EYT NE ZAMAN YASALAŞIYOR?
TBMM Genel Kurulu'nda, milyonlarca vatandaşın merakla beklediği emeklilikte yaşa takılanlara(EYT) ilişkin Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu ile 375 Sayılı KHK'da Değişikliklik Yapılmasına Dair Kanun Teklifi 395 oyla kabul edilerek yasalaştı.
Ankara Yıldırım Beyazıt Üniversitesi Öğretim Görevlisi Tarkan Zengin EYT süreci ilgili şu bilgileri verdi:
"EYT ile ilgili kanun teklifi yasalaştıktan sonra Resmi Gazete'de yayınlanmasını bekleyeceğiz. Resmi Gazete'de yayımlandıktan sonra sosyal güvenlik kurumlarından 'emekli olabilir' yazısını alacaklar. Ve bu yazıyla birlikte işverenlerine emeklilik dilekçesi verecekler."
Bakan Vedat Bilgin, düzenlemenin kabul edilmesinin ardından Twitter hesabından paylaşım yaparak, ''Uzun süredir üzerinde çalıştığımız 24 yıllık EYT sorunu artık çözüldü. Emekçilerimize hayırlı olsun!'' sözlerini kullandı.
SGK'dan aylık bağlama işlemlerine ilişkin açıklama
"8.9.1999 öncesi ilk defa sigortalı olanların emekli aylığına hak kazanmasında yaş şartını kaldıran düzenleme TBMM Genel Kurulunda kabul edilmiştir.Söz konusu kanun henüz Resmi Gazetede yayımlanıp yürürlüğe girmediği halde çok sayıda vatandaşımız gerek e-Devlet gerekse doğrudan başvuru yolu ile Kurumumuzdan aylık talebinde bulunmaktadır.Konuya ilişkin kanun Resmi Gazetede yayımlanıp yürürlüğe girmeden yapılan bu taleplere istinaden Kurumumuzca aylık bağlama işlemi yapılması yasal olarak mümkün değildir.Tüm süreçler tamamlanıp Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe girdikten sonra Kurumumuzdan aylık talebinde bulunulması halinde aylık bağlama işlemleri en kısa sürede sonuçlandırılacaktır."
EYT MAAŞI NE ZAMAN YATACAK, BAŞVURULAR NE ZAMAN?
28 Şubat tarihinde Meclis'te görüşülerek kabul edilen Emeklilikte Yaşa Takılanlar düzenlemesinde ilk maaşların hesaba yatacağı zman belli oldu. EYT'liler Mart'ta başvuracak ve ilk maaşlarını ise Nisan'da almış olacak.
Tarkan Zengin, "İşverenlerin vakit kaybetmeden aylık talebinde bulunabilmeleri için çalışanların işten çıkışlarını yapmaları gerekir. İşverenler çıkışlarını bildirdikten sonra çalışanlar bu sefer e-Devlet üzerinden ya da kurumlara giderek o andan itibaren aylık bağlatma talebinde bulunabilirler" dedi.
Maaşlar, emeklilik için başvuru dilekçesi verildikten sonraki ay başından itibaren ödenmeye başlanacak. Emekliliğe hak kazananların aylıkları kesintisiz ödenecek.
Kıdem tazminatı ödemeleri de yapılacak. Ödemelerin zamanı, çalışanın işverenlerle yaptığı anlaşmaya göre değişecek.
EYT MAAŞI NE KADAR?
2023 yılında 2.2 milyon vatandaşın yararlanacağı EYT düzenlemesinin bütçeye toplam yükü 194.4 milyar TL olacak. Mart'ta başvuracak vatandaşlar, 5 bin 811 lira ile 12 bin 389 lira aralığında ortalaması 8 bin 733 TL olan emekli aylığını Nisan ayında alabilecek.
EMEKLİ MAAŞI HESAPLAMA FORMÜLÜ NEDİR? EYT MAAŞI NE KADAR OLACAK?
SGK kapsamında 3 adet sigorta sistemi bulunur. Bunlar 4A, 4B ve 4C şeklindedir. Çalıştığınız sigorta sistemine yatırılan primlerin hesaplaması yapılırken prim ödeme gün sayısı, sigortalılık süresi ve yaş dikkate alınarak hesaplanıyor. Emekli maaşını hesaplamak isteyenler SGK maaş hesaplama robotu üzerinden kolayca sorgulama yapabiliyor.
EYT PROMOSYONU NE KADAR, NE ZAMAN YATAR?
Muhammet Bayram EYT hakkında yaptığı açıklamada şu ifadeleri kullandı; “Maaş promosyonu emekli maaş almaya hak kazanmakla beraber alınabiliyor. Emekli maaşı aylığı bağlanmasıyla beraber yani SGK sisteminde kişinin emekli olduğu gözükmesiyle birlikte vatandaşımız banka seçimi yapabiliyor.
Bankaların bir promosyon yarışı içerisine gireceğinden bahsetmiştik.Merkez Bankası’nın liralaşma stratejisine uygun olarak bankalar TL mevduatları daha fazla tutmak zorundalar. EYT’li vatandaşlarımız promosyon fiyatları alarak en yükseğini seçmelilerdir. Ortalama promosyonlar kamu bankalarında daha düşük olacak ama özel bankalarda 8 bin 500 ile 15 bin lira arasında bir promosyon olacaktır.
BANKA PROMOSYONLARINDA ARTIŞ BEKLİYOR MUSUNUZ?
Konuyla ilgili açıklamalarda bulunan Ekonomist Muhammet Bayram şu ifadeleri kullandı:
Banka promosyonları çok önemli hale geldi hem bankalar açısından hem banka promosyonları alacaklar açısından. Bankalar açısından önemli hale geldi çünkü bankaların TL mevduatı tutma oranı artırıldı. Eğer bankaların döviz mevduatı yüzde 50’den fazla ise Merkez Bankası’nın zorunlu karşılığı ve devlet tahvili alma zorunluluğu artırıldı. Bundan dolayı bankaların TL mevduatları yoksa zararda olacaktır.
O yüzden bankalar bir promosyon yarışına girecektir. Vatandaşlarımız da bu promosyonu almak için bekliyor. 5 bin ile eklemelerle beraber 15 bin lira civarında bir promosyon durumu olacağını ben bekliyorum.
Bunun için vatandaşlarımız bankaya gidip ‘bana ne kadar promosyon vereceksin?’ şeklinde sormalıdır.
EYT ŞARTLARI NEDİR?
8 Eylül 1