Yemen'de ekonomik çöküş sürüyor

Ülkenin güneydoğusundaki Hadramevt ilinde başlayan gösteriler zamanla güneybatıya; geçici başkent Aden ile Taiz'e kadar uzandı. Yemen piyasalarını altüst eden yerel para birimindeki dramatik değer kaybının yanı sıra elektrik, su gibi en temel kamu hizmetlerinden yoksun halk, kendiliğinden sokaklara döküldü.

Göstericiler, hükümeti ve Birleşik Arap Emirlikleri (BAE) destekli Güney Geçiş Konseyini (GGK) halkın sıkıntılarını görmezden gelmekle suçluyor.

Resmi verilere göre hükümetin kontrolü altındaki bölgelerde bugün 1 ABD doları 1200 riyalden işlem görüyor. Yemen riyalinde yaşanan bu büyük değer kaybıyla maaşların da eridiği ve halkın çoğunun maaşının artık 100 doların altına indiği ifade ediliyor.

Gösteri ateşinin ilk fitili Mukalla kentinde atıldı

Hadramevt ilinin merkezi Mukalla kentinde, yaşam şartlarının her geçen gün daha da kötüleşmesine ve Yemen riyalinde yaşanan büyük değer kaybına tepki gösteren halk 8 Eylül'de sokaklara döküldü.

Gösterilerle eş zamanlı şekilde siyasi kanattan da duruma yönelik eleştiri sesleri yükselmeye başladı.

Yemen'in İslami eğilimli en büyük hareketi olan ve Müslüman Kardeşler Teşkilatına (İhvan) yakınlığıyla bilinen Islah Partisi, geçen hafta yaptığı açıklamada, yaşam şartlarının kötüleşmesinden ve riyaldeki değer kaybının sürmesinden hükümetin ve onu destekleyen Suudi Arabistan öncülüğündeki Arap koalisyonunun sorumlu olduğunu belirtti.

Islah Partisi, yolsuzluğa bulaşanlar ve insanların sıkıntılarından ticari menfaat sağlamak isteyenler karşısında barışçıl ve etkili yöntemlerle halkın meşru taleplerinin karşılanması gerektiğini vurguladı.

Öfke geçici başkent Aden'e sıçradı

Ülkenin geçici başkenti Aden'e bağlı Krater kentinde de elektrik kesintilerini, temel hizmetlerdeki yoksunluğu ve fiyatlardaki artışı protesto etmek isteyen halk 11 Eylül günü sokağa döküldü.

Protestolar El-Mansura, Eş-Şeyh Osman, Hur Meksur başta olmak üzere geçici başkentin pek çok bölgesine yayıldı.

Aden'de yaklaşık bir aydan bu yana elektrik kesintileri artarak devam ederken, hava sıcaklığının 45 dereceyi bulduğu kentte 7 saat elektrik verilemez oldu.

Gösteriler, ülke içinde farklı kesimlerden destek buluyor

Gösterilere katılım her geçen gün artarken ülkenin güneyindeki bazı halk oluşumları da protestocuların yanında yer aldıklarını duyurarak, hükümetin halkın taleplerine ivedilikle yanıt vermesi gerektiğini belirtti. 

BAE destekli GGK'nin paralel oluşumlarından "Ulusal Güney Birliği", Aden ve Hadramevt'teki gösterileri desteklediğini, kayıtsız şartsız şekilde barışçıl göstericilerin taleplerinin yanında yer aldığını duyurdu. 

Birlik, Aden ve diğer kentlerde güvenlik sorunları, hayat pahalılığı ve riyaldeki değer kaybından kaynaklı mevcut durumun, Riyad Anlaşması'nın güvenlik ve askeri yönlerinin uygulanmamasının kaçınılmaz bir neticesi olduğunu kaydetti.

Barışçıl Güney Hareketinin fraksiyonlarından, "Güneyin Kurtuluşu ve Bağımsızlığı için Devrimci Hareket Yüksek Konseyi" de göstericilere desteğini açıklayanlar arasında yerini aldı.

Uluslararası toplumun tırmanan krizi dikkate almaması

Yemen hükümeti son aylarda defaatle uluslararası topluma "ülkede günbegün artan ekonomik krizle mücadele için destek" çağrılarında bulundu.

Ancak bu çağrılar, süregelen ekonomik çöküşe ve ülkenin çeşitli bölgelerindeki öfkeli protestolara rağmen beklenen karşılığı bulamadı.

Son olarak Yemen Dışişleri Bakanı Ahmed Avad bin Mübarek, geçen hafta Yemen ekonomisinin desteklenmesi ve ekonomik sorunlar karşısında hükümete yardım edilmesi çerçevesinde olağanüstü bir toplantı düzenledi.

Yemen'deki mevcut durumun sorumluları

Yemenli siyasi analist Abdurrakib el-Hedyani, AA muhabirine yaptığı açıklamada, "Aden, Hadramevt ve Taiz'deki gösteriler, halkın yaşadığı her geçen gün daha da kötüleşen sıkıntıların bir tezahürü. Ülkenin halihazırdaki durumundan Aden'i kontrolü altına alan GGK, meşru hükümet ve Arap koalisyonu sorumlu." dedi.

Aden'deki olaylarda en büyük zarar gören tarafın GGK olduğuna işaret eden Hedyani, güvenlik ve temel hizmetlerdeki başarısızlığın ardından halk ayaklanmalarıyla GGK'nin kalan destekçilerinin de hepten azaldığını söyledi.

Hedyani ayrıca GGK'yi Aden'deki Yemenlileri yalnız bırakmak; Arap koalisyonu ve hükümet tarafından korumasız bırakılan göstericilere karşı acımasızca baskı uygulamakla suçladı. 

Son günlerde Aden ve Hadramevt'teki gösterilere güvenlik güçlerince gerçekleştirilen müdahalelerde en az 3 gösterici hayatını kaybetti, çok sayıda kişi de yaralandı.

Uzun süredir siyasi istikrarsızlığın hüküm sürdüğü Yemen'de İran destekli Husiler ile hükümete bağlı güçler arasında çatışmalar yaşanıyor.

Husiler, Eylül 2014'ten bu yana başkent Sana ve bazı bölgelerin denetimini elinde bulundururken, Suudi Arabistan öncülüğündeki koalisyon güçleri Mart 2015'ten bu yana Husilere karşı Yemen hükümetine destek veriyor.