2023 model hayata hazır mısınız?

CEYDA ULUKAYA- Pandemi, metaverse, Z kuşağı, botoks, yapay zeka, karbon ayak izi, avatar, sürdürülebilirlik, NFT, artırılmış gerçeklik... 2022’de sıkça duyduğumuz, birçoğuna aşina olduğumuz, hemen her sektörde varlığını hissettiren bu temalar, ilk sabahına uyandığımız 2023 yılında da değişimin öncüsü olacak. Peki odağında teknolojinin yer aldığı bu değişim, 2023’te günlük hayatımızı, beğenilerimizi ve tercihlerimizi nasıl etkileyecek, hangi trendler yükselişe geçecek? Teknolojiden modaya, güzellikten seyahate, alanında uzman isimlere tahminlerini sorduk.

Dönüştüren seyahatler ilgi çekiyor

Seyahat

Pandemiyle geçen aylar sonucu insanların en çok özlediği şeylerden biri seyahat etmek oldu. Yurtiçinde daha çok doğa odaklı seyahatler artış gösteriyor. Ancak sahil bölgelerindeki kalabalık ve daha izole olma şansı verdiği için yelken turizmi giderek büyüyen bir pazar haline geldi Türkiye’de. Yurtdışında da uzak ve zorlu coğrafyaları tercih etmeye başladı seyahat edenler. Hep hayalleri kurulan ancak çeşitli nedenlerden dolayı hep ertelenen Patagonya, Japonya, İzlanda, Peru gibi destinasyonlar normalden daha fazla talep görüyor bu sene.

Günümüzde bu yoğun seyahat talebinin bir numaralı nedeni pandemi sonrası gelen intikam hissi. Herkes kaybettiği vaktin acısını çıkartırcasına yollara döküldü. Ancak dünyada artık kimse yalnızca bir yeri görmek için seyahat etmiyor. Bu tür seyahatler çok demode hale geldi. Yolculuklarda mutlaka bir deneyim veya kendini dönüştürücü bir unsur aranıyor. Gastronomik, kültürel, sportif her anlamda dolu seyahatler yapmak istiyorlar. Bir de mutlaka bu tecrübelerin hayatlarında bir şeyleri değiştirmesini istiyorlar. O yüzden artık sadece deneyim turizmi değil dönüştürücü turizme evrilmeye başladı genel seyahatler. Örnek vermek gerekirse Meksika’ya gitmek artık çoğu insan için ilgi çekici değil ancak Ölüler Günü esnasında Meksika’ya gidip bir Zapotec aileyle kutlama yapmak ilgi çekici oldu.

Seyahat ettikçe insanlar aslında dünyanın ne kadar hızla zarar gördüğünü de fark ediyor. Bu nedenle seyahat alışkanlıkları değişiyor. Daha az plastik tüketimi, kalınan otellerde havlu ve çarşafların her gün değiştirilmemesi, daha doğal malzemelerle inşa edilmiş mekanlarda konaklamak gibi tercihler eskiden sıradışı karşılanırken artık olağan hale geldi. İnsanlar gerekmedikçe uçak kullanmaktan kaçınır oldular. Uçakların üretimleri bile artık daha az karbon salınımı üstüne planlanıyor. Sürdürülebilir ve yavaş seyahat kültürü giderek daha fazla tercih edilir oldu. Yine seyahat edilen destinasyonlarda yerel kaynakların kullanılması, yerel üreticilerin desteklenmesi konusunda çok ciddi bir yönelim var. Birçok restoran artık sadece yerel ürünler kullanarak menülerini hazırlıyor. Bu durumun bir trend haline dönüşmesi sürdürülebilirlik ve karbon ayak izi konularında elimizi güçlendirmemize sebep oluyor. Bence her geçen gün daha bilinçli seyahat ediyoruz.

Dolgular eriyecek, doğallık kazanacak

Güzellik

Pandemi dönemiyle birlikte hem estetik hem medikal estetik işlemlere yönelik talepte ciddi bir artış yaşandı. Hem bedenimizle fazla baş başa kalıp olumsuzluklara odaklanmamız hem de abartılı sosyal medya filtreleri, bu süreçte güzellik anlayışımızın şekillenmesinde etkili oldu. Bir de tabii dönem dönem belli eğilimler moda haline geliyor. Örneğin bir süredir kalın kaşlar, yukarı doğru çekik gözler ve belirgin çene hattı popüler. Dudaklarda bir dönem kontür modaydı, şimdilerde Russian Lips dediğimiz, dudağın ön kısmının hacimli olduğu dudaklara ilgi arttı. Bununla birlikte, birbirine benzemek elbette pek de iyi bir şey değil. Ayrıca her yöntem herkese uymuyor. Küçük bir yüzde geniş bir çene hoş durmuyor örneğin. Kişinin özgünlüğünü kaybetmemesi, olumlu beden algısını koruması çok önemli.

Medikal estetik dediğimiz lazer uygulamaları, mezoterapi ve botoks gibi ameliyatsız işlemler, dünya genelinde olduğu gibi Türkiye’de de çok hızlı bir artış trendinde. Klinik ve uzman sayısının artması ve daha erişilebilir hale gelmesiyle düzenli olarak alınan bir tür lüks bakım hizmetine dönüştü diyebiliriz. Bu trendin, 2023’te de artarak devam edeceğini düşünüyorum. Bununla birlikte, doğallık vurgusunun çok daha fazla ağırlık kazanacağı görüşündeyim. Gelecek bence “biyostimülasyon”da. Nedir bu? Aşırı miktarda dolgu veya cerrahi uygulamalarla doğal görüntüden uzaklaşmak yerine kollajen elastik lifler gibi dokuları canlandırma, yenileme, uyarma amaçlı uygulanan yöntemlerin genel adı. Hollywood’da dolgu eritme modası başladı bile; çünkü çok fazla yapıldığında elmacıklar garip bir görünüm alabiliyor, gözaltında topcuklar oluşabiliyor, gözler kısılıyor, kişi yapay bir görünüm kazanabiliyor. Dolayısıyla doğal ama güzel anlayışı yaygın hale gelecek. Kişinin yaşının en iyi görünümüne ulaşması öncelik kazanacak. Bu anlamda biyostimülasyon yöntemleri önümüzdeki dönemde çok daha fazla ilgi görecek.

Bunun dışında, sosyal medya mecraları üzerinden popülerleşen cilt bakım rutinleri ya da önerileri hayatımızda yer edinmeye devam edecek. Bu tür olumsuz trendlere karşı dikkatli olmak gerektiğini hatırlamakta yarar var. Limonla fırçalama, çiğ yumurta, sarımsak sürme vb “doğal bakım” adı altında sunulan içeriklerle karşılaştığımızda lütfen düşünelim: Bu öneriyi kim paylaşıyor, doğru olabilir mi, bir dermatoloji uzmanına sordum mu? Aksi halde, kişinin güzelliğini, hatta sağlığını riske atan sonuçlarla karşılaşabiliyoruz.

Avatarınızın gardrobu hazır mı?

Moda

2023 yılına girerken web3, metaverse, NFT, yapay zeka, sürdürülebilirlik, ikinci el, hızlı moda, TikTok’taki eğilimler, aktivist moda gibi temaların moda markaları tarafından çok daha fazla uygulandığı bir seneye adımımızı atıyoruz. Tüm bu temaların yansıması olarak moda ürünlerindeki renk, kalıp, stil değişimlerini de üzerimizde bir ‘üniforma’ gibi taşıyacağımızı söylemek yanlış olmaz. Peki, 2023’te moda sektöründe bizleri neler bekliyor?

*2023’te moda, kozmetik ve aksesuar markaları, yeni NFT ve metaverse projeleriyle özellikle milenyum, Z ve Alfa kuşaklarının ilgisini çekmeye çalışacaklar. Metaverse, marka ve müşteri deneyimi için yavaş yavaş yeni adres olurken, markalar da metaverse mağazalarını omnichannel stratejileri içine dahil edecekler. E-ticaretin ilk yıllarına benzettiğim bu dönüşümde, hızlı davranıp web3 stratejisini iyi kurgulayan markaların büyük başarılarına tanıklık edeceğiz.

*NFT ve giyilebilir dijital ürünler, moda endüstrisinde yeni bir kategori olarak yerini alırken, bu kategoride hem dijital dünyadaki avatarımız için tasarlanan hem de fiziki dünyada bizlerin giyebileceği ‘fijital’ diye tanımlayabileceğimiz hibrit ürünlerin daha fazla piyasa sürülmesine tanıklık edeceğiz. ‘Dijital ikizimizin’ metaverse’te, bizlerin ise dünyada giyebileceği ürünleri tasarlamak global ve yerel moda markalarının ana gündeminde olacak. Hatta bu tasarımlar, Midjourney gibi yapay zeka programları tarafından yapılmaya başlanacak. 2023 yılı belki de yapay zeka modacıların tasarladığı kıyafetleri giymemizi başlatan yıl olarak akıllara kazınacak.

*2023’ün en önemli diğer başlıklarından biri ise yine sürdürülebilirlik olacak. Markalar, yine çevre dostu malzemelerle koleksiyon çıkarmaya devam edecekler. Ancak artık çok daha bilinçli olan tüketiciler, markaların bu konuda “-mış gibi” yapmalarını yakaladıkları an, itibarlarını zedeleyecek şekilde sosyal medyada, bu markaları protesto edecekler.

*Dijital avatarlar ve metaverse 2023’ün ana temalarından biri olacağı için, bu teknolojinin unsurları moda ürünlerine de ilham verecek. Optik oyunların olduğu desenler ve fütüristik formlar, 3 boyutlu çiçekler ve şekiller, neon renkler ve Pantone Color Institute’ün 2023’ün yılı için seçtiği Viva Magenta rengi bu yıl vitrinlerde sıklıkla yerini alacak.

*Aynı zamanda, pandemiden miras kalan oversize kalıplar ve fonksiyonel parçalar, biraz daha ‘resmi’ bir görünüme bürünerek kargo pantolon ve çok cepli ceketlerde kendini gösterecek. Buna tezat olarak, adeta 1920’lerde savaş sonrası yaşanılan Les années Folles’de olduğu gibi yeniden kültürel, sosyal etkinliklere kavuşmamızı çağrıştıran 20’lerin modasına ait parçalar da gardroplarda yerini alacak. ‘20’lerin look’larında ve aksesuarlarında kullanılan püskül ve tüy detayları, parlak ve altın vurgulu parçalar 2023 yılında bizlerle olacak.

*Tüm bunları özetlersek aslında 2023 yılı, pandemi öncesi dönemde giydiğiniz ve belki de 2 yıldır hiç kullanmadığınız parçalara yeniden kavuşmak anlamına gelebilir. Peki ya dijital ikizinizin gardrobu 2023’e hazır mı?

Hiper bağlantılı akıllı dünya dönemi

Teknoloji

2023 teknolojik gelişmelerin, hayatımızda çok daha net hissedilir değişimler yaratacağı bir yıl olacak. Sürücüsüz paylaşımlı otomobiller, süpürmekten fazlasını yapabilen robotlar, yapay zeka asistanlar, sosyal medyada büyük değişimler ve daha fazlası…

Yeni nesil yetenekli robotlar gelecek

Sokakta, alışveriş merkezinde, havaalanında, kampüste veya markette yürürken robotlarla daha fazla karşılaşacağız. 2022’de, Türkiye’nin de aralarında olduğu bazı ülkelerde tekerlekli robot kuryeler kaldırımları arşınladı. Yeni yılda sensörler yardımıyla ve şaşırtıcı yapay zeka yetenekleriyle robotları her yerde daha fazla göreceğiz.

Son yıllarda hareket kabiliyeti de giderek artan robotlar, başlarda temel bazı işleri yapacak olsalar da, giderek gelişip ürünleşecek ve mağazalarda bizleri bekleyecekler. İlk etapta halka açık alanlarda çalışacak robotlar, kısa sürede farklı işleri üstlenerek evlere de girecek. Yani ayarladığınız zamanlarda evinizi süpüren ve sonra şarj yuvasına dönerek sizi mutlu eden robot süpürgeler, yeni robotların yanında gırgır kalacak. 

Sürücüsüz araçlar yollara çıkacak

Bazı ülkelerde pilot uygulamaları yıllardır uygulanan sürücüsüz otomobiller artık gerçek anlamda yollara çıkmaya hazır. 2023’te herhangi bir gün arabanızla ilerlerken, yan şeritte seyreden aracın sürücü koltuğunun boş olduğunu görürseniz şaşırmayın. İşin hukuki düzenlemesi bir yana, teknik olarak bunun mümkün olduğunu biliyoruz. Otonom araçlarla ilgili gelişmeler, 2023’te daha fazla gözle görülür hale gelecek. Havaalanı, kampüs ve spor kompleksi gibi büyük alanlarda sürücüsüz servis araçları ve otomobiller göreceğiz. Devamında sürücüsüz taksiler ve paylaşımlı araçlar karşımıza çıkacak. 

Meta Evren devriminin ilk örnekleri

2030 yılında küresel ekonomide 5 trilyon dolarlık bir yer kaplaması beklenen Meta Evren; Artırılmış Gerçeklik ve Sanal Gerçeklik teknolojilerindeki yeniliklerle birlikte, 2023’te gerçek anlamını bulmaya başlayacak. İş ve sosyal amaçlı olarak yoğun biçimde kullanacağımız Metaverse teknolojisi, aynı zamanda eğitim alanında da büyük bir değişimin habercisi olacak. Belki hemen değil ama birkaç yıl sonra, hayalinizdeki tatil beldesinde yaşarken siz işinize, çocuğunuz okuluna Meta Evren üzerinden katılacak. Fiziksel olarak nerede olduğumuz, 2023’te anlamını biraz daha yitirecek. 

bir mega trend olarak AKILLI DÜNYA

Son birkaç yıldır çip krizi sebebiyle geciken Akıllı Ev devrimi, 2023’te piyasada daha bol ve ucuza bulunması sayesinde önemli yol alacak. Halihazırda ışıklandırma, iklimlendirme, basit ev temizliği ve güvenlik gibi bazı görevleri üstlenen akıllı ev eşyalarının sayısı 2023’te önemli ölçüde artacak. 5G teknolojisinin de büyük bir gelişme göstereceği bu yıl, Nesnelerin İnterneti için kırılma yılı olacak. Önceki G’ler insanları birbirine daha hızlı bağlıyordu; 5G ve 6G ise makineleri yüksek hızda birbirine bağlayacak.

Neredeyse tüm teknoloji trendlerini kendinde toplayabilen hiper bağlantılı akıllı dünya, bir mega trend olarak hayatımızda dokunmadık alan bırakmayacak. Vücudumuzdaki minik bir çiple tüm sağlık verilerimiz anlık izlenebilecek örneğin. Veya araçlardaki sensörlerlerin gerçek zamanlı haberleşmesiyle trafik kazaları tarihe karışacak. Her şey birbirine bağlı olacak, haberleşecek ve bu gerçekten harika olacak!

Sosyal medya karışacak, vaziyet alın!

Son birkaç yıldır sosyal medya platformlarında önemli değişimler, rol çalmalar ve eksen kaymalarına şahit oluyoruz. Facebook, giderek bir altın günü ve mahalle kıraathanesine dönüşürken Instagram, TikTok’un yöntem ve içeriklerini uyarlamaya devam etti. Son gelişmelere bakılırsa, Instagram’ın yeni hedefi Twitter. Elon Musk’ın elinde oyuncağa dönen dünyanın en etkili sosyal medyalarından Twitter’da yeni yıl bizlere neler gösterecek, bu hepimiz için merak konusu. Ancak Instagram’ın sessizce aldığı “Notlar” özelliği, muhtemelen 2023’te Twitter’ın da yerine oynayacağının habercisi.

Yapay Zeka, en yakın arkadaşımız olur mu?

2022’nin son ayında OpenAI’ın paldır küldür yapay zeka araçlarını halka açması büyük bir şaşkınlık ve şok yaşattı. Bunlar arasında elbette en şaşırtıcı olanı, sohbet robotu ChatGPT’yi kullanıma sunması oldu. Yapay zeka algoritmalarının bu denli sofistike ve karmaşık bir yapıda harikalar sunabilmesini beklemiyorduk. Üstelik bu henüz buzdağının görünen kısmı. Yapay zeka uygulamalarının bu yıl şirketleri ve kişileri ilgilendiren pek çok örneğiyle karşılaşacağız.

2023’te 57 milyar doları aşması tahmin edilen yapay zeka sektörünün 2025 yılına kadar 190 milyar dolarlık bir hacme ulaşması da bekleniyor. Ticari pek çok alanda kullanılabilecek bu teknoloji, 2023’te o büyük yalnızlığımıza bir nebze çare olabilir. İnsanlarla iletişim kurmayı hızla öğrenen yapay zeka, ne zaman ihtiyacınız olursa sizi dinleyecek, anlayacak ve istediğiniz ölçüde, sizi yargılamadan yorumlarda bulunacak. Günümüz insanlarının en acil ihtiyaçlarından biri bu olabilir. 

Super App’ler gerçek olacak mı?

Günümüzde sadece Asya ülkelerinde etkin biçimde varlık sürdüren ve kitlesel olarak kullanılan Super App’lerin 2023’te ülkemizde ve Batı dünyasında örneklerini vermesini bekleyebiliriz. Alışveriş, ulaşım, ödeme, iletişim gibi hizmetleri tek bir uygulama içinde sunarak çok fazla kullanıcıya ulaşan Super App’lerin, 2027’de küresel nüfusun yüzde 50’si tarafından kullanılacağı Gartner tarafından tahmin ediliyor. Ülkemizde bu alanda henüz tam bir karşılık bulunmasa da Hepsiburada, Getir ve Trendyol’un bu alanda etkisini artırmasını bekleyebiliriz.