Demokrasi mi, protokol mü?

Parkinson deyince akla titreme gelir. Protokol deyince de baştakiler dizisi. Parkinson protokolü deyince akla hemen fraklar içinde tir tir titreyenler mi gelmeli? Yoksa krizin kıpırtısıyla ter ter tepinmenin uzaktan görünüşü mü son günlerdeki protokol komedisi? Ama bu Parkinson başka Parkinson. Bürokrasiyle ve protokolle ince ince alay eden İngiliz tarihçisi Cyril Northcote Parkinson yasalarını yorumlarsak, uzun lafın kısası, verginin dozu kaçınca protokolün de dozu kaçar. Gündemden düşmeyen protokol testusuna buyur ola bu kez de... Protokolle de protokolsüz de yaşanamamakta artık. Gazetelerde hayretengiz protokol haberleri gırla gidiyor. Manisa tugay komutanı protokolde yanlış yerde duran parti il başkanına geç yerine otur, demiş. Parti başkanı, iyi yer yok ki, diye yanıtlamış. General, ne demek yok, burada resmi bir uğurlama var, diye diretmiş. Partili, sayın paşam burası askeri bir yer değil ki, diye sızlanmış. General, protokolün esası var, haddinizi bilin, diye kestirip atmış. Bir başka protokol krizi Kütahyada yaşanmış. Kütahya tugay komutanı, belediye başkanına telefonla yer göstermiş: Törene geleceksin, ama eşinle geleceksin. Aksi halde gelmeyin, protokolde oturma kuralı böyle. Kendisine gösterilen yeri beğenmeyen belediye başkanı töreni terk etmiş. Terk ederken de ben halkı temsil ediyorum, protokoldeki yerime oturmazsam terk ederim, demiş. Asker sivil, protokol tahtırevanında takışmışlar. a. Baş ağrısıb. Eski Yunancada "protos" ilk, "kolla" zamk demek. Yani ilk yapıştırma. Etiket gibi bir şeyc. Molla kendini kollad. Zamanla protokole de etiket denmeye başlanmış2 Bilindiği gibi protokolün çeşitli anlamları var. Bir çeşit anlaşma tutanağı anlamına geliyor, diplomasi kuralları anlamına da. "Protokole dahil kimse" resmi törenlere katılma hakkı olana deniyor. Osmanlılarda protokol yani teşrifat her alanda çok mükemmelleştirilmiş. Protokol memuruna ne ad verilirmiş?a. Yağcıb. Değnekçic. Maslahatgüzard. Teşrifati 3 Günlük yaşamda, kişisel ilişkilerde nezaket kurallarına sıkı sıkıya bağlılığa da protokol denir. Resmiyet gibi. Örneğin, "Biz bizeyiz, protokole ne gerek" deriz. "Adab-ı muaşeret" kuralları ya da davranış töresi ve Fransızcadan "etiket" protokolün diğer anlamdaşları. Osmanlılarda protokol bayağı klişeleşmiş. Örneğin, 1910larda okullarda okutulan bir kompozisyon dersi kitabında resmi ve özel yazışmalarda kişilere nasıl hitap edileceği gösteriliyor. Kitabın yazarı Ahmet Rasim. Annenize, dünyaya gelmeme neden olan annem anlamında "bais-i hayatım" diye yazacaksınız. Babanıza, yetişmeme neden olan anlamında "sebeb-i feyzim" diyeceksiniz. Ramazanda eşe dosta gönderdiğiniz tebrikte, "birader-i vefa şiarım" demelisiniz. Peki, iyiliklerini gördüğüm anlamında "inayetkarım efendim" diye kime hitap edeceksiniz?a. Paşalara her fırsattab. Amcanıza yeni yıl tebrikindec. Patronunuza her sabah d. Hepsi veya hiçbiri4 Protokole uymazsanız kıyamet mi kopar? Nerede uymadığınıza bağlı. Örneğin, gemi protokolüne uymazsanız, balıklarla yaşamayı seçtiniz demektir. Bakın bakalım gemi protokolünü doğru sıralamış mıyım?a. Süvari beyb. İkinci beyc. Efendi kaptand. Çarkçıbaşıe. İkinci