Maliyet Nedir? Muhasebede Bir Ürün Maliyeti Nasıl Hesaplanır?
Maliyet kelimesi; günlük hayatta çok sık kullanılan kelimelerin arasında yer alıyor. Türk Dil Kurumu'na göre maliyet kelimesinin kökeni oldukça merak edilir Maliyet kelimesini duyan çoğu kişiler arama motoru Google'da 'maliyet ne demek ne anlama geliyor?' sorusunun yanıtını ararlar. Peki, maliyet kelimesi nedir? Muhasebede bir ürünün maliyeti nasıl hesaplanır? İşte, merak edilen tüm detaylar.
Arapça kökenli olan maliyet kelimesi dilimizde oldukça sık kullanılan kelimelerden biridir. Günlük hayatta bile sık sık kullandığımız maliyet kelimesinin önemi muhasebe alanında da oldukça önemlidir.
Maliyet Nedir?
Maliyet muhasebesi üretimle ilgili giderlerin, gider yerlerine (ya da maliyet merkezlerine) dağıtmakta olan ve gider yerlerinde toplanmış olan bu giderleri de buralarda işlem gören ürünlere yükleyip üretilen ürünlerin toplamda ve birim maliyetlerini hesaplamakta olan muhasebenin bir bölümüdür.
Muhasebeci olan kişiler muhasebeyi genel olarak üç ana bölümde değerlendirilmektedirler,
Bunlar ;
- Genel muhasebe,
- Maliyet muhasebesi,
- Yönetim muhasebesidir.
Bir başka ifade ile maliyet muhasebesi, üretimle ilgili olan her türlü faaliyeti parasal olarak kayıt altına alıp, bunları çeşitli gruplar haline getirip, sınıflandıran yorumlar ve raporlar, üretilen mal ve hizmetlerin yukarda söylenmiş olduğu gibi birim / toplam olarak maliyetlerini hesaplamaktadır.
Maliyet muhasebesinin ilk amacı üretilen ürünlerin birim ve toplam maliyetini hesaplamaktır.
Maliyet Hesaplama Yöntemleri
Literatürde maliyet hesaplama yöntemleri, maliyetlerin saptandığı zamanına, giderlerin yüklenme biçimlerine, amacına ve üretimin yöntemine göre sınıflandırılır.
Maliyet yöntemlerini ya da sistemlerini şöyle sıralamak mümkündür :
1- Maliyetin saptanma zamanına göre;
a) Fiili maliyet sistemi
b) Tahmini maliyet sistemi
c) Standart maliyet sistemi
2- Giderlerin yüklenilme biçimine göre;
a) Tam maliyet sistemi
b) Değişken maliyet sistemi
c) Normal maliyet sistemi
d) Direkt maliyet sistemi
3- Üretimin şekline, biçimine göre;
a) Sipariş maliyet sistemi
b) Safha maliyet sistemi
Burada çok önemli bir noktaya değinmekte fayda vardır, hiçbir zaman tek bir sistem ile üretim maliyeti hesaplamak mümkün değildir. Maliyetlerini üretim biçimlerine göre safha maliyeti ile hesaplanan bir işletme, hesaplamalarını saptanma zamanı dikkate alarak fiili, tahmini veya standart maliyet sistemlerinden biriyle ayni zamanda da giderlerin yüklenme biçimlerine göre de tam maliyet, değişken maliyet gibi yöntemlerden bir tanesini uygulamak zorundadır.
