Murat Ağca yazdı: Valieva kurban mı suçlu mu?

Pekin 2022 Kış Olimpiyat Oyunları’na bugün veda ediyoruz. 4 Şubat’tan bu yana süren oyunlarda 91 ülkeden gelen 2 bin 871 sporcu, 7 spor ve 15 branştaki 109 yarışmada en iyisini yapabilmek için mücadele etti. Üç haftalık süreçte, 50’den fazla rekor kırıldı, büyük sürprizler yaşandı, çoğu zaman sevinç dolu, kimi zaman hüzünlü hikayeler yazıldı.

Peki ama bu olimpiyattan akıllarda en çok ne kaldı derseniz, yanıt hiç şüphesiz 15 yaşındaki Rus patenci Kamila Valieva’nın yaşadıkları olacaktır. Biz de bu karmaşık süreci, yaşananların hikayesini ve muhtemel sonuçlarını derleyelim istedik.

Kabus başlıyor

Çin’e kendisi gibi ‘teenager’ takım arkadaşları Alexandra Trusova ve Anna Shcherbakova ile birlikte kürsüye ambargo koymak için gelen Valieva’nın hayali, 8 Şubat’ta patlayan doping haberiyle kabusa dönüşüverdi. Genç sporcunun, oyunlar öncesi 25 Şubat’taki Rusya Şampiyonası’nda verdiği numunede kalp hastalarının kan basıncını artırmak için kullanılan yasaklı ‘trimetazidine’ maddesi bulunmuştu. Oysa Valieva, bu haberden bir gün önce takım yarışmasında harikalar yaratmış, olimpiyatta dörtlü atlayış yapan ilk kadın patenci sıfatıyla ülkesini altın madalyaya taşımıştı. 

Şimdi ne olacaktı?

Tek kadınlar yarışmasına katılabilecek miydi, yoksa Uluslararası Olimpiyat Komitesi (IOC) tarafından doping haberi sonrası ödül töreni bile ertelenen takım madalyası da elinden uçup gidecek miydi?

İlk şok sonrası Rusya Anti Doping Ajansı (RUSADA), 8 Şubat’ta koyduğu ‘tedbir’ kararını sporcunun itirazı üzerine bir gün sonra kaldırdı. Bu karar, soruşturma sürerken, Valieva’nın yarışmaya devam edebilmesi anlamına geliyordu. Karar, IOC ve Dünya Dopingle Mücadele Ajansı’nı (WADA) ayağa kaldırdı. Hemen Uluslararası Spor Tahkim Mahkemesi’nin (CAS) kapısını çaldılar. Fakat sunulan bilgi ve belgeleri inceleyen CAS, Valieva’nın henüz kesinleşmemiş bu süreçte oyunlardan men edilmesinin geriye dönülmez ve telafisi imkansız sonuçlar yaratabileceği gerekçesiyle ‘tedbir’ konulması yolundaki itirazları reddetti. Bunun üzerine IOC, Valieva kürsüye çıkarsa madalya töreni yapılmayacağını açıkladı. 

Şoku atlatamadı

Valieva’nın olimpiyatlarda tek kadınlarda yarışmasının yolu açıldıysa da, henüz 15 yaşındaki sporcunun yaşadığı bu travmatik süreç onu o kadar yıpratmıştı ki, serbest programda iki kez düştü, birkaç kez dengesini kaybetti ve Shcherbakova ile Trusova’nın ardında 4. sırada kalarak olimpiyat şampiyonluğu için geldiği Pekin’e gözyaşları içinde yıkılmış bir sporcu olarak veda etti.

Sonradan açıklanan CAS’ın gerekçeli kararında ise ilginç detaylar dikkat çekiyordu. Avukatı ve ailesi, sporcuyu sürekli olarak antrenmanına götüren ve kalp hastası olan dedesinin kullandığı ilaçta Valieva’da çıkan trimetazidine maddesi bulunduğunu söylüyordu. Hatta numuneyi analiz eden Stockholm Laboratuvarı’nın raporundan, bu kalp ilacında bulunan iki maddenin daha izine rastlandığı anlaşılıyordu. Analizde trimetazidine maddesi 2.1 nanogram gibi çok düşük bir konsantrasyonda çıkmıştı. Üstelik Valieva’nın oyunlar öncesi ve sırasında yapılan iki testi de temizdi.CAS raporunda görüşleri yer alan Rus tıp uzmanları, bu maddeyi ihtiva eden ilaçların reçete ile satıldığını ve kullanan kişilerin tabak, bardak benzeri eşyalarından kalıntı bulaşabileceğini söylüyorlardı. İşte iddiaya göre Valieva da dedesinin bardağından su içmiş ve bu sebeple ilaç eser miktarda vücuduna girmişti. Yani Kamila Valieva masumdu! 