çarkçıf. Yağcı5 "Doğru mu yanlış mı?" ile devam edelim mi?a. Canlılar protokolünde en ilkel canlı protozoa. Doğru mu yanlış mı?b. Number 10, Downing Street, İngiltere Başbakanı Tony Blairin Londradaki ikametgah adresi. Protokoldeki numarası da 10. Doğru mu, yanlış mı?c. T.C. devlet protokolünde cumhurbaşkanlığı konseyi üyeleri başbakandan sonra gelmekteydi. Doğru mu yanlış mı?d. Yine T.C. devlet protokolünde genelkurmay başkanı ana muhalefet partisi başkanından önde gelir. Doğru mu yanlış mı?e. İsrailde genelkurmay başkanının sıra numarası 6dır ve ana muhalefet lideri ve en yüksek hukuki yetkiliden sonra gelir. Doğru mu yanlış mı?f. T.C. devlet protokolünde anayasa mahkemesi ve yargıtay başkanları eski cumhurbaşkanından sonra gelir. Doğru mu yanlış mı?g. Gazetelere göre eski başbakanlardan Yıldırım Akbulut, bir zamanlar TBMM başkanı iken protokoldeki yeri, başbakan Turgut Özaldan önce olmasına rağmen daima arkasında yürürdü. Doğru mu yanlış mı?h. 1996da Erbakan başbakanken Malezya ile protokol skandalı sıkıntısı yaşandı. Erbakanın ziyaret isteğini önce geri çeviren Malezya sonra gayri resmi olması koşuluyla kabul etti. Doğru mu yanlış mı?i. Protokol, internete bağlı bilgisayarların birbirleri ile haberleşmek için kullandıkları standarda verilen genel addır.j. Taylandda (Siyam) protokolde ilk sırada yer alan beyaz fil şimdi yedinci sıraya düşmüştür. Doğru mu yanlış mı? 6 Almanyada ve ABDde belediye başkanı kendi şehrinde protokolde en ön sıradaymış. Suudi Arabistanda ise en arkalarda. Peki, Türkiyede belediye başkanının kendi şehrindeki yeri nerededir?a. Açıktab. Validen sonrac. Ordu komutanından sonrad. Bu dünyada onun yeri yok.7 Japonyada genelkurmay başkanı protokolün en arkasında dikiliyormuş. Peki, genelkurmay başkanının protokolde hiç yer almadığı ülkeyi kestirebilecek misiniz?a. Liliputb. Lichtensteinc. İngiltered. Hiçbiri8 Fazilet Partisinin kapatılmasından sonra protokolde gelişme! Devlet protokolünde dördüncü sırada yer alan (cumhurbaşkanı, meclis başkanı ve başbakandan sonra) genelkurmay başkanı Orgeneral Kıvrıkoğlundan sonra bugün kim geliyor?a. Tansu Çillerb. Süleyman Demirelc. Recai Kutand. Hüsamettin Özkan9 Yunanistanda genelkurmay başkanının protokoldeki koltuk numarası 19 imiş. 18 numarada Atina Belediye Başkanı varmış. Onun önünde, 17 numarada kim yer alıyormuş?a. Teodorakisb. Melina Mercurinin büstüc. Eokacı Samsond. Müftü10 Skandallar her yanımızı mı sardı, yoksa yaşananların hiçbiri skandal filan değil de günlük sıradan hadiseler mi yoksa? Protokolün ölçeği ve ölçüsü var mı? Örneğin bir milli maçta protokol tribünü skandalı yaşandı. Azerbaycan maçında seremoni şeref tribünü yerine kapalı tribün önünde yapılınca tartışma çıktı. Bakan bey köpürdü. Neden?a. Takımlar bakan beye sırtını dönüp federasyon başkanını selamlamıştı.b. Bakan bey yapılanların kendisine değil Türk devletine karşı yapıldığını iddia etti.c. FIFA İcra Kurulu üyesi ve UEFA Asbaşkanı Şener Erzik "Hayret, şok oldum" dedi.d. Hepsi ve Allah hepsini ıslah etsin. 1 Protokol eski Yunancada "protokollen"den geliyor. Ne demekmiş? Yanıtlar: 1) b, 2) d, 3) b, 5) Hepsi doğru, 6) c, 7) c, 8) a, 9) d, 10) d