önünde yürüyen kadının hızına göre ayarlayıp onu takip eden bir adam? Kadının yanından geçerken ıslık çalan, ağzının içinden homurdanarak ya da açıktan açığa laf atan biri? İlk soruya “şahit olmadım” diye cevap verseniz de bunlardan biri mutlaka sizin gözünüzün önünde gerçekleşmiştir, belki dikkatinizi bile çekmemiştir. Hayatında sokakta hiç tacize uğramadığını söyleyen kadın oranı yüzde 20 zira. O zaman şahit oldunuz da ne yaptınız mesela… Sizin sorununuz olmadığını düşündünüz?
“Başka biri yardım eder nasıl olsa” dediniz ve adımlarınızı hızlandırdınız? “Belki bana öyle geliyordur, şimdi yanlış anlamalara sebep olmayayım” dediniz? Büyük olasılıkla bu veya benzeri bir şey oldu ya da en basitinden nasıl müdahale edeceğinizi bilemediniz. Çünkü bu tacize uğrayan kadınlardan sadece yüzde 25’i kendilerine birinin yardım ettiğini söylemekte. Hatta otobüste uğradığı tacize karşı sesini çıkaran kadının mesela kimse tarafından destelenmeyip bir de olayın “Tamam uzatmayın işte” diye “tatlıya” bağlanmaya çalışıldığını görmüş olma olasılığınız daha yüksek. Ben gördüm mesela. Mağdurla değil ama tacizciyle dayanışanlar çıkıveriyor hemen.
“Yargı” dizisi sadece sürükleyici hikâyesi ve iyi tasarlanmış karakterleriyle değil toplumsal cinsiyet eşitliği, kadın cinayetleri, taciz gibi konularda verdiği mesaj gibi durmayan mesajlarla da önemli bu yüzden. Yazarı Sema Ergenekon’u kutlamak lazım. Geçen hafta da sokak tacizi konusunda gayet eğlenceli ve faydalı bir sahne izledik. Ceylin (Pınar Deniz) bir kadını takip ettiğini fark ettiği bir adamı durdurup adres sorarak hedefinden uzaklaşmasını sağladı. Bu aslında Pınar Deniz’in yüzü olduğu kozmetik firmasının “StandUp Sokak Tacizine Dur De” projesinin 5D diye adlandırılan metotlarından biriydi: Dikkat dağıt.
Projenin sitesinde (www.standup-international.com) sokakta biri düşse duraksamadan koşup yardım ederken taciz edildiğinde neden aynı refleksi gösteremediğimiz sorusundan başlayarak adım adım bir “tacize dur de 101” eğitimi veriliyor. Hani çok basit görünüyor sorular ve cevaplar, zaten aklınıza gelmesi, tereddütsüz başvurulması gereken yöntemler ama uygulanmadığına göre altını çize çize tekrarlamaya ihtiyaç var.
5D çözümlerinin diğer dördü de şöyle sıralanıyor: Dayanışma göster, dâhil et, delillendir, doğrudan müdahale et. İlki, tacize uğrayanın yanına gidip ne yaşadığını gördüğünü ve onun yanında olduğunu dile getirmek, onu yalnız bırakmamak anlamına geliyor. Dâhil etme yöntemi, gidip yakınlardaki birini; otobüs şoförünü, güvenlik görevlisini, garsonu, barmeni bilgilendirerek müdahale etmesini istemeni öneriyor. Delillendirmek tahmin edileceği gibi elimizden düşmeyen cep telefonunu faydalı bir iş için kullanmayı, doğrudan müdahale ise artık hiçbir yöntem işe yaramadığında çok dikkatli olarak başvurulacak bir “kes şunu” konuşmasını içeriyor. Sitede otobüs ya da spor salonu gibi farklı mekân ve durumlarda karşılaşılan taciz olaylarına karşı her bir yöntemin uygulanmasını gösteren kısa filmler var. Ne tacizdir ne değildir anlamayanlar için bire bir. “Bana ne efendim, başkası karışsın” kolaycılığına başvurmadan önce aynısı sizin başınıza gelse ne isteyeceğinizi düşündürmek açısından da etkili.
