Ali Canip Olgunlu

Ali Canip Olgunlu

alicanipolgunlu@gmail.com

Tüm Yazıları

Avrupa ülkelerinin Noel döneminde süsledikleri çam ağacı kültürü kaynağını Türk gök tanrısı Ülgen’in en çok sevdiği ağaçtan almaktadır.

21 Aralık takvimi Müslümanlık öncesi Türk inanç dairesi içerisinde önemli bir bayram günüydü. 21 Mart her yeni yılın ilk ekinoks günüdür ve tabiatın doğuşuyla ilişkilendirilmiştir. 21 Aralık ise uzun zamandan itibaren devam eden gecenin egemenliğinin son bularak gündüzün egemenliğinin başlangıcıdır. Eş deyişle gece ile gündüz arasında devam eden savaş son bulmuş ve güneşin karanlığa karşı zaferi başlamıştır.

Haberin Devamı

Nardugan “nar” (Güneş) “ dugan” (Doğan) bayramı olarak Türkler tarafından kutlanan bayram bugün tam olarak 21 Aralık’ı karşılar. Tarıma ve hayvancılığa dayalı bir ekonomiyle yarı göçebe yaşam süren Türkler için ağaç kültü önemlidir. Ve yerin dokuz kat aşağısından başlayarak gökyüzünün dokuzuncu katında bulunmakta olan Tanrı Ülgen’e kadar uzanan bir ağacın varlığına olan inanç doğal olarak beraberinde birçok ritüeli geliştirmiştir. Türkler çam ağacı olarak gösterdikleri bu hayat ağacından soylarının türediğine inanıyorlardı. Aynı zamanda ölümsüzlük ağacı olarak da görülen çam ağacı Türkler’den başka birçok kültür tarafından da (yapraklarını hiç dökmediği için) ölümsüzlük, sonsuz süreklilik ağacı olarak anlamlandırılmıştır. Özellikle de Kibele rahiplerinin çam ağacının altında cinselliklerini ölümsüz Tanrıça Kibele için feda etmeleri dikkat çekicidir.

Ağacın altına hediyeler bırakırlardı

Türkler 21 Aralık’tan itibaren en uzun gecenin egemenliğini artık güneşe bırakmaya başlamış olması münasabeti dolasıyla oldukça büyük bir çam ağacını Tanrı Ülgen’in sevdiği gibi kırmızı süslemelerle süsler, ağacın altına hediyeler bırakırlardı. Bütün aile en yeni ve temiz kıyafetlerini giyererek ağacın etrafında kol kola vererek daire oluşturarak eğlenirdi. Çam ağacının etrafında daire oluşturarak güneşe öykünürlerdi. Kayın, çınar, selvi ve çam ağacı naturalist Türk inanç dairesinde en fazla anlam yüklenen ağaçlar olarak karşımıza çıkar. En uzun gecenin sona ermesiyle birlikte güneş yavaş yavaş tarım ve hayvancılıkla geçinen Türk boylarına cömertliğini yeniden göstermeye başlamıştır. Avrupa ülkelerinin Noel döneminde süsledikleri çam ağacı kültürü kaynağını Türk gök tanrısı Ülgen’in en çok sevdiği ağaçtan almaktadır. 16. yy’da ilk defa Almanya’da çağ ağacı Noel döneminde süslenmeye başlamıştır. Almanları Fransızlar takip eder ve akabinde de tüm Avrupa’ya yayılır. Türklerin Nartugan (Güneşin ağacı) ağacının altına tanrı Ülgen adına bıraktıkları hediyeleri Avrupalılar Noel baba karakteriyle yüz yıllar sonra anlamlandırmışlardır.

Haberin Devamı

Kültür bir milletin geçmişe yönelik tüm birikimlerinin toplamıdır. Milletler hangi inanç dairesinde olurlarsa olsunlar kadim kültürlerinin değerler toplamlarının anma günleri olan tarihsel, inaçsal takvimlerini hiçbir evrede yok saymamalıdırlar. Türkler gibi kadim milletler tarih sahnesine çıktıkları günden itibaren her dönemde yüklemiş oldukları inançsal takvim günlerini hatırlamalıdırlar. Bu bağlamda Türklerin destansı yılbaşıları olan 14 Mart, baharın müjdesi 21 Mart ve bununla birlikte hayat ağacı olarak da bilinen Nartugan ağacıyla çok renkli bir ritüel çeşitliliğine sahip olan 21 Aralık bütün görkemleriyle kutlanmalıdır.