24.01.2016 - 02:30 | Son Güncellenme:
Umut EROĞLU - umeroglu@gmail.com
Ay’a ilk kez ayak basılan günleri büyüklerimiz nasıl anlatıyorduysa, içinde bulunduğumuz dönemi de biz çocuklarımıza, torunlarımıza öyle anlatacağız. 2015 uzay endüstrisinde büyük atılımların gerçekleştiği yıl oldu. Uzay madenciliğinden Mars seyahatine pek çok önemli gelişme gündeme girdi ve hakkında çok konuşuldu. 2016 yılıysa hızlı başladı ve öyle devam edeceğe benziyor. Bu ömrümüzde uzaylıları görür müyüz belli olmaz fakat Ay’a kurulan köy, uzay istasyonunda açan çiçekler, gezegenlerarası seyahat derken şaka değil, yakında kendimiz resmen uzaylı olacağız. İşte yakın tarihte gerçekleşen, heyecan verici uzay gelişmeleri...
Uzay İstasyonu çiçeklendi
Şu küçük dünyada açan hiçbir çiçek, senin kadar yakın olmamıştı güneşe... Romantik bir sevgilinin kaleminden dökülmüş gibi görünse de bu satırlar, aslında bilimsel olarak son derece gerçek. Geçtiğimiz hafta sonu Uluslararası Uzay İstasyonu’nda iki turuncu zenya çiçek açtı. Gerçekten de Dünya’nın evrendeki küçüklüğünü gösteren bir pencere yakınında açan zenyalar, Güneş’e mavi gezegendeki hiçbir çiçeğin olmadığı kadar yakınlar.
Zenyalar UUİ’de yetişen ilk bitkiler değil. 2012’de astronot Don Petitt bir günebakan yetiştirmişti. 1982’de Sovyet kozmonotlar, turpgillerden bir bitkiyi büyütmüştü. Uzayda bitki yetiştirme çalışmaları, Mars yolculuğu ve Ay kolonizasyonu için hayati önem taşıyor. Deneylerden elde edilen bilgiler sayesinde, uzayda uzun süre kalacak astronotları besleyecek bitkiler yetiştirilebilecek.
İki yıldır yeni astronot almayan NASA, sessizliğini bir bozdu pir bozdu. 14 Aralık’tan itibaren başvuru kabul etmeye başlayan NASA, yeni kadronun Mars’a gidecek olduğunu duyurdu. Yalnızca Amerikan vatandaşlarının başvurabildiği pozisyon için artık normal görme şartı (min -0.25) aranmıyor ve yaş sınırı yok. Başvuracak adayların seyahat engelinin bulunmaması gerekiyor!
Uzay endüstrisinden “tarihi iniş”
Amazon CEO’su Jeff Bezos’un sahibi olduğu özel uzay girişimi Blue Origin, New Shephard adlı roketini yörünge altı bölgeye gönderip ardından Dünya’ya sağsalim geri indirmeyi başardı. Hemen ardından Elon Musk’ın SpaceX şirketi bu kez yörüngede yol alabilen daha üstün bir roketi aynı şekilde devirmeden yere indirdi ve tarihi bir başarıya imza attı.
Uzay çalışmalarında roketler uçlarındaki kapsülü uzaya taşıdıktan sonra ayrılarak uzay çöpüne dönüşüyor ve atmosfere girip yanıyor. Bu da her seferde milyonlarca dolarlık yeni bir roket yapmayı gerektiriyor. Geri inen roket teknolojisi iyice geliştiğinde uzay seyahatleri ucuzlamış olacak.
NASA’dan yeni Mars kreasyonu
Yeni bir gezegene 60 yıllık kıyafetle gitmek olmaz. Çok iyi bildiğimiz beyaz uzay kıyafeti, Mars görevinde yerini yeni ve havalı kıyafetlere bırakıyor. NASA’nın gardırobunda değişikliğe gitmesinin sebebi Marslılara çekici ve karizmatik görünmek değil. Yeni kıyafet, özel olarak yeni bir gezegeni keşfetmek için tasarlandı. Her şeyden önce yürüme kolaylığı sağlıyor. Beyaz modele göre çok hafif, esnek ve daha geniş bir bakış açısı var. En büyük farkıysa astronotların onu giymek yerine sırtındaki kapaktan içine girecek olması. Yekpare tasarlanan yeni model, bu özelliğiyle kıyafetten çok uzay aracı olarak nitelendiriliyor.
Yörünge turizmi başlıyor
Geri dönen roket teknolojisi sayesinde uzay turizmi başlayabilecek. Şu anki teknolojiyle uzaya gitmenin maliyeti milyonlarca doları buluyor. Son uzay turisti Cirque de Soleil’in kurucusu Guy Laliberte olmuştu. Yeni teknoloji sayesinde yolcular bir kapsülle yörünge altı bölgeye çıkacak ve 4 dakikalığına ağırlıksız ortamı deneyimleyecekler. Her görenin “hayatında gördüğü en iyi şey” olarak nitelendirdiği gezegen manzarasını izleyebilecekler. Ardından kapsül yerçekiminin etkisiyle Dünya’ya dönecek ve paraşütle yere inecek. Kapsülü taşıyan roket ise yeniden kullanılacak. Uzay turisti olmak için dünyanın en zenginleri arasında yer almaya gerek kalmayacak, yine de sadece yeterince zenginler gidebilecek.
Ay’a ilk binalar 2030’da
Mars’a yolculuk macerasında son büyük haber Avrupa Uzay Ajansı’ndan (ESA) geldi. ESA, Ay’da bir uzay köyü kurulması için araştırmalara başladığı haberini duyurdu. Ay’a bir uzay köyü kurma fikri, Mars’a yapılacak yolculukları kolaylaştırma temeline dayanıyor. Uzay yolculuklarının en zorlu ve en pahalı kısmı Dünya’dan ayrılma süreci. Sadece birkaç dakika süren bu işlem, milyarlarca dolara ve büyük mühendislik çabalarına mal oluyor.
Uzayda uzun yollu seyahatler gerçekleştirebilmek için iki yol var:
1) Her şeyinizi paketleyip yanınıza alacak ve tek seferde yola koyulacaksınız. 2) Dünya’dan daha hafif biçimde ayrılıp gerekli tedariği yoldaki duraklardan sağlayacaksınız. Şimdiye kadar yapılan uzay görevleri hep birinci yöntemle kurgulandı. MIT Üniversitesi uzmanları, Mars gibi uzun yolculuklarda ikinci yöntemin yüzde 68 daha verimli ve az maliyetli olacağını hesapladı.
Planlar gerçekleşirse, maliyetin büyük kısmını oluşturan yakıt, uzay mekiklerine Ay köyünde ikmal edilebilecek. Bunun için Ay’ın güneş görmeyen yüzeylerinde bulunan su kullanılacak. Suyun içindeki oksijen ayrıştırılacak ve sıvı oksijen yakıtına dönüştürülecek. Köyün Mars astronotları için önemli bir eğitim ve tatbikat alanı olması düşünülüyor. Ay köyündeki binalar, 3 boyutlu yazıcılar yardımıyla inşa edilecek. Harç malzemesi olarak Ay toprağı kullanılacak. Öncü olarak gönderilecek robotlar birkaç ay araştırma ve ön hazırlıkları yaptıktan sonra insanlar gelerek Dünya dışındaki ilk yerleşim yerinin inşaatına başlayacaklar. Ay’da yapılacak ilk konutların teslim tarihi 2030. Tamamı Dünya manzaralı olacak.