Amortisman Nedir, Çeşitleri Nelerdir? Amortisman Nasıl Hesaplanır?

En çok kullanılan üç çeşit amortisman yöntemi vardır. Bu amortismanlar; normal (eşit tutarlı) amortisman yöntemi, azalmakta olan bakiyeler yöntemi ve fevkalade amortisman yöntemidir.

Amortisman Nedir?

Amortisman terimi duran varlıkların yıpranma, aşınma ya da eskime payını ifade etmektedir. Maddi olarak duran varlıklar kullanıldığı muhasebe dönemlerine dağıtılarak gider olarak yazılır.

Amortisman Çeşitleri Nelerdir?

Normal amortisman yöntemlerinin bir diğer adı ise tutarlıdır. Amortisman tutarları maddi olarak duran bir varlığın tutarına sabit bir amortisman oranı uygulanarak ya da tutar ürünün ekonomik ömrüne bölünerek hesaplanmaktadır.

Azalmakta olan bakiyeler yönteminde ise mallar normal amortismana göre iki kat daha hızlı giderleşerek ve hesap net defter değerinin üzerinden yapılmaktadır.
Fevkalade amortisman yöntemi ile; olağandışı durumlarda oluşabilen varlıkların yitirilmesinin sonucunda kullanılan amortismandır. Hatta varlığın belirli bir kısmı amortize edilebilir.

Amortisman Oranları

Hesaplama taşınamaz mallar için yapılmaktadır. İşletmelerin hesap defterine kayıt edilmemiş taşınmaz olan amortisman oranları ise yıllık olarak amortisman değeri bulunarak hesaplanmaktadır. Amortisman ayırma işlemleri ise Maliye Bakanlığı tarafından belirlenmektedir. Hesaplanan amortismanların bedeli mutlaka işletmelerin gelir-gider defterlerine kayıt etmelidir

Amoisman Nasıl Hesaplanır?

Örnek verilmesi gerekirse; 10 Bin TL değerinde olan satın alınmış bir demirbaşın 5 yıl olduğunu düşünelim böylece yıllık amortisman demirbaşının kullanım ömrü 1’e bölünerek amortisman bedeli bulunmaktadır.
Amortisman oranı = 1/ Kullanımının ömrü
1/5 = 0,2
10,000 x % 20: 2000 TL eder
Bir de amortismanın süresi hesaplamak konusu vardır. Amortismanın süresinin hesaplaması yatırımın bugünkü değeri ve aylık olan kira gelirine bölünerek bulunur. Ülkemizde amortisman süresi 17 sene olarak hesaplanmaktadır. Amortisman süresi ve değerini gayrimenkul fiyatını belirler. Taşınmaz olan malların fiyatını belirleyebilen unsurlar ise; konumları, bölgeleri, büyüklükleri, yapı özellikleri, kolay kiralanabilir potansiyele sahip olması durumu , pozitif olarak gelişip gelişmeyeceği gibi faktörlerdir. Bütün bunlar fiyatı yüksekliğini belirlemeye yetebilen unsurlardır.

Amortisman Yazılması İçin Gerekenler

Amortismanı ayırma şartları şu şekildedir;
O ürünün işletmede en az olarak bir yıl süre kadar kullanılıyor durumda olması
Yıpranma, eskime ya da değer kaybı yaşamış olması
Kullanıma hazır halde olması
Değerinin bir miktarının geçmemiş olması ( 2019 yılı için 1.200 TL )

Amortisman Ayırma Yöntemleri Nelerdir?

Normal Amortisman Yöntemi

Amortismanın bedelini direkt hesaplayarak ve amortisman oranını bulmak biçiminde iki ayrı yöntemi vardır. Eğer amortisman bedelinin direkt olarak bulunmak isteniyorsa maddi olarak duran varlığın maliyetine ekonomik ömrü bölünmelidir. Çıkan sonuçlar yıllık amortismanın bedelini vermektedir.

Azalan Bakiyeler Yöntemi

Varlığın alış fiyatlarının değil, sene başına kadar devreden net defter değeri esas alınmaktadır. Normal olan amortismana göre 2 kat daha hızlı giderleştirilirler. Her sene giderleştirme hızları düşer. Normal amortismanlardan azalan bakiyeler yöntemine geçilmek mümkündür.