Antrenörü tepki çekti

Evet hikayenin ilk bölümü böyle fakat bu hikaye burada bitmiyor, aslında yeni başlıyor. Sporcunun B numunesi analizi yapılacak, ardından RUSADA tarafından açılan soruşturmada savunması alınacak. Valieva reşit olmadığı ve korunması gereken sporcu kapsamına girdiği için antrenörleri ve ekibi ile ilgili de soruşturma açılmış durumda.

Burada da gözler, çok genç sporcuları dünya çapında yıldız yapmasıyla bilinen ve Pekin’de yarışan üç Rus patencinin halen antrenörü olan Eteri Tutberidze’ye çevriliyor. Pekin’de yarışma sonrası ağlayan Valieva’yı teselli etmesi beklenirken, ona buzdan çıkarken “Neden mücadeleyi bıraktın, söy le!” diye hesap soran Tutberidze, şimşekleri üzerine çekti. Gürcü asıllı antrenörü, IOC Başkanı Thomas Bach dahil birçok kişi eleştirdi.

‘Yaşı cezayı etkileyebilir’

Soruşturmalar ve tartışmalar sürerken, asıl soru Valieva ceza alacak mı, alırsa ne kadar ceza verilecek? Bu soruların cevaplarını, Türkiye Dopingle Mücadele Komisyonu Genel Direktörü Prof. Dr. Rüştü Güner’e sorduk; işte yanıtları...

“Kamila Valieva ile ilgili uzun sürecek bir sürecin henüz başlangıcındayız. Benim görüşüm sporcunun bir ceza alacağı yönünde. Bilirkişi görüşlerine bakılacak, sporcunun savunması alınacak. Reşit olmadığı için korunması gereken sporcu tanımı kapsamında. Bu nedenle cezası daha düşük çıkabilir. Hiç ceza almayabilir mi? Bunun için sporcunun, bu yasaklı maddenin vücuduna hiç haberi olmadan ve yanlışlıkla girdiğini ispat etmesi gerekir.”

Rus sporcunun vücudunda tespit edilen Trimetazidine adlı yasaklı maddenin tanımlanmış maddeler dışında olduğuna dikkat çeken Genel Direktör Güner, “Sözgelimi, efedrin gibi, bir grip ilacından alınan tanımlanmış bir madde değil. Vücuda kolayca ve tesadüfen girebilecek bir madde olmadığından cezası standart 4 yıldır. Fakat sporcunun savunmasına göre düşebilir. Burada ispat yükümlülüğü sporcudadır. Dünyada böyle vücudunda yasaklı madde tespit edilen ve bu maddenin nereden geldiğini ispatlayamayan çok sayıda sporcu var” dedi.

Güner şöyle devam etti:

“Valieva’nın yaşadıkları bir ders olur diye umuyorum. Sporcular, yediklerine, içtiklerine, kullandıklarına ve çevresindekilere çok dikkat etmeli. Sporcunun hiç haberi olmadan, yakın çevresindekilerden kaynaklı bu tip vakalara reşit olmayanlarda daha sık rastlıyoruz. Açıkçası, Rusya’nın başka sabıkaları da olduğundan, Rus yetkililerin verdiği yanıtları biraz şüpheli buluyorum.”

Pekin 2022’den akıllarda kalanlar

- Buz patenindeki düelloda Yuzuru Hanyu’yu geride bırakan Amerikalı patenci Nathan Chen, rekor kırdığı kısa program sonrası, serbest programda Elton John’un Rocket Man parçası eşliğinde altın madalyaya ulaştı. Chen’i sosyal medya üzerinden kutlayanlar arasında, dikkat çeken biri vardı: Elton John...

- Buz patenindeki düelloda Yuzuru Hanyu’yu geride bırakan Amerikalı patenci Nathan Chen, rekor kırdığı kısa program sonrası, serbest programda Elton John’un Rocket Man parçası eşliğinde altın madalyaya ulaştı. Chen’i sosyal medya üzerinden kutlayanlar arasında, dikkat çeken biri vardı: Elton John...

- Oyunların yeni yüzlerinden biri de doğma büyüme Amerikalı olmasına rağmen Çin adına yarışan ve serbest stil kayakta madalyaları toplayan Eileen Gu oldu. Halfpipe ve big airde altın, slopestyle’da gümüş kazanan Gu, durumunu soranlara “Amerika’da Amerikalı, Çin’de Çinliyim” yanıtını verdi.

- Kar yağmayan Jamaika, ‘üşütük popolar’ adıyla sinema filmi olan dörtlü bobsled takımının Calgary 1988 macerasından 34 yıl sonra, yeniden kış olimpiyatlarında boy gösterdi. Jamaikalılar ayrıca 2’li bobsled ve monobobda da yarıştı.

- Calgary’den günümüze uzanan bir başka etkileyici hikaye de Avusturyalı Strolz ailesine ait... Kanada’daki oyunlarda alp disiplini kombinede zirveye çıkan baba Hubert Strolz’un izinden giden oğlu Johannes Strolz, aynı yarışmada bu kez Pekin 2022’de aileye ikinci altın madalyayı getirdi.

- Pekin 2022’yi unutmayacak ülkeler arasında Yeni Zelanda da var. Zira dağlarına kar yağsa da, bu okyanusya ülkesinin kış olimpiyatlarında bu yıla kadar altın madalyası yoktu. İşte şeytanın bacağını kıran o isim, snowboardda Zoi Sadowski-Synnott oldu.

- Sürat pateni deyince, karşısında Hollanda yazar. Pekin’de de gelenek değişmedi. 11 madalya ile rakiplerin fark atan Hollanda’da Irene Schouten, 3 bin ve 5 bin metre dublesiyle öne çıktı. Bu alanda 5 bin ve 10 bin metre altınlarını kaparak Portakallar’ı üzen İsveçli Nils Van Der Poel idi.

- 41 yaşındaki Johan Clarey, alp disiplininde kazandığı gümüş madalya ile bu alanda boynuna madalya takılan tarihteki en yaşlı kayakçı oldu.

- Curlingde Stefania Constantini ve Amos Mosaner çifti, 11 maçın tamamını kazanarak İtalya’ya bu spordaki ilk madalyasını hem de altın olarak getirdi.

- Kayak slalomda Petra Vlhova, ilk inişini 8. sırada bitirmesine rağmen müthiş bir ikinci iniş performansıyla altın madalyayı kaptı.

- Oyunların en önemli hayal kırıklıklarından birini ABD’li kayakçı Mikaela Shiffrin yaşattı. İki olimpiyat şampiyonluğu bulunan sporcu, Pekin’de bu kez aradığını bulamadı. Önce büyük slalomda kapı atlayan, ardından slalomda yarış dışı kalan 26 yaşındaki Shiffrin, kombinede de diskalifiye oldu ve oyunlardaki 5 yarışından 3’ünü tamamlayamadı.

- Biatlonun ustası Norveçliler yine zirveye çıkarken, bu kez kürsüde iki kardeş yer aldı. 10 km sprint yarışında Norveçli kardeşlerden Johannes Thingnes Boe altın madalya kazanırken, Tarjei Boe da bronz madalyanın sahibi oldu.

- Ve son 20 yılda snowboarda adeta damgasını vuran Amerikalı efsane sporcu Shaun White, Pekin 2022’de olimpik kariyerini noktaladı. Beş kez katıldığı olimpiyat oyunlarında üç şampiyonluğu bulunan “uçan domates” lakaplı White, half pipe’da bu kez 4. sırada kaldı ve son olimpiyatında madalya kazanamadı.

- Hem atlet, hem de kızak yarışçısı olan Montell Marchelle Douglas, Pekin 2022’de tarihe geçen isimlerden biri oldu. 2008’de yine Pekin’deki yaz olmpiyatlarında 100 metrede Büyük Britanya’yı temsil eden Douglas, 2017’de başladığı bobsledde, ikili kadınlarda ülkesini temsil etmeye hak kazandı. Britanyalı sporcu böylece Pekin’de hem yaz, hem de kış oyunlarında yarıştı.

Furkan ve Fatih tarih yazdı

Türkiye, 18. kez katıldığı Kış Olimpiyat Oyunları’nda en iyi sonuçuları Pekin 2022’de aldı. 7 sporcuyla temsil edildiğimiz Pekin’de Furkan Akar ile Fatih Arda İpcioğlu, finallerde boy gösterdi.

Türkiye 1936 yılından bu yana 18 kez katıldığı Kış Olimpiyat Oyunları’nda tarihinin en iyi sonuçlarına Pekin 2022’de ulaştı.

4 branşta toplam 7 sporcuyla temsil edildiğimiz Pekin’de, ilk kez boy gösterdiğimiz kısa mesafe sürat pateninde Furkan Akar, 1000 metrede B finali yarışarak olimpiyat 6.’sı olmayı başardı. Eleme, çeyrek final ve yarı finallerde kontrollü yarışlar çıkararak fırsat kollayan Furkan, iki yarışta önündeki patencilerin hatalarını iyi değerlendirerek önemli bir başarıya imza attı.

Kayakla atlamada Pyongchang 2018’den sonra ikinci kez olimpiyatta mücadele eden Fatih Arda İpcioğlu da hem normal tepe, hem de geniş tepe elemelerini geçti. Böylece yine bir ilki gerçekleştiren Fatih Arda, finalin 1. turunda yarışan ilk kayakçımız oldu. Milli kayakçı normal tepede 36., geniş tepede 40. sırayı aldı.

Alp disiplini kayakta Özlem Çarıkcıoğlu büyük slalomda 48., slalomda 49., Berkin Usta büyük slalomda 43.olurken, kayaklı koşu bireysel sprintte Ayşenur Duman 85., Yusuf Emre Fırat 80., kadınlar 10 km klasikte Ayşenur Duman 87., Özlem Ceren Dursun 92. sırayı elde ettiler.

İlgili Haber

Son dakika haberi: Beşiktaş'ın yıldızından bir ilk! İnanılmaz pozisyon, 10 saniyede...