'Futbol gelecekte kaskla oynanabilir'

İngiltere'deki University College London ve Galler'deki Cardiff Üniversitesi'nden bir grup bilim insanının gerçekleştirdiği araştırma, uzun süre aktif futbol oynamanın, beyne zarar vererek ileri yaşlarda bunamaya yol açabileceğini ortaya koydu.

14 eski futbolcunun mercek altına alındığı ve ölen oyunculardan 6’sının beyninin incelendiği makale, Acta Neuropathologica dergisinde yayımlandı. Futbol oynarken topa yapılan kafa vuruşları ve yaşanan çarpışmalar ile bunama arasında ilişki olduğunun öne sürüldüğü makale, eski futbolcuların beyinlerinde, demansa neden olan fiziki ve kimyevi değişimi tespit eden ilk çalışma olarak kayıtlara girdi.

Harekete geçen Avrupa futbolunun karar merci UEFA, konu hakkında araştırma başlattı. UEFA'nın, adı açıklanmayan bir İngiltere Premier Lig kulübünün de dahil olduğu bu çalışmaya başlaması, dünyanın en popüler sporu futbolun alışılagelmiş bazı kurallarının değişme ihtimalini de akıllara getirdi.

Hacettepe Üniversitesi Spor Hekimliği Anabilim Dalı Başkanı Prof. Dr. Feza Korkusuz, AA muhabirine yaptığı açıklamada, Büyük Britanya'daki araştırmanın, 2004'te Alpaslan Şenköylü, İbrahim Yıldıran ve Alparslan Kartal'la beraber imza attıkları "futbolcuların boyun omurlarındaki yaralanmayı inceleyen" çalışmayı ileri götürdüğünü belirtti.

Korkusuz, 2004'te Avrupa Omurga Cerrahisi'nin dergisinde yayımlandıktan sonra New Scientist dergisi ve Bild gazetesinin pazar eki Bild am Sonntag'ta haber konusu olan makalelerine ilişkin şunları söyledi: "Yüksek hıza ulaşabilen futbol topu, özellikle sporcunun kafasına istem dışı geldiyse çeşitli hasarlara yol açabiliyor. Biz işe boyun kaslarının gücünü ölçerek başladık. Boyunlarında bir dejenerasyon (bozunma) olup olmadığını anlamak için röntgenlerini çektik. MR ile kas hacmi ve boyun omurlarındaki dejenerasyona baktık. Futbolcuların, kendi yaş gruplarında futbol oynamayan kişilerle karşılaştırıldığında boyun omurlarında dejenerasyonun daha sık görüldüğü sonucuna vardık."

Büyük Britanya'daki çalışmanın spor hekimliği bakımından önemli olduğunu vurgulayan Korkusuz, "Çok güçlü bir araştırma. Uzun süre futbol oynayan kişilerin, öldükten sonra kafataslarını açıp incelemişler. Bu açıdan ellerinde son derece somut bir bulgu var. Boks gibi temas sporlarında, beyin dokusunda 'mikro travma' dediğimiz küçük yaralanmalar, iç kanamalar meydana gelir. Sporcular, buna bağlı olarak demans, alzheimer benzeri rahatsızlıklar yaşar. Bu çalışma, temas sporlarında görülen rahatsızlıkların, futbolda da var olduğunu ortaya koyması bakımından oldukça ilginç." değerlendirmesinde bulundu.

- "Futbol dünyası 'bırakın oynasınlar, gösteri devam etsin' dememeli"

Sonraki aşamada futbolcular arasında demansın, genel nüfusa oranla daha yaygın olup olmadığını incelemek için sayısı birkaç bine ulaşan bir örneklemi, uzun süreliğine izleyip aynı yaş grubuyla karşılaştırmak gerektiğini dile getiren Korkusuz, araştırmada beyni incelenen futbolcuların 1960'larda oynadığı göz önüne alındığında, dönemin deriden üretilen ağır toplarının bu rahatsızlığa yol açıp açmadığının da incelenebileceğini ifade etti.

Spora özendirirken sporcu sağlığının da korunması gerektiğini belirten Korkusuz, "Futbol ile demans arasında kesin bir bağlantı olduğunu söylemek şu an mümkün değil. Fakat araştırmalar, futboldaki baş ve boyun yaralanmalarının önemli bir sorun olduğunu işaret ediyor. Bu konudaki çalışmaları yaygınlaştırıp elde edilen sonuca bağlı olarak tedbirler alınması gerekebilir. Boyun çevresindeki kasları güçlendirecek hareketlerle yaralanmayı en aza indirebiliriz. Futbolda kafa vuruşlarını yasaklayalım demek için şu an çok erken ancak sporcunun kafasını korumak için Amerikan futbolu ya da tekvandoda olduğu gibi kask kullanımı düşünülebilir. Futbol gelecekte kaskla oynanabilir." diye konuştu.

"Futbol dünyası, insan sağlığını hiçe sayıp 'Oyuncu demansa girsin, beyinde pıhtı atsın. Bırakın oynasınlar, gösteri devam etsin' derse, bu insanlığa sığmaz." diyen Korkusuz, şunları kaydetti:

"Amerikan futbolunda "tackle" yapmaya kısıtlar getirilmesi, halterde yaşanan köprücük kemiği yaralanmalarını önlemek için kaldırma stilinin değiştirilmesi, ayak bileğini korumak için kayak ayakkabıları geliştirilmesi gibi futbolda da kask kullanımı veya topların üretildiği materyallerin değişimi gibi çözümler üretilebilir."