Kemal Tahir: Tarihi farklı yorumlayan romancı
Türk edebiyatında köy üzerine yazan, Türk insanı hakkındaki düşünceleri ve tarihi yorumlama biçimiyle hâlâ tartışılmakta olan bir yazar: Kemal Tahir. Biz de bugün hâlâ insanların aklında tonla soru işareti bırakmış bu önemli yazarın hayatına ve edebiyatına Molatik oluyoruz.
Birçok takma ad kullandı
1910 yılında dünyaya gelen Kemal Tahir'in asıl adı İsmail Kemalettin Demir'dir. Babasının asker olması sebebi ile ilköğrenimini çeşitli şehirlerde sürdürdü. Rüştiye'den mezun olduktan sonra Galatasaray Lisesi'nde eğitimine devam eden Kemal Tahir, annesinin vefatından sonra okulu bırakmak zorunda kaldı. Avukat kâtipliği ve Zonguldak kömür işletmelerinde ambar memurluğu yaptı. Gazeteciliğe başladığında ise 22 yaşındaydı.
Yazılarında, Cemalettin Mahir, İsmail Kemalettin, Körduman, Samim Aşkın, F.M. İkinci gibi takma isimler de kullandı. Genç yaşta Yakup Sabri, Ertuğrul Şevket, İsmail Safa ve Arif Nihat Asya ile birlikte 'Geçit' adlı sanat dergisini yayınladı. 'Karagöz' gazetesinde başyazarlık, 'Tan' gazetesinde yazı işleri müdürlüğü yaptı. Öğretmen Fatma İrfan'la da 1937'de evlendi.
Köy ve toplum sorunlarına değindi
1938'de deniz astsubayı olarak, Nuri Tahir ve Nazım Hikmet'in de aralarında bulunduğu bazı sivil ve askerlerle birlikte donanmayı ayaklandırmaktan dolayı tutuklandı. Siyasal suç sebebiyle 15 yıl ağır hapis cezasına çarptırıldı. Çankırı, Çorum, Nevşehir, Malatya cezaevlerinde yattı. Çorum cezaevinde iken Sedat Simavi'nin istediği üzerin 'Zoraki Nişanlı', 'Bir Nedim Divanının Esrarı', 'Camı Kıran Çocuk', 'Halk Plajı' gibi bir takım romanları yazdı. 12 yıl yattıktan sonra çıkan aftan yararlanarak hapisten çıktı.
İstanbul'a döndükten sonra yazarlık yapmaya başladı ve ölümüne kadar geçimini yazarlık yaparak sağladı. Edebiyat yaşamına toplumsal konuları işleyen şiirler yazarak başladı. İlk öykülerini 1941'de yazdı. Öykülerinin ardından romana geçti. Romanlarını da iki başlık altında topladı. Kendisini ve köy yaşamını ele aldığı romanlar ve tarihsel denemeleri olarak sınıflandırabileceğimiz romanlar. Çorum lehçesini kalemine yedirmiş olan Kemal Tahir, genellikle İç Anadolu şehirlerinin toplumsal sorunlarına değindi.
Fikirleri hâlâ tartışılıyor...
'Eşkıya'yı bir kahraman olarak ele alan görüşe karşı çıktı. 'Rahmet Yolları Kesti'de eşkıya sorununu inceledi. Toprak ağalığının ortaya çıkış nedenlerini inceledi. 'Kellece Mehmet'te cezaevi yaşamını bütün gerçekçiliğiyle kaleme aldı.
Yazılarında tarihsel ve toplumsal görüşleri hep tartışmalara yol açan, Türk toplumunun batı toplumlarından daha farklı bir gelişim gösterdiğini ve Türk toplumunda insan ilişkilerinin daha farklı olduğunu savunan, romanlarındaki yorum ve düşünceleri ile hâlâ gündemde olan Kemal Tahir, kalp krizi geçirerek 21 Nisan 1973'te hayata veda etti.
Fazilet.Senol@milliyet.com.tr
twitter.com/SenolFazilet
instagram.com/SenolFazilet
