Yeni çağın sermayesi

ayalleri ve yaratıcı fikirleri başarılı girişimlere dönüştürmek adına insanlık tarihinin en verimli çağında yaşıyoruz. Hemen herkesin aklından geçen, kendine ait bir iş tasarısı, bir icat ya da yenilikçi bir fikir olmuştur. Şayet içinizde yaratıcılık varsa, sosyal medyada karşınıza çıkan yeni ürün ve hizmet fikirlerinden en az bir tanesine “Ah! Bunu ben de düşünmüştüm” demişsinizdir.

İşe ortak etme sistemi

Bundan 10 yıl önce o dahiyane fikrinizi neden hayata geçirmediğinizi sorduklarında başta finansal olmak üzere pek çok bahane sayabilirdiniz. Şimdiyse gerçekten işe yarar, kazanç sağlayacak ve yeni bir fikri olduğu halde bunu gerçekleştirmeyenlerin tembellik dışında bir bahanesi kalmadı. Yeni çağın sermayesi “kitlesel fonlama”, fikriniz ister marifetli bir seyyar soğutucu, ister insanlığın yaşantısını değişterecek yepyeni bir teknoloji olsun, size onu gerçeğe dönüştürme fırsatını veriyor.

Kitlesel fonlama, fikrinizi veya ürününüzü gerçekleştirebilmeniz için ihtiyacınız olan sermayeyi büyük bir yatırımcıdan değil, onlarca, hatta binlerce küçük yatırımcıdan toplayarak onları da işe ortak etme veya ödüllendirme esasına dayanıyor. Dört yıldır dünyada hızla yayılan bu yöntem, gündemimize geçtiğimiz günlerde Ekonomiden Sorumlu Başbakan Yardımcısı Mehmet Şimşek’in yıl sonuna kadar hayata geçecek yeni bir kitlesel fonlama platformunu müjdelemesiyle girdi. Batı’da Kickstarter, Indiegogo, Gofundme gibi özel girişimlerle büyüyen kitlesel fonlama fenomeni, bizde devlet teşvikiyle kurulduğunda dünyadaki ilk emsallerinden biri olacak.

Kitlesel fonlamanın tarihi iki yüzyıl kadar evvele uzanıyor. Kayda geçen ilk emsali, 1850 yılında Fransız filozof Auguste Comte’nin yayımlamayı planladığı bir çalışması için halkın finansal desteğine başvurması. En meşhuru ise Amerika’daki Özgürlük Heykeli. Fransa’dan gelen heykelin dikileceği anıtsal alanın inşaatına devletin parası yetmeyince büyük gazeteci Joseph Pulitzer’in başlattığı bir kitlesel fonlama kampanyası düzenlenmiş ve 160 bin vatandaşın desteğiyle anıt dikilmiş.

Günümüzde kitlesel fonlama, ödüllendirme ve hisse paylaşımı yöntemiyle gerçekleşiyor. Yatırımlar 1 dolardan başlayıp 10 binlerce dolara kadar çıkabiliyor. Hisse paylaşımı, girişim başarılı olduğunda kurulan şirketin gelirinden ve sermayesinden pay alma esasına dayanıyor. Ödüllendirme yöntemiyse değişken ve aslında proje sahibinin yaratıcılığıyla ilintili. Yeni çıkacak bir ürünse örneğin, küçük yatırımcılara ilk sipariş edenlerden biri olma imkanı veriliyor. Japonyalı bir müzik grubu ise turnesini finanse edecek hayranlarına ömür boyu davetli listesinde yer alma ödülü vererek 10 bin pound toplamıştı.

Hayallere yatırım yapın

Modern kitlesel fonlamanın başlangıcı aslında iş değil, yaratıcılık odaklıydı. Yatırım bulunması nispeten daha zor olan sanatsal projeler, bilimsel araştırmalar, film ve albüm çalışmaları gibi işlere kaynak yaratılması amaçlanıyordu. Yöntemin çok başarılı olması üzerine finansal girişimlere yol açıldı ve dünyanın her yerinden yatırımcılar diledikleri projelere destek olmaya başladılar. 2012’de 2.7 milyar dolar küresel hacmi olan kitlesel fonlama, üç yıl içinde 13 kat artarak geçen yıl 34.4 milyar dolara ulaştı. Bu yıl içinde küresel girişim sermayesi yatırımlarını bile aşması bekleniyor.

Şimdi, iyi bir fikriniz varsa, onu hayata geçirmek için hiçbir bahaneniz kalmadığını biliyorsunuz. Girişimci değil birikim sahibiyseniz, paranızı kuru faize gömmektense, yenilikçi insanların hayallerine yatırmayı ve onlarla aynı heyecanı, aynı zenginliği paylaşmayı seçmek sizin elinizde!

En başarılı kampanyalar

Bugüne kadar en çok fon toplayan kampanyalar arasından ilgi çekici olanları seçtik...

- Pebble E-Paper akıllı kol saati: 37 günde 10 milyon 266 bin 845 dolar toplamayı başaran girişim, yatırımcılarına akıllı saati ilk alanlardan biri olma ödülü vadediyordu. Kickstarter kullanıcıları teklife “atladı” fakat talep öyle çoktu ki saatlerin üretimi gecikti, yatırımcılar üzüldü. İlk saatler 10 ay sonra ortaya çıkabildi.

- Elio Motors: Üç tekerlekli bir taşıt olan Elio kısa sürede 25 milyon dolardan fazla fon topladı. 50 bin ön sipariş alan üretici hisse paylaşımı yöntemine geçti.

- Oculus Rift sanal gerçeklik başlığı: Oculus Rift, bir Kickstarter projesiydi. 30 günde 2 milyon 437 bin 429 dolar topladılar. Daha fazla yatırım peşine düşünce Facebook satın aldı.

- The Coolest Cooler: Seyyar soğutucuların en “cool” olanı; bluetooth hoparlör, blender ve LED ışıklarla donatılmıştı. Kısa sürede 13 milyon 285 bin 226 dolar yatırım toplayarak tarihe geçti.

- Baubax akıllı ceket: Şişme boyun yastığından iPad cebine kadar 15 farklı özelliği bulunan çok marifetli ceket, 20 bin dolar hedeflerken 10 milyon dolar topladı.