Şili nerede, hangi kıtada? Şili başkenti neresi, yüzölçümü kaç?
05.02.2023 - 00:07 | Son Güncellenme:
Şili'nin orta ve güney kesimlerinde devam eden orman yangınlarında hayatını kaybedenlerin haberi ardından Şili nerede, hangi kıtada sorusu araştırılmaya başladı. Peki Şili'nin başkenti neresi, yüzölçümü kaç? İşte Şili hava durumu ve saat bilgisi...
Şili Cumhuriyeti, Güney Amerika'da bir ülkedir. Doğuda And Dağları ile batıda Büyük Okyanus arasında ince uzun bir şerit şeklindedir. Yüzölçümü 756.096 km²'dir ve nüfusu 17,5 milyondur. Başkenti ve en büyük şehri Santiago, resmî dili İspanyolcadır.
Şili kuzeyde Peru, kuzeydoğuda Bolivya, doğuda Arjantin ve güneyde Drake Boğazı ile sınırlandırılmıştır. Okyanusya'daki Juan Fernández, Isla Salas y Gómez, Desventuradas ve Paskalya adaları Şili'ye bağlıdır. Ayrıca Şili Antarktika Bölgesi adı altında Antarktika'nın 1,25 milyon km²'lik bölümünde hak iddia etmektedir.
İspanya 16. yüzyıl ortalarında İnka egemenliğini sonlandırarak bölgeyi ele geçirdi ve kolonileştirdi, ancak bugün ülkenin güney-orta bölümünde yaşayan Mapuçeleri köleleştirmeyi başaramadı. 1818'de İspanya'dan bağımsızlığını ilan eden Şili, 1830'larda görece istikrarlı otoriter bir cumhuriyete dönüştü. 1880'lerde Mapuçe direnişinin kırılması ve Pasifik Savaşı'nda (1879-83) Bolivya ve Peru'nun yenilmesi 19. yüzyılda toprak ve ekonomi bakımından büyük genişlemelere yol açtı. 1960'lı ve 70'li yıllarda Şili sert siyasî kutuplaşma ve kargaşa dönemine girdi. Gerilim demokratik yollarla iktidara gelen Salvador Allende'nin sol hükûmetinin 1973'te bir askerî darbeyle devrilmesiyle sonuçlandı ve ülke 16 yıl boyunca 3000'den fazla ölü veya kayıptan sorumlu olan Augusto Pinochet'nin sağ askerî diktatörlüğüyle yönetildi. Rejim 1988 yılında yapılan bir referandumun ardından 1990'da sona erdi ve merkez sol koalisyon 2010 yılına kadar iktidarda kaldı.
Şili Dünya Bankası tarafından yüksek gelirli bir ülke olarak tanımlanmaktadır ve yaşam kalitesi üst düzeydedir. Güney Amerika'nın sosyoekonomik açıdan en istikrarlı ve müreffeh ülkelerinden biridir; rekabetçi ekonomi, kişi başına gelir, küreselleşme, barışçıllık, ekonomik özgürlük ve düşük yolsuzluk algısı sıralamalarında Latin Amerika ülkeleri arasında lider konumundadır. Ayrıca sürdürülebilir devlet ve demokratik gelişmişlik alanlarında bölgesinde üst sıralardadır. Şili Birleşmiş Milletler, Latin Amerika ve Karayip Devletleri Topluluğu ve Pasifik İttifakı'nın kurucu üyesidir, 2010 yılında da OECD'ye katılmıştır.
Yüzölçümü 756.945 km² olan Şili; her ne kadar Güney Amerika kıtasının kuzey-güney doğrultusunda Antarktika'ya kadar uzanan bir ülke olsa da, ortalama genişliği sadece 180 km'dir. Ülkenin en dar yeri (Antarktika'daki Şili toprakları sayılmazsa) 90 km iken en geniş yerinin uzunluğu 240 km kadardır. Avrupa ile kıyaslanacak olursa Danimarka'dan Sahra Çölü'ne uzanacak kadar bir mesafe kat edilir. Doğu-Batı mesafesi çok az olsa da bu iki uç arasında çok fazla rakım farkı oluşur. Ülke ayrıca kuzeyden güneye çok farklı iklim, bitki örtüsü ve coğrafi şekiller gösterir. Bu yüzden Şili, birçok kaynakta tezatlar ülkesi olarak anılır. Hakikaten de kuzeydeki çölü, Afrika'nın Sahara'sını, güneydeki kanalları Norveç kanallarını, Los Lagos'daki Osorno ve çevresi İsviçre Alplerini, Orta bölgeleri Akdeniz'i hatırlatmasıyla, ayrıca Patagonya'daki buzullarıyla, bu ismi hak eder.
