Tatil hayaliyle dolandırılmayın! Ödeme yaparken dikkat

Tatil planları herkesi çok heyecanlandırmaz mı? Hele yaz tatili denince… Deniz, kum, güneş üçlüsünün fikri bile bütün yıl motivasyon kaynağı. Bu özel zamanın kabusa dönmemesi için dolandırıcılara karşı dikkatli olmak gerek. Geçtiğimiz hafta 73 kişiyi dolandıran dokuz kişilik bir çete çökertildi. Üç ilde düzenlenen operasyonla yakalanan bu kişiler, lüks villaların ve konaklama noktalarının fotoğraflarını kopyalayarak açtıkları sahte internet siteleri üzerinden sahte rezervasyonlarla insanları dolandırdı. Türkiye Seyahat Acentaları Birliği (TÜRSAB) Hukuk Başdanışmanı İlker Ünsever tatil dolandırıcılarına karşı hak arama yolunu şöyle anlattı: “Öncelikle Cumhuriyet Savcılığı’na dolandırıcılıktan suç duyurusunda bulunmalı. Ayrıca Bilgi Teknolojileri Kurumu’na başvurarak durumu ihbar etmeleri, erişimin engellenmesini talep etmeleri de yerinde olacaktır. TÜRSAB’a başvurmaları halinde de ilgililere karşı sahte seyahat acentalığı faaliyetinden işlem yapılacaktır.

İLKER ÜNSEVER: “TÜRSAB’A ÜYE OLMAYANLARA DİKKAT”

Tatil dolandırıcılığı yöntemlerinden öne çıkanlar neler?  

Özellikle online ticaretin, dijital platform kullanımının yaygınlaşmasıyla turizm alanında dolandırıcılık vakaları arttı.  Birkaç fotoğraf, süslü yazılar ve grafik tasarımlarla cazibe kazandırılan sözde ürünlerin gerçekte olmaması ya da o sitelerin o tatil ürünlerini, tesisleri satmaya yetkili olmaması en sık karşılaşılan durum. Villa turizmi adı altında pazarlanan yazlık konutların tatil ürünü olarak pazarlanması bu konutlarla ilgili araştırma yapmanın imkansızlığı nedeniyle daha da sık uygulanan bir dolandırıcılık yöntemi.  

Otel veya turizm şirketlerinin internet sitelerinin klonlanması da söz konusu. O sitenin “gerçek” olmadığını nasıl anlarız? 

Sahte site dedikleri aslında seyahat acentasının adı, unvanı kullanılarak üretilmiş ancak bir eklenti, harf, çizgi gibi unsurlarla gerçekte kötü niyetli kişilere ait internet alanlarına yönlendirilen siteler. Tüketici işlem yaptığı siteyi bir seyahat acentasının ya da bir tesisin sitesi gibi görüyor ancak yaptığı alışverişte bedeli dolandırıcıların hesabına ödüyor. Bu durumda kandırıldığını anlaması kolay olmuyor. Klonlama diye tabir edilen yöntem, en gelişmişlerinden. Mevcut bir internet sitesinin kopyalanarak bağlantısının kendilerine yönlendirilmesi metoduyla yapılan bu tür dolandırıcılıkta tüketicinin kandırıldığını anlaması çok güç. Bu nedenle tüketicinin işlem yaptığı internet sitesinin veya fiziki bir adresin bu işlemi yapmaya yetkili olup olmadığını araştırması gerekiyor.  

Peki bunu nasıl yapacak? 

Tur, paket tur veya transfer, konaklama işletmesinde rezervasyon işlemlerini yapmak için seyahat acentası olmak kanun gereği. Seyahat acentaları faaliyet gösterdikleri web sayfaları başta olmak üzere tüm online platformlardaki adreslerini TÜRSAB’a ve Kültür ve Turizm Bakanlığı’na bildirerek bir doğrulama işareti taşırlar. Dijital doğrulama sistemi adı verilen bu işaretin yer aldığı internet sitesinde bu işaretin üzeri tıklanarak TÜRSAB’daki unvan, adres, iletişim bilgilerine ulaşmak mümkündür.  

Yine sosyal medya hesaplarında sık sık çıkan ucuz bilet ucuza tatil ilanlarında nelere dikkat edilmeli? 

Dijital platform dolandırıcılığında bu platformları yöneten uluslararası yapıların içerik ve faaliyetler konusunda sorumlu olmaması sorunun en önemli kısmı. Bedelini ödemek suretiyle dolandırıcılar arama motorlarında kendilerini öne çıkaracak imkanlara sahip olabiliyor. Ancak burada önemli hususlardan biri ticari unvan olarak tescil edilmemiş sözcüklerle oluşturulan adreslerin yarattığı karmaşadır. Biz seyahat acentalarının tescil edilmiş unvanlarından oluşan adres kullanmalarına önem veriyoruz.  

Oteller, turizm şirketleri kendilerini nasıl güvence altına alabilir? 

Seyahat acentalarının elektronik ortamda gösterdikleri tüm faaliyetlerde dijital doğrulama sistemini kullanmaları tüketicilerin onların unvanı kullanılarak aldatılmasını da önleyecektir. Yine elektronik adreslerinde ve tüm grafik tasarımlarında seyahat acentasının tescil edilmiş unvanının bulunması tüketicilerin aldatılmasını zorlaştıracak hususlardan bir diğeridir. 

“SAHTE REZERVASYON İLK SIRADA”

Bilişim hukukçusu Onat Temmuz Aydın, sıklıkla karşılaşılan dolandırıcılık yöntemlerini şöyle sıralıyor: “Sahte rezervasyon ilk sırada. Bu yöntemde; otel rezervasyonu yapmak isteyen kişi arama motorlarından ya da sosyal medya üzerinden ulaştığı internet sitelerine giriş yapmakta, gördüğü telefon numarasını aramakta ya da site içindeki iletişim formunu doldurmakta. Ardından kötü niyetli kişiler tarafından tüketiciyle iletişim kurularak ücret tahsil edilmekte ancak gerçekte rezervasyon yapılmamaktadır. Bazı durumlarda sahte rezervasyon belgesi oluşturulup tüketiciyle paylaşılmaktadır. Mağdur kişiler maddi zararın yanı sıra üzüntü ve hayal kırıklığıyla da karşı karşıya kalmaktadır.  Diğer bir yöntem ise aracı kişi ya da kurumlar vasıtasıyla yapılan rezervasyonlarda karşımıza çıkıyor. Tüketici hizmeti alacağı asıl kuruluş olan otel yerine üçüncü kişiler aracılığıyla rezervasyon yaptırmayı tercih ediyor ve ödemeyi üçüncü kişiye nakit ya da banka havalesi yoluyla gerçekleştiriyor. Üçüncü kişi ise rezervasyon ücretini otele kopyalanan, çalıntı bir kartla ödüyor. Bu durumun fark edildiği ve kart hamili tarafından harcamaya itiraz edildiği noktada rezervasyon da iptal ediliyor.  Ayrıca, otelin tanıtımı sırasında internet üzerinden gösterilen fotoğraflar ve vaat edilen şartlar ile gerçekteki halinin farklı olmasıyla karşılaşılabilir. Böyle bir durumda tüketici 6502 sayılı Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun gereği hizmetin yeniden görülmesi, ayıp oranında bedelden indirim veya sözleşmeden dönme şeklindeki seçimlik haklarından birini kullanabilir. Esasında, yaşanan mağduriyetle bir ilgileri ve ihmalleri olmadığı hallerde, otelleri, havayolu şirketlerini ya da markası izinsiz kullanılarak dolandırıcılık yapılan acenteleri sorumlu tutmamak gerekir. Sorumluluk dolandırıcılar ve tüketiciyi mağdur eden kişilerdedir. “ 

“KLONLANMIŞ SİTEYMİŞ”

Erol S.: 2020 yılında Antalya’da 5 yıldızlı bir otele rezervasyon yaptırdık. Meğer fiyat veren klonlanmış yani sahte sitesiymiş. Rezervasyon belgesi de ulaştırdılar, ücreti de havale ile ödedik. Ancak otele ulaştığımız gün böyle bir rezervasyonun olmadığını öğrendik. Yetkililer, zorda kaldığımız için bize fiyat konusunda yardımcı oldular ve yine orada konakladık. Ama o site için suç duyurusunda bulunduk, o günden beri davamız devam ediyor.

“DAVA DEVAM EDİYOR”,

Şebnam M.: Geçen yıl arama motorundan bulduğum Bodrum’da bilinen butik bir otelin sitesinden rezervasyon yaptırdım. Ki öncesinde acentadan da bakmıştık, ama orayı arayıp bilgi almak istedim. Karşıma çıkan kişi havale yaparsam yüzde 10 indirim olacağını da söyledi. O şekilde aslında “sahte site”den alışveriş yapmış oldum. Sonra tatilimizi ertelememiz gerekince oteli aradım. Öyle bir rezervasyon olmadığını, başkalarının da bunu yaşadığını söylediler. Bir yardımda bulunmadılar. Savcılığa suç duyurusunda bulundum, davamız devam ediyor.

l Turizm ürününü seyahat acentasından alın
l İşlem yaptığınız adreste dijital doğrulama sistemi işaretini arayın
l Ödemeyi doğru kişiye banka aracılığıyla yapın
l Satın aldığınız ürünü inceleyin
l Şüphe durumunda TÜRSAB’a başvurun

ÖDEME YAPARKEN DİKKAT

Ödeme firma adına değil de konuyla ilgili olmayan bir kişinin hesabına istendiyse bir kez daha düşünmek gerekir. Havale ya da EFT yerine banka ve kredi kartlarını kullanın. Dolandırıcılığa maruz kalan kişi, bankasına harcama itirazında bulunarak ödediği tutarı geri alma şansına sahip olabilir. Kartla yapılan ödemelerde ilgili sitenin PCI DSS standartlarına uygun olması ve 256 bit SSL sertifikasına sahip olması aranmalı. Bu noktada sanal kart oluşturup kullanmak da olası bir zararı en aza indirgeyebilir.