Mesajı kilimde saklı

SEYHAN AKINCI - seyhan.akinci@milliyet.com.tr /  Çoğumuzun belleğinde yer alan, çocukluğumuzdan kalma halı ve kilim motiflerini günümüzde yeniden modern versiyonuyla oluşturmak için yola çıkan Cacheİstanbul, Rafineri ile kilimlerin üzerindeki sembollerin ataerkil mesajlarını tersine çeviren “The Symbols of Change” projesini hayata geçirdi. Cachéistanbul’un kreatif direktörü Recep Bozgöz, “Üretimin arkasındaki ellerin ve emeğin hikâyesini görmekten heyecan duyduk. Çok uzun araştırmalar sonunda ölmekte olan bu kültürün, el dokumacılığının peşinden giderek Uşak, Kütahya, Osmaniye gibi şehirlerde üretici kadınlarla tanıştık. Gelenekselleşmiş motifleri dokuyan üreticilerle yeni ve modern bir hikâyeye girmenin heyecanını hep birlikte yaşadık. Açıkçası modern tasarımları sürekli olarak dokuyabilecek bir yer veya insan bulmak zordu. O anlamda şanslı hissettik kendimizi. Çünkü dokumacı kadınların bizimle aynı hevesi paylaştığını gördük” diye anlatıyor.

Kadın emeğiyle üretilen kilimler, sembollerin aslına sadık kalarak, modern kadınların hikâyelerini de anlatabilir mi, sorusundan yola çıkan marka, 15 yıldır bu işi yapan ve yaşadığı Osmaniye’de bölgedeki kadınlara dokumacılığı öğreten Emine Altınsoy ile bir araya gelmiş. Proje konuşulduğunda Altınsoy hikâyenin içerisinde olmak istemiş ve kilimi kendisi dokumuş. Altınsoy kilimle yolunun kesişmesini şu sözlerle anlatıyor: “Sanırım 23-24 yaşlarındaydım. Dokuma kursuna gittim. O zamanlar üniversite sınavına hazırlanıyordum. İlk kursa başladığımda zor geldi, çekindim ama sonra sevdim işi. Kursiyer gibi kalmak istemedim ve bir ay sonra desen dokumaya başladım ve işi kaptım. Osmaniye’ye geldim ve sürekli olarak kilim kursu açtım. O günden beri bu işi devam ettiriyorum. Her şeyimi verebilecek kadar bu işe kendimi adapte ettim. Bu kültürü yürütmeye devam ediyorum. Ekibimde genelde ev kadınları, kırsal kesimden ev ekonomisine katkıda bulunmak isteyen genç kızlar var. Öğrettiğim işin başarılı bir şekilde yansıması beni mutlu ediyor. Kursiyerlere söke söke öğreneceksiniz diyorum çünkü sürekli söktürüyorum.”

“Hepimizin yolu bu kültürde buluşur”

Emine Altınsoy projeyle ilgili, “Motifler insanların yaşamlarına, hayat hikâyelerine göre günceller kendini. Bu proje de güzel bir değişim oldu. Bizim dokuduğumuz yöresel kilimlerden çok farklı. Farklı bir bakış açısı oluşturdu. Her bir desenin, bitirdiğim her kilimin bana verdiği farklı bir his var. Gelenekseli de bir tarafa koyamayız tabii ki. Geleneksel bizim özümüz çünkü. Kilimler bizim özümüz. Yeni bir motife geçtiğimizde diğerini bir tarafa koyamayız. Bunları birbiriyle bağdaştırmalıyız” derken Recep Bozgöz, “CachéIstanbul olarak el dokuma halı ve kilim üretimini yaşatmaya devam etmek istiyoruz. Bu ve bunun gibi projelere ilgi duyuyoruz. Umarız hepimizin yolu bu kültürde, Anadolu’da buluşur” diyor.