YouTube'ta ne izleyeceğimize kim karar veriyor?

- Evet arkadaşlar! Şimdi dedemin gözlüklerine yapıştırıcı süreceğim, kışkırtma challenge…

Jawed Karim 13 yıl önce ‘hayvanat bahçesinde' isimli 18 saniyelik bir video yükleyerek, YouTube'u hayatımıza soktu. Hani şarj soketini telefona yarım sokarsınız da, sabah kalktığınızda telefonunuzun şarjı yüzde 9'dur. İşte aynı öyle bir olay oldu bu. Jawed, ‘senin kanalın', ‘senin televizyonun' anlamlarına yakın YouTube medyasını, insanların günlük hikaye ve anılarını anlatmaları için kurmuştu. İlk videosu da zaten bu şekilde ‘hayvanat bahçesindeyim' başlığını taşıyordu. Jawed için asıl amaç, insanların birbirlerine videolar çekmesiydi . Mesela James iş hayatında bir gününü bizimle paylaşsın ve anlatsın. Henry araba yolculuğunda başına gelenleri göstersin… Kilit nokta buydu.

Ancak şu anki YouTube medyasına bakıldığında, bir avuç yayın yapan insan ve onları izleyen milyonlarca insan görüyoruz. Kullanıcıların çoğunluğu suskun ve bekleme içerisinde. Kendi hayatlarımızdan mı utanıyoruz veya paylaşacak heyecanlı rutinlerimiz yok mu; bilinmez. Ama biz çoğunlukla izleyen taraf olmayı tercih ediyoruz. Belki de sadece kendimizi ifade edememekten çekiniyoruz veya özelimize çok bağlıyız.

- Evet arkadaşlar şimdi 500 adet torpili aynı anda yakıp tencereye atacağım. Kanalıma abone olmayı unutmayın…

YouTube'ta portakal suyu ve sabun bileşenlerinden nasıl patlayıcı yapılacağından, televizyon kumandası nasıl tamir edilir videosuna kadar her türlü içerik var. Peki, biz bunlara nasıl ulaşıyoruz?
Çoğunlukla sorarak. 'Çukur 10. bölüm özet'… Peki YouTube, bu aramaların karşılığında bize ana sayfasında ne sunuyor? 'Kiralık aşk 7. Bölüm özet'... Bu algoritma YouTube yapay zekasının izleyip öğrenme güdüsünün bir getirisi. Eğer tüm gün tatlı kedi videoları izlerseniz, ertesi gün ana sayfanızda daha çok tatlı kedi videosu görürsünüz. Sistem basit.

Asıl konu şu: Ne izleyeceğimize kim karar veriyor?

Jawed ve ortakları bu algoritmanın temelini, sizin beğenilerinizin yanı sıra, diğer insanların da neleri beğendiğini sunarak ana sayfanızda çeşitlilik yaratıyor. Bu sayede arama geçmişi algoritmalarınız YouTube’un popülerleri ile birleşip listeler halinde sunuluyor. Peki ya tüm bu listeleri izlediniz, sonra ne göreceksiniz? Çözüm basit: Bu sefer de izlediğiniz videolara benzer içerikteki videolar sıralanıyor.

Özetle, ne izlemek istediğinizi bilmiyorsanız YouTube sizin için listeler oluşturuyor. Dürüst olmak gerekirse, kaçımız YouTube'a girerken ne izlemek istediğimizi biliyoruz ki? Temelde sadece boş vakit geçirmek amacıyla göz attığımız bu medya portalı, zamanla ilgimizi çeken videoların yerine, birçok insan ilgisini çeken videoları izlettiriyor. O gün ne izleyeceğinize, belki 9 yaşında bir çocuğun arkadaşları karar veriyor ve siz kendinizi ‘gülmeme challenge' izlerken buluyorsunuz. Belki de siz evde yokken ev arkadaşınız maç özetlerini izledi ve tüm ana sayfanız gol videolarıyla doldu.

YouTube'a yüklenen ve ilgimizi çekecek birçok video derinlerde kaybolup gidiyor ve bizim onlara ulaşmak için doğru kelimeleri bilmemiz gerekiyor. Kötü olan kısmı ise, henüz bilmediğimiz bir bilgiye ulaşmak için onun anahtar kelimelerini YouTube’a yazmamız lazım; ki bu mümkün değil. YouTube bu sorunu önceden fark etmiş olmalı ki, videoları içeriklerine göre kategorilere ayırmış. Örneğin bilim deneylerine ilgi duyuyorsunuz, fakat bunlara ulaşmak için doğru kelime bilgisine sahip değilsiniz. Bunun için yapmanız gereken, kategoriler kısmından ‘bilim’e tıklamak. YouTube size derinlerde kalmış ilgi çekici videoları listeliyor. Bu sefer ne izleyeceğinize SİZ karar vermiş oluyorsunuz.

Jawed Karim 13 yıl önce ‘hayvanat bahçesinde' videosunu yüklediğinde ilk amacı buydu: İnsanlar ne izlemek istiyorsa ona ulaşsın. Evinde sincap besleyen bir adam var mesela, geçen gün ‘hayvanlar' sekmesine tıkladığımda rastladım. Çok ilginç videoları var. Sincap omzunda, bakkala falan gidiyor. Başka bir adam, evinde bir karınca kolonisi sistemi kurmuş. Onların günlük yaşantısını çekiyor…

YouTube, bir avuç fenomenin bizlere izlettirdiklerinden daha büyük. Ne izleyeceğimize kendimiz karar verelim ve daha derinleri araştıralım. Yoksa YouTube’un televizyondan farkı kalmaz…

-Evet arkadaşlar bugün en yakın arkadaşımla sevgililerimizi değiştiriyoruz, bakalım neler olacak? Daha fazlası için bildirimlere tıklamayı unutmayın!

Mert Taylan Pekdil
Akademisyen Mimar
instagram.com/merttaylann