Kuzey Ege’nin göz bebeği Ayvalık
Ayvalık birkaç küçük kültür ve sanatsal dokunuşla Kapadokya gibi tüm dünyanın bakışlarını üzerine çekebilecek potansiyele sahip.
Kydonia “Ayvalık”, Kuzey Ege bölgemizin önemli bir merkez yerleşkesidir. Batısında Anadolu mitolojisinde üçüncü kuşak tanrıların yurdu olarak adlandırılan İda (Kaz) Dağları, güneyinde Madra Dağları ile çevrelenmiştir. Her iki dağ grubunun denize doğru küçülerek yaklaşmasıyla oluşturduğu vadiler, zeytin ağaçlarının kendine has yeşil renkleri ile süslenmiştir. Ayvalık’tan doğuya doğru yöneldiğinizde sizi Kozak Yaylası hemen içerisine çekiverir. Fıstık çamları, granit madenleri, yörük ve Türkmen köyleri içerisinden yalnızca bir saatlik serin-renkli yolculuk sizleri anıtsal şehir mimarisinin ilk ve en görkemli şehri olan Bergama’ya ulaştırır. Simirna (İzmir) Körfezi ile Edremit Körfezi arasında kalan Ayvalık yakınında bulunan 22 adası ile de ayrıcalıklı bir konum ve güzelliğe sahiptir. Bu adalar arasında en bilineni günümüzde Cunda veya Ali Bey adası olarak geçen Nesos Adası’dır.
Ayvalık’a Çanakkake, İzmir veya Balıkesir taraflarından gelebilirsiniz. Çanakkale’den Ayvalık’a gelecek olanları Troya, Assos, Adatepe ve Yeşilyurt köyleri ile Mıhlı Şelalesi hazırlar. İzmir tarafından gelmek isteyenleri ise ilkin deniz kızları (siren) ile bilinen eski Foça, akabinde de ilk kitabın basıldığı, tıbbın sembolünün çıkış yeri olan Bergama misafir eder. Bergama sonrası Romalıların Anadolu’ya ilk ayak bastıkları yer olan Dikili, Ayvalık’a varmak isteyenler için güzel bir kahve molası noktasıdır.
Altıncı kıt’a olan Akdeniz’in göz bebeği Anadolu coğrafyasında bütünsel olarak kadim tarihinin anıtsal eserlerini en iyi durumda günümüze kadar koruyabilmiş yerleşkelerden bir tanesi Ayvalık’tır. Başta sivil mimari eserler olmak üzere dini mimari örnekleri de önemli ölçüde muhafaza edilmiş durumdadır. Ancak mülki ve seçilmiş idareci dostlarımızın yapması gereken birkaç önemli mimari ve sosyal içerikli dokunuşlardan halen uzakta olması, ziyaretçiler ve Ayvalık’ı yeni yaşam kasabası seçmiş olan sanat ve kültür insanları için üzücü bir durumdur.
18. yy’ın ilk yarısından itibaren zeytin ticareti ile son derece zengin bir liman kasabası konumuna yükselen Ayvalık’ın tüm maddi zenginliğinin izlerini, sivil ve dini mimari eserlerinde gözlemlemek halen mümkündür. Birbirini dik ve paralel kesen uzun cadde ve sokaklar arasında dolaşan gezginler kendilerini yakın tarihin yaşanmışlıklarının içerisinde rahatta hissedebilirler.
Dondurmacı, eskici, antikacı
Anadolu’nun birçok yerinde 1980’lerden itibaren kaybolmaya yüz tutmuş mahalle kültürü Ayvalık’ta tüm sıcaklığı ile devam etmektedir. Sık sık çay, koruk suyu, kahve içebileceğiniz mahalle kahveleri, marketlerden öte bakkallar, pazar yerleri, dondurmacılar... Elbette dondurma deyince her Ayvalık’a gelen ziyaretçi dostların yerleşik bir Ayvalıklı gibi bir gün dahi uğramadan edemeyeceği Çamlık Dondurmacısı’nda mola vermesi elzemdir. Ayvalık antika ve eskici dükknaları ile de son derece renkli bir yerdir. Kasabanın büyüsü, dar sokaklar içerisine karşılıklı dizilmiş eskici dükkanları vasıtasıyla geçmişin tüm yaşanmışlıklarının acı tatlı izlerini taşıyan eşyalar arasında devam eder. Elbette bu dükkanlar içerisinde en duygusal anları “Çingene” adlı eskicide yaşayabilirsiniz. Karakterlerinin renklerini fiziksel objelere yansıtan Celal ve Maide çiftinin dükkanından çıkıp bir eskici adı altında Ayvalık’ın yaralı ve korunmaya muhtaç hayvanlarının hipokratı Turgut Bey’i ziyaret etmelisiniz.
Denizin deniz gibi, dağların dağ gibi, ovaların ova gibi olduğu Kuzey Ege’nin göz bebeği Ayvalık birkaç küçük kültür ve sanatsal dokunuşla Kapadokya gibi tüm dünyanın bakışlarını üzerine çekebilecek potansiyele sahiptir.
Değerli belediye başkanı Rahmi Gençer Bey tarafından büyük bir özenle yürütülen çalışmalar neticesinde Ayvalık, UNESCO Dünya Kültür Mirası listesine yakın zamanda girmek üzeredir.
