Bel fıtığına yeni nesil tedavi yöntemleri

DİDEM SEYMEN
didem.seymen@milliyet.com.tr

Bel fıtığı, insanların yaşam kalitesini ciddi oranda düşüren bir sağlık sorunu olarak biliniyor. Artık bel fıtığında enjeksiyonlu minimal invaziv yöntemler de uygulanıyor. Medicana Sağlık Grubu Medicana Zincirlikuyu Hastanesi Beyin ve Sinir Cerrahisi Bölümü’nden Prof. Dr. Murat Müslüman, yeni nesil fıtık tedavisi yöntemlerini anlattı. 

Omurga, vücuda hareket kabiliyeti kazandırır, omurilik ve sinirlerin korunmasını sağlar. Ayrıca vücudun dik durmasını sağlar. Bu da disklerin yardımıyla olur. Diskler, kemikler arasında tampon görevi görerek; kolayca hareket edebilme yeteneğini verir. Ancak bazı durumlarda omurgada bulunan diskler aşınabilir, yıpranabilir. Bu da omuriliğe baskı yapar. Böylece diskler daha az etkili hâle gelir, yerinden oynayabilir. Buna fıtıklaşmış disk denir. Fıtıklaşmış disk bel bölgesindeyse, bu bel fıtığı olarak adlandırılabilir. 

FAZLA KİLO FITIK NEDENİ 

Bel fıtığı, çeşitli etkenlerin birleşimi sonucunda oluşur. Örneğin yaşlandıkça, diskler su kaybeder ve daha az esnek hâle gelir. Bu durum, disklerin yırtılmasına ve fıtıklaşmasına daha yatkın olmasına neden olur. Fazla kilo, omurgaya ekstra yük bindirir ve diskler üzerinde daha fazla baskı oluşmasına yol açar. Bel fıtığına yatkınlık, genetik olarak aile üyeleri arasında aktarılabilir.

SIKIŞMIŞ SİNİRİN AĞRISI BACAĞA VURUR 

Bir hastada semptomatik fıtıklaşmış bir disk varsa, genellikle diskin kendisi ağrılı değildir, aksine diskin içinden sızan materyal yakındaki bir siniri sıkıştırır ya da tahriş eder. Bu sinir kökü ağrısı adı verilen ve vücudun diğer bölgelerine, örneğin bacağa ve kalçaya yayılan ağrıya yol açar. Sıkışmış bir sinirin bacak ağrısı genellikle siyatik olarak tanımlanır.

Nükleoplasti, intradiskal ozon tedavisi, epidural enjeksiyon tedavisi ve radyofrekans yöntemleri günümüzde fıtık için kullanılabilmektedir.

Nükleoplasti, disk hernisine (bel veya boyun fıtığı) bağlı ağrıların tedavisinde kullanılan minimal invaziv bir yöntemdir. Diskin içindeki basıncı azaltmak için ozon gazı, radyofrekans enerjisi veya lazer enerjisi kullanılır. Lokal anestezi ile yapılır. İğne benzeri bir cihaz, floroskopi rehberliğinde disk içine yerleştirilir. Cihazın ucundan radyofrekans veya lazer enerjisi verilerek disk içindeki nükleus pulpozus dokusu buharlaştırılır. Disk basıncı azalır ve sinir üzerindeki baskı ortadan kalkar. Doğru seçilmiş hastalarda yüzde 60-70 oranında ağrıda azalma sağlanır. Disk mesafesi yarının altına inmişse, ciddi cidar kalsifikasyonu varsa işlem düşünülmez. Eğer bacaklarda kuvvet kaybı, idrar kontrolünü sağlayamama, kireçlenmiş diskler veya omurilik sıkışması varsa cerrahi öncelikli bir seçenektir. 

FITIĞA OZON GAZI

İntradiskal ozon tedavisi de bel fıtığında kullanılır. Ozon diskoliz dediğimiz bu işlem, tıbbi ozon gazının ağrı giderici ve antienflamatuar (şişlik ve iltihap giderici) etkilerinin kanıtlanması ile  ağrı tedavisinde uygulanan minimal invaziv girişimlerden biri olarak kullanılmaya başlanmıştır. Oksijen-ozon bir iğne yardımıyla tedavi edici gazın direkt olarak diskin içine verilmesi sağlanır. Enjekte edilen gaz, diskin hacmini küçültür. Mumyalaşma dedigimiz bu etki disk içerisindeki hidrojen peroksit ve lipit oksidasyonu sonucu oluşan kimyasal reaksiyonlar sayesinde hasar görmüş dokuların küçülmesine ve iltihaplanmanın azalmasına yardımcı olur.

EPİDURAL ENJEKSİYON 

Epidural enjeksiyon tedavisinin amacı, fıtığın sinir üzerinde baskı oluşturması nedeniyle oluşan yangı ve ödemi azaltarak sinir üzerindeki baskı ve etkileşimi ortadan kaldırıp ağrıyı gidermektir.  Enjeksiyonun etkileri geçici olmakla beraber bir hafta ila bir yıla kadar ağrıdan kurtulma şansı verir. Bunun için uzun etkili bir steroid ve lokal anestezik bir ilaç kullanılır. Girişim C-kollu skopi cihazı eşliğinde, kontrollü olarak uygulanmaktadır. 3 farklı girişim şekli vardır.  Diskleri fıtıklaşarak sinir basısına neden olan hastalara ve omurilik kanalındaki darlığa bağlı sinir basısı olan hastalara uygulanabilir. Kan sulandırıcı kullananlarda, gebelerde, kanama-pıhtılaşma bozukluğu olanlarda, girişim yapılacak bölgede enfeksiyonu olanlara uygulanmamalıdır.

SİNİRİN AĞRIYI İLETMESİ BLOKE EDİLİR

Radyofrekans termokoagülasyon (RFT), kontrollü elektrik enerjisi uygulayarak sıcaklığa veya uygulama süresine bağlı olarak hedefimizdeki dokuda kontrollü blokaj işlemidir. Özellikle bel ağrısı fazla olan hastalarda bel ağrısına sebep olduğu tespit edilen faset eklem bölgesine özel iğneler yardımıyla girilir. Girişim C-kollu skopi cihazı eşliğinde, kontrollü bir şekilde yapılır. Radyofrekans enerjisi kullanılarak faset eklemdeki sinirin ağrı sinyali iletmesi bloke edilir. Böylece bel ağrısı belirgin şekilde kaybolur. Faset eklem sendromu denen, belin arkaya, sağa-sola hareketleri (özellikle gece yatakta dönerken oluşan) ile artan bel ağrısı olan hastalarda uygulanabilir. Bu hastalarda ağrı genelde belden, kalçalara veya bacağın üst kısımlarına doğru yayılabilir.