Dolar Endeksi Nedir, Nasıl Hesaplanır? Endeks Neden Düşer, Neden Yükselir?
Dünyadaki en geçerli para birimi herkesin bildiği gibi dolardır. Uluslararası piyasalar da dahil olmak üzere pek çok alım satım işlemi dolar ile gerçekleştirilir. Dolar endeksine bağlı olarak varlıkların ve emtiaların fiyatları artabilir veya düşebilir. Peki nedir bu dolar endeksi ve nasıl hesaplanır? Dolar endeksi neden düşer veya neden yükselir? İşte dolar endeksi hakkında bilmeniz gerekenler.
Dolar endeksi doların diğer para birimleri karşısındaki değerini hesaplamak için kullanılan bir değerdir. Dolar endeksinin diğer para birimleri karşısındaki değerin değişimi varlık fiyatlarının artış veya düşüş hareketine girmesine neden olur.
Dolar Endeksi Nedir, Nasıl Hesaplanır?
Dolar endeksi kavramı ilk kez 1944 yılında yapılan Bretton Woods anlaşması ile ortaya çıkmıştır. Bretton Woods anlaşması ile 44 ülkenin para birimi dolar karşısında sabit bir değer almıştır. Doların değeri ise altın üzerinden 1 ons altın 35 dolar olacak şekilde belirlenmiştir.
Önceleri uygulanan bu sabit kur sistemi yerini daha sonradan serbest kur sistemine bırakmıştır. 1973'ten beri devam eden serbest kur sistemi ile doların diğer para birimleri karşısındaki değeri dolar endeksi ile hesaplanmaya başlanmıştır. Dolar endeksini hesaplamak için kullanılan 6 ana para birimi vardır. Bu para birimleri; Euro, Yen, Pound, Frank, İsveç Kronu ve Kanada Doları'dır. Dolar endeksi doların bu 6 para birimi karşısındaki geometrik ortalaması alınarak hesaplanır.
Endeks Neden Düşer, Neden Yükselir?
Dolar endeksi sabit bir değer değildir ve dünyadaki gelişmelere bağlı olarak artıp düşebilen bir değere sahiptir. Dolar endeksi enflasyon ve büyüme gibi değerlerden etkilenerek fiyatlanır. Eğer bir ülkedeki enflasyon oranı diğer ülkelere oranlara daha düşükse, o ülke içinde üretilen yerel ürünlerin fiyatı yurtdışındakilere oranla düşerek ihracat artar, ithalat düşer. Bunun karşısında döviz talebi düşer, çünkü ülkeye para girişi vardır. Böyle bir durumda bu ülkenin para değeri dolar endeksi karşısında yükselir. Yani dolar endeksi arz talep ilişkisine bağlı olarak fiyatlanır.
Bunun tersine eğer bir ülkede fazla para basılırsa ve piyasaya olması gerektiğinden fazla para sürülürse bu ülkenin para değeri azalır, varlıkların ve ürünlerin fiyatı artar. Sonuç olarak dolar endeksi de bu ülkenin parasının karşısında yükseliş hareketine girer.
