Evrensel alfabe Braille Günü

Alfabenin mucidi olan Louise Braille’in doğum günü olan 4 Ocak ise 2019 yılından bu yana Birleşmiş Milletler Dünya Braille Günü olarak kutlanıyor. Harfleri, rakamları, belli işaret ve sembolleri temsil etmek üzere altı noktanın farklı kombinasyonlarına dayalı olarak geliştirilen bu evrensel yazı sistemi, görme engellilerin okur-yazarlık ve eğitim faaliyetlerinde hâlâ önemli bir misyona sahip. 19. yüzyıl sonlarında kurulan İngiltere Ulusal Körler Kütüphanesi, tamamen Braille alfabesinin kullanıldığı kitaplardan oluşan dünyadaki ilk görme engelliler kütüphanesiydi. Türkiye’de ise böyle bir kütüphanenin hayata geçmesi yalnızca 19 yıl önce gerçekleşti.

İzmir’de bir ilk

2004’te İzmir’in Konak ilçesinde kurulan Türkiye Görme Özürlüler Kitaplığı Derneği’nin (TÜRGÖK) arkasında, kamuoyunun yakından tanıdığı psikiyatr Prof. Dr. Yankı Yazgan’ın babası Gültekin Yazgan var. Bir kaza sonucu 11 yaşında görme yetisini kaybeden Gültekin Yazgan’ın, eşi Tülay Yazgan’la birlikte kurduğu TÜRGÖK, bünyesinde iki bini aşkın Braille kitap barındırmakla kalmıyor, özellikle öğrencilerin ihtiyaç duyduğu ders ve sınav kitaplarının yanı sıra nota ve masal kitaplarını Braille alfabesiyle  basıyor. 7 bini aşkın üyeye sahip olan dernek, ödünç kitap sistemiyle de Türkiye’nin dört bir yanına ücretsiz olarak Braille kitap gönderimi sağlıyor. Derneğe üyelik için tek şart, kişinin görme engelli raporunun bulunması. Ödünç kabartma kitap listesinin yanı sıra sesli kitap ve diğer projelerle ilgili bilgilere https://www.turgok.org/ adresinden ulaşmak mümkün. TÜRGÖK, Beyaz Baston Haftası kapsamında 8 Ocak Pazar günü “Görmeyenler daha çok kabartma kitap okusun diye” adıyla bir bisiklet sürüş etkinliği de gerçekleştirecek. Kabartma kitap konusunda farkındalık yaratmak üzere düzenlenen etkinlik aracılığıyla dernek, çalışmalarına bağış yoluyla destek sağlamak üzere de çağrıda bulunuyor.

ABD’de yüzde 10’a düştü

Altı Nokta Körler Derneği, günümüzde görme engelliler arasında Braille alfabesi kullanımının gitgide azaldığına, bunun da görme engellilerin okur-yazarlık seviyesinde ciddi bir gerilemeye yol açabileceğine işaret ediyor. ABD’de yapılan bir araştırmaya göre, 1960’lı yıllarda görme engelli öğrencilerin yüzde 58’i birincil okuma aracı olarak Braille kullanırken bugün bu rakam yüzde 10 seviyesine düşmüş durumda.