Avangart ne demek?
Avangart kelimesini mutlaka duymuşuzdur. Peki anlamını biliyor muyuz? Avangart ne demek? Kime ve neye denir? İşte avangart hakkında bilmeniz gerekenler...
Avangart ne demek?
Avangart, Fransızca bir kelime. Orijinali 'avantgarde' olan ancak dilimizde 'avangart' diye kendine yer bulan bu kavram, Fransızca askeri bir terim olan 'öncü birlik' sözcüğünden geliyor. Avangart, kültür-sanat ya da politika gibi alanlarda 'yenilikçi' kişiler ya da 'deneysel' işler gibi anlamlar ifade ediyor.
Avangart tarihçe
Daha çok sanat ve siyaset gibi alanlarda kullanılan bu terim, Rönesans'ın askeri teorisinden devşirilmiş bir metafor. Battaglia, retrogard ve avangart, hareket halindeki bir ordunun üç bölümünü ifade eder. Avangart terimini sanat anlamında kullanan ilk kişi ise Saint-Simon. Kelime anlamı 'öncü' olan avangart, Fransız filozof Claude Henri de Saint Simon tarafından 'köklü değişim' olarak revize edildi.
Avangart sanat nedir?
Avangart sanat, kültürel bazda gerçeklik tanımları içinde kabul görmüş anlamların sınırlarını değiştirmeyi amaçlıyor. Bu normal, sosyal reformdan tutun da estetik bazda nüanslara kadar çeşitlilik gösterebilir. Müzikten resime sanatın pek çok dalında avangart olarak adlandırılan işler var. Deneysellikleriyle ön plana çıkan bu işler, kabul görmüş anlamların sınırlarını zorluyor, bu yüzden de avangart diye tanımlanıyor.
Avangart neye denir?
Bir sanatçıya ya da işe 'avangart' diyebilmemiz için bazı koşullar var. Avangart, diğerlerinin öncüsü olmalı. Ancak bu öncülükle kast edilen ulaşılmaz olmak değil, tam tersi ulaşılabilir olmak. Aksi takdirde öncü olamaz. Sadece ilk adımı atmaz, aynı zamanda ilk büyük mesafeyi de kat eder. Arkalarından başkalarının gelmesine alışkındır. Esas meselesi yeni bir şey ortaya koymaktır. Avangart'a bakan bir daha bakar. Benzersiz olmayı hedefler. Başka işlerle kıyaslanmak ya da o işlere benzetilmek rahatsızlık verir. Kimsenin görmediği noktayı seçerek derdini ifade etmeyi özgün bir biçimle başarır. Kapasiteyi zorlar, her zaman daha fazlasını yapabilmek ister. Var oluş nedeni mücadeledir. Neye ihtiyacı olduğunu bilir, ihtiyacından fazlasını kullanmaz.
Avangart örnekleri
Avangart sanata verilebilecek pek çok örnek var. Sinemadan edebiyata, resimden müziğe çok sayıda sanat dalında yüzlerce örnek sıralanabilir. Provokatif Danimarkalı yönetmen Lars von Trier'in başyapıtlarından 'Dogville' ilk akla gelen avangart sinema örneklerinden. Film dekorunun tek kareye sığdırıldığı bu film, "Bu filmi ben de çekerim" dedirtiyor. Ki 'Dogville'e yakın bir film teknik açıdan çekilebilir. Ancak 'Dogville'in olayı, zamanında hiçbir filmin başaramadığını başarmak ve tiyatro sahnesini sinema görselliğiyle buluşturup dakikalarca etkileyici ve zihin açıcı, cin fikirli olmaktı. Gizemli graffiti sanatçısı Banksy de, çizimlerini herkesin ulaşabileceği alanlara konumlandırdı. Bu şekilde graffitiyi dünyaya tanıtarak öncü oldu, kimliğini açıklamayarak da gizem yaratmayı başardı.