Kıdem Tazminatı Nedir, Nasıl Alınır Ve Nasıl Hesaplanır?
İş hayatına atılmış olan her insanı ilgilendiren konulardan biri kıdem tazminatıdır. 4857 sayılı İş Kanunu'nda şartları belirtilmiş olan kıdem tazminatı, çalışanlara maddi güvence sağlar ve işverenlere de çalışan değişikliğinin önüne geçme imkânı tanır. Kıdem tazminatının ne olduğu, nasıl hesaplandığı, hangi şartlarda hak kazanıldığı gibi tüm çalışanların merak ettiği konuları sizler için derledik.
Kıdem tazminatı, her bir yıl için 30 gün ü içeren brüt ücrete karşılık gelmektedir. Brüt ücret hesabında ise yemek yardımı, yol ücreti, kira ücreti, düzenli olarak verilen ikramiyeler ve primler, gıda yardımları ve sağlık sigortası gibi ödemeler de kıdem tazminatı hesabında dikkate alınmaktadır.
Kıdem Tazminatı Nedir?
4857 sayılı İş Kanunu’nda belirtildiği gibi, en az 1 yıl süre boyunca aynı iş yerinde çalışmış olan çalışanın, aşağıdaki sayılan hallerin herhangi birine dayanarak işten çıkması, çıkarılması halinde, işveren tarafından çalışan kişiye ödenecek tazminata “Kıdem Tazminatı” denilir.
Kıdem Tazminatı Nasıl Alınır?
Kıdem tazminatına hak kazanmış olabilmek için çalışanın öncelikle sigortalı olarak ve iş yerinde en az 1 senedir çalışıyor olması gerekir. Bu şartları karşılamakta olan her çalışan kıdem tazminatına hak kazanmanın öncelikli şartını karşılamış anlamına gelir ancak bu şartlar tek başlarına kıdem tazminatı almak için yeterli değildir. Kıdem tazminatını alabilmek için, aşağıdaki maddelerden ya da durumlardan herhangi birinin gerçekleşmiş olması gerekir.
İşveren, kanunda belirtilmiş olan haklı nedenlerin hiçbirine dayanmaksızın çalışanı işten çıkartmış olması.
İş sözleşmesine konu olmuş olan işin, çalışanın sağlığını ya da yaşam koşullarını tehlikeye sokması durumu.
İşverenin ya da birlikte çalışmak zorunda olduğu bir başka çalışanın taşımış bulaşıcı hastalığa yakalanması durumu.
İşverenin; iş sözleşmesinin imzalanması sırasında çalışan kişiye işin nitelikleri ile ilgili olarak yanlış bilgiler vermesi.
Çalışana ya da çalışanın aile üyelerinden herhangi birine işveren tarafından hakaret edilerek, onur kırıcı ithamlarda veya cinsel tacizde bulunulması durumu.
İşverenin, çalışandan yasadışı olan bir iş yapmasını istemesi durumu.
Çalışan kişinin başka bir çalışan tarafından cinsel olarak tacize uğradıktan sonra bu durumu işveren kişiye bildirmiş olmasına rağmen işverenin herhangi bir önlem almamış olması.
İş yerinde bir haftadan daha uzun bir süre ile işin duraksamasına neden olacak bir durumun oluşması durumu.
Kadın çalışanın, evlenmiş olduktan sonraki 1 sene içerisinde işten ayrılmak istemesi durumu.
Erkek çalışanın askerlik görevini yerine getirmek için askere gitmesi.
Çalışanın emekliliğe hak kazanmış olması.
Malullük durumu.
Çalışan kişinin ölmesi.
Yukarıda belirtilmiş olan bu durumların herhangi biri oluşmuşsa eğer, çalışan derhal fesih yolu ile iş sözleşmesini feshederek kıdem tazminatını alabilir. Çalışanın kıdem tazminatının zamanında ödenmemesi durumunda ise mahkeme yolu ile ve yasal faiz ile birlikte alınabilir.
Kıdem Tazminatı Nasıl Hesaplanır?
Öncelikle çalışanın kişinin çalışmış olduğu toplam süre belirlenir.
Çalışanın çalışmış olduğu toplam sene sayısı ile almış olduğu son brüt ücret (yol, yemek ve diğer yan ödemeler de dahil olacak şekilde) çarpılır.
Tam sene sürenin dışında kalan sürenin toplamdaki gün sayısı belirlenerek ve günlük aldığı brüt ücret ile çarpılır.
Ortaya çıkmış olan tutardan %0,759 oranında damga vergisi kesilir ve geriye kalan tutar, kıdem tazminatının tutarını gösterir sonrasında çalışana bu tutar ödenir.
