Uzay giysisinde Iron Man etkisi

Sanem Arman - Uzay yarışında bilimkurgu filmlerinden çıkmış gerçek astronotları daha sık görmeye başlayacağız. Neil Armstrong’un basınç altında bile esnek olacak şekilde tasarlanan kıyafetinin ardından teknolojik gelişmeler ışığında astronot kıyafetleri de evrim geçirdi. İşlevsellik mutlaka ön planda anacak Türkiye’nin ilk insanlı uzay misyonu kapsamında uzaya giden astronot Alper Gezeravcı’nın üzerinde gördüğümüz astronot giysisi tasarımıyla da ilgi çekici. Bu giysinin tasarımında Elon Musk’ın girişimiyle Hollywood kostüm tasarımcısı Jose Fernandez’in imzası olduğunu biliyoruz. Kendisinin işlerini süper kahraman ve bilim kurgu filmlerinde de gördük. Bu boyutuyla nasıl bir hikâye anlatıyor? Bilişim Vadisi, Tasarım Kuluçka Merkezi Giyilebilir Teknolojiler Koordinatörü Arzu Kaprol sorularımızı yanıtladı:

Uzay giysileri aslında bir yaşam destek ünitesi

“Uzay giysileri başlı başına bir hayatta kalma ünitesi olarak farklı bir yaşam-tasarım parametresine sahip. Astronot giysisi ise dünya dışı ekstrem ortamlarda, kullanıcıyı hayatta tutmak üzere tasarlanmış bir yaşam destek ünitesi. Farklı teknolojik koruyucu katmanlardan oluşan bu giysi, aslında bu alanda çalışan araştırmacıların da üzerinde çalışma hayali kurduğu bir alan. Teknolojik gelişmeler her zaman öncelikle savunma, ardından sağlık endüstrilerinde kullanılıyor. Uzay araştırmaları ise Dünya dışı ortamlarda bunu test etme imkânı sunuyor. Türkiye’nin de aktif araştırmacı olduğu TÜBİTAK KareMam liderliğindeki Kutup Araştırmaları da uzay araştırmalarının bir önceki çalışması diyebiliriz. Bu alanda da Bilişim Vadisi ve TÜBİTAK iş birliğinde başlatılan TÜBİTAK ve Sun ar-ge olarak devam ettiğimiz projemiz, ekstrem ortamlarda hayatta kalmaya destek olacak giysileri geliştirmeye dair çalışmalarımız devam ediyor.

Moda, teknoloji, sürdürülebilirlik üçgeni

Görsellerde Alper Gezeravcı’nın kıyafetleri kişiye özel dikilmiş gibi duruyor. Rahatlık ön planda ancak tasarım anlamında estetik parametreler de göz önüne alınmış.

Dijital ortamlarda düzenlenen işlerin kostümlerinin, yer çekimsiz ortama adapte olacak şekilde tasarlanması etkileyici moda, sürdürülebilirlik ve teknoloji üçgeninde disiplinlerarası bir bağ kurmanın daha faydalı olacağını düşünüyorum. Tek bir üretim metodu ile ne yazık ki kısıtlı kalıyoruz. Zamanla yarışımızda her gün daha da hızlı olmamız gereken bir çağda geride kalmamak için yeniliklere, öğrenmeye ve öğretmeye açık olmamız gerekiyor.

Arzu Kaprol

Çağımızın öncü tasarımcısı

Jose Fernandez çağımızın öncü tasarımcılarından, vizyonu bir endüstrinin dinamiklerini etkileyecek seviyede. Bu anlamda en önemli çalışmasının ‘IronMan’ olduğunu düşünüyorum. Karakterimiz ‘Iron Man’, hem tasarlıyor hem giyiyor ve başına bir sürü iş açıyor. Bu karakter yapısında bir adamın zırh tasarımlarının günden güne değiştiğini görmek çok etkileyici. Aslında bu tasarımları Jose Fernandez yapıyor. Üstelik ‘Iron Man’ diğer süper kahramanların da kıyafetlerinde teknolojik gelişmeler yapıyor.

Öne çıkan özellikler

Özel dolgulu kask: 3 boyutlu yazıcıdan çıkıyor. İletişim için mikrofonları ve giysinin basınç sistemlerini düzenleyen valfleri barındırıyor.

Vİzör: Geniş bir görüş alanı sağlamak için tasarlanmış ve dönerek açılıyor.

Uzay gİysİsİnİn dış katmanı: Ateşe dayanıklı malzemelerden yapılmış. Gri kısımlar Nomex’in farklı versiyonları. Beyaz malzeme teflon kumaş.

Bİlektekİ fermuar: Astronotların gerektiğinde çıplak elle kontrolleri kullanmalarını sağlıyor. Ayrıca bir ayak bileğinden diğerine bacakların iç kısmından bir fermuar geçiyor. Mürettebat giysiyi buradan giyiyor.

Eldİvenler: Giysi basınçlandırıldığında kolay kullanım için ve dokunmatik ekranlarını çalıştırma özelliği ile tasarlanmış.

Bacak: Giysi ve araç arasındaki bağlantı noktası burada. Astronotlar için yaşam destek sistemi işlevi görüyor. İletişim, soğutma ve giysinin basınçlandırılması buradan sağlanıyor.