Suni sperm ve yumurtayla tüp bebek

İlk tüp bebek Louise Brownın doğumunun üzerinden 26 yıl geçti. "Tek şansınız evlat edinmek" denilen çiftler, artık yıllardır uygulanan bu yöntemlerle, hayallerini kurduklarını bebeklere kavuşuyor. Tüp bebek diye bilinen yardımla üreme tekniklerinde önümüzdeki günlerde iki milyonuncu tüp bebeğin ve binlerce PGD (preimplantasyon -tüp bebek uygulaması öncesi- genetik tanı) bebeğinin kutlaması bir tıp kongresinde gerçekleştirilecek. Tüp bebeğin babası Robert Edwards, DNAnın kaşifi James Watson, PGDnin mucidi Yury Verlinsky ve ilk tüp bebek Louise Brownı bir araya getirecek kongrede klonlama ve kök hücre tedavileri, dizayn bebekler gibi konular tartışılacak. Yardımla üreme tekniklerinde gelinen son noktayı, Hacettepe Üniversitesi Tıp Fakültesi Kadın Hastalıkları ve Doğum Anabilim Dalı Öğretim Üyesi Prof. Dr. Hakan Yaralı anlattı... Doğacak çocuğun herhangi bir genetik hastalığı olup olmadığını tespit eden testler, genetik hastalığı bulunan çocuğa tedavi imkanı sağlayacak özellikte bir kardeş yaratılması, tasarlanmış bebekler, cinsiyet seçimi derken tüp bebek tedavileri, tıbbın başka hiçbir dalında olmadığı kadar baş döndürücü hızla gelişiyor. 1990lı yıllardan itibaren gebelik oranları artıyor. Bebeklerin sakat doğmasını önleyen genetik tanı, kök hücreyle sperm elde etme imkanı doğarken artık klonlama teknikleriyle suni sperm ve yumurta üretmek bile gündemde. "Kanser ve bazı romatolojik hastalıklarda genç kızlarda kullandığımız kemoterapi ilaçları yumurtalara çok önemli, kalıcı hasarlar yaratabiliyor. Bu hastalar çocuk sahibi olmada problem yaşıyor. İşte bu kişilerde ya yumurta dokusu ya da yumurtaların dondurulması önemli bir seçenek oluyor. Bu, o anda evli olmayan ya da evli olup da çocuk düşünmeyen ve bunu geciktirmeyi planlayan kişiler için de bir alternatif. Biz de Harvardla işbirliği yaparak yumurta dondurulmasıyla ilgili çok ciddi hazırlıklar içindeyiz. Yumurtalık dokusunun dondurulması hâlâ deneysel safhada olan bir işlem. Şu ana kadar bir gebelik elde edildi Belçikada. Ama yumurta dondurulmasıyla ilgili 500ün üzerinde gebelik bildirildi." "Şu anda başarımızı sınırlayan iki çok önemli husus var: Kadında yumurtalıkların yumurta üretmemesi, erkekte ise menide spermin olmaması ya da testisten sperm elde edememek. Kadında ileri yaş, 38-40 yaş üzeri olmak, geçirilmiş bir kist ameliyatı, bir yumurtalığın alınması, ağır sigara içimi ve endometriozis hastalığı sonucu yumurta sayısı az olabiliyor. Bazen hiç yumurta geliştirmeyebiliyor. Yakın gelecekte klonlama teknikleriyle suni olarak yumurta ve spermin yapılması söz konusu olabilecek. " Yumurtaların dondurulması seçeneği "Şimdi dünyada tüm 46 kromozomu değerlendirecek PGT uygulamaları söz konusu olabiliyor. Bunlar şu an Amerika, Avustralyada bazı merkezlerde yapılabiliyor. Ama bunlar vakit alıcı uygulamalar. Yakında genetik içeriğini de test ederek sağlam embriyoların transferi söz konusu olabilir." Tüm kromozomlara genetik tanı