Orhan Pamuk'un 'edebiyat dersi' eleştirisi nasıl yorumlanmalı?
Nobel ödüllü yazarımız Orhan Pamuk çok önemli bir romancı, önemli bir yazar. Onun ağzından çıkan her cümle ayrı bir parantezi hak ediyor. Son olarak 'liselerdeki edebiyat dersleri' ile ilgili ilginç şeyler söylemiş. Peki Pamuk'un bu 'edebiyat dersleri' eleştirisini nasıl yorumlamalı?
"Lise edebiyat derslerinin yazarlığıma katkısı sıfır"
Orhan Pamuk, edebiyat dünyasını karıştıran, bir hayli ilginç bir tartışmanın fitilini ateşlemiş. Güzel de yapmış. Konumuz lisedeki edebiyat dersleri. Pamuk demiş ki, "Liselerdeki edebiyat derslerinin yazarlığıma katkısı sıfır..." Düşünün, Orhan Pamuk, Robert Kolej mezunu bir isim. Ve Nobel kazanmış bir yazar. Onun bu cümlesinin tartışma yaratmamış olması zaten imkânsızdı.
Katılan da olmuş eleştiren de...
Pamuk'a destek veren de olmuş eleştiren de. Polisiye ustası Ahmet Ümit "Ben şanslı bir öğrenciydim, edebiyat tutkunu öğretmenlerim vardı" demiş. Buket Uzuner de "Lise edebiyat müfredatının bana da yetmediğini rahatlıkla söyleyebilirim" diye konuşmuş. Ancak en önemli görüş Robert Kolej'in edebiyat öğretmenlerinden Mehmet Uysal'dan gelmiş. Uysal, "Tahminime göre Orhan Pamuk’un bu ifadeleri kullanmasının sebebi o dönemin sistemine bir serzeniş olabilir. Bahsettiği dönemler 70’li yıllar. Elbette hocalarından bir şeyler öğrendi. Ancak bekledikleri ya da istedikleri değildi ya da yeniliklere açık bulmadı onları. O yüzden söylemiştir diye tahmin ediyorum" demiş.
Özellikle gündeme getirmek istediği ortada
Orhan Pamuk'un bu konuyu gündeme getirmesinde özel bir sebep olduğunu düşünenlerdenim. Pamuk, lisedeki edebiyat müfredatının bir romancı adayını besleyip beslemediğini gündeme getirmek istemiş. Doğru da yapmış. Kendisinden örnek verdiği için Mehmet Uysal sadece 70'li yılları dikkate almış ama ben bu görüşe katılmıyorum. Edebiyat derslerinin ezber ve bilgiden çok öğrencinin ufkunu genişletecek sorular sorması gerekiyor. Eğitim sistemi olarak ne yazık ki soru sorma becerisi, özgüveni noktasında 'ezber' yaptığımız için Avrupa'nın gerisindeyiz. Öğrencilerin sorular sormasını hedeflemekten çok bilgi odaklı ilerliyoruz. Orhan Pamuk da sistemsel ve 'zaman'sız bir eleştiri getirmiş, Nobel ödüllü bir isim olarak ülkesinde kendi gözlemlediği durumu eleştirmiş. Orhan Pamuk'un görüşüne katılırsınız, katılmazsınız size kalmış. Ama bu konuyu gündeme getirmesi de onun edebiyata olan sevgisinin kanıtıdır. Seven insan eleştirir, daha iyiyi hedefler çünkü. Orhan Pamuk da seviyor ki eleştiriyor. Tepkisel olmaya gerek yok. Pamuk, doğru bir şey yapmış...
twitter.com/mayksisman
instagram.com/mayksisman
youtube.com/mayksisman
can.sisman@milliyet.com.tr
