Viyana’daki açılışa tam not

Borusan İstanbul Filarmoni Orkestrası (BİFO), 17 yıllık tarihinin en büyük sınavlarından birini
12 Şubat Cuma akşamı tam notla geçti. Dört konserlik ilk Avrupa turnesine çıkan orkestra, şef Sascha Goetzel yönetiminde Viyana’nın ünlü konser mekanı Konzerthaus’un 1840 koltuklu Büyük Salon’unu tamamen doldurdu, seyircilerin ayakta alkışladığı bir performans sergiledi.
En iddialı proje
Borusan Sanat’ın davetlisi olarak izleme şansı bulduğumuz konser, aslında orkestranın ilk Avrupa deneyimi değildi. BİFO, 2010’da Fazıl Say eşliğinde Salzburg Festivali’ni açmış, daha iki sene önce dünyanın en büyük klasik müzik festivali BBC Proms’a Türkiye’den davet edilen ilk orkestra olmuştu. Ancak 12 Şubat’ta Viyana’da başlayan, daha sonra Almanya’ya geçerek 14 Şubat’ta Friedrichshafen, 17 Şubat’ta Frankfurt ve 18 Şubat’ta Nürnberg’e uğrayacak olan turne, hem maddi hem de manevi açıdan orkestranın en iddialı projesi denebilir.
‘Gitarist’ imajı
Konseri, İkinci Dünya Savaşı sırasında bir toplama kampında hayatını kaybeden Çek besteci Erwin Schulhoff’un 28 yaşında yazdığı, konusunu Kolomb öncesi Meksika’da geçen bir efsaneden alan bale süiti ‘Ogelala’ açtı. Orkestranın ikinci albüm kaydı ‘Music from the Machine Age’de yer alan eser, adeta BİFO’nun keşfettiği sarsıcı bir çalışma. Bu hızlı girişten sonra BİFO’ya son yılların en heyecan verici solistlerinden Sırp kemancı Nemanja Raduloviç’in katılması, salondaki farklı milletlerden seyircilerin koltuklarında daha da dik oturmalarına neden oldu. Romantik dönem bestecisi Max Bruch’un, keman repertuarının başlıca eserlerinden 1 No’lu Keman Konçertosu’nu seslendiren Raduloviç, gerek rock’ın olmazsa olmazı, siyah kıvırcık uzun saçlı gitaristleri çağrıştıran imajı, gerekse his ve tekniğiyle seyircilerin sevgi ve takdirini kazandı. Eser bitiminde üç kez alkışla sahneye çağrılan Raduloviç, üçüncü çıkışında Paganini’nin 24 no’lu Caprice’ini çalarak başarılı bir gövde gösterisi yaptı.

‘Güzel bir geleceğe yardımcı olabilir’

İkinci bölüm, orkestranın iki sene önce stüdyo kaydını da yapmış olduğu, Rus besteci Nikolay Rimsky-Korsakov’un eseri ‘Şehrazad’a aitti. Orkestranın baş kemancısı Pelin Halkacı Akın’ın solistliğini üstlendiği eserde orkestra daha sakin, sanki sınavda zamanını verimli kullanmaya çalışan bir öğrenci gibiydi. BİFO’nun bu ‘düşünceli’ hâli, seyircinin ilgisini bir mıknatıs gibi çekmesine engel olmadı, esere eklenen ud ve kanun soloları da yorumu zenginleştirdi.
Şef Goetzel’in artık aşina olduğumuz zarif duruşu, ‘Şehrazad’ esnasında iyice dikkat çekti. Eser bitiminde Goetzel önce Almanca, sonra İngilizce şunları söyledi: “İki ulus da önyargının ne kadar kötü bir şey olduğunu biliyor. Sadece bu da değil, klasik Batı müziği orkestralarında kullanılan birçok enstrüman, Osmanlı’dan öğrenilmiş. Belki bu güzel orkestra ve yaptığı müzik, yüzlerce yıldan beri süren ilişkiye güzel bir gelecek biçmeye yardımcı olabilir.” Konuşmanın ardından BİFO, artık bir geleneğe dönüşen Ulvi Cemal Erkin’in ‘Köçekçe’siyle final yaptı.

Bu orkestraya salon lazım!

Borusan Filarmoni’nin en iyi performanslarından birini daha da güzelleştiren taraf, Konzerthaus ana salonunun harika akustiğiydi. Orkestranın kendi evi olan İstanbul’da böyle bir tınıyı yakalasa da yansıtma şansının olmaması, müzikal açıdan en doyurucu hâline ancak deplasmanda erişebilmesi tabii ki hüzün verici. Vakıf başkanı Zeynep Hamedi kendilerine yer gösterildiği takdirde, İstanbul’a bir konser mekânı kazandırmak istediklerini belirtti. Biz müzikseverlere düşen, o yerin hızlıca gösterilmesini ümit ve talep etmek. Ancak, önce Türkiye’de klasik müzik adına talihsiz bir zamanda kurtarıcı misyonunu üstlenen orkestranın kurucularına, şeflerine, üyelerine ve yöneticilerine teşekkür etmemiz gerekiyor.

Abonelerinden destek topladı
Konserden önce bir araya geldiğimiz Borusan Kocabıyık Vakfı Yönetim Kurulu Başkanı Zeynep Hamedi ve Borusan Sanat Genel Müdür Ahmet Erenli, orkestranın 1000 civarı abonman sahibinden 50 kişinin konsere geldiğini aktardı. Hamedi ve Erenli’ye göre abonman sahiplerinin orkestra üzerinde hatrı var: Konser süreleri üzerinde şikâyette bulunabiliyorlar, ‘istek parçaları’nı sezon sonunda ‘Sizin Seçtikleriniz’ konulu konserlerde dinleyebiliyorlar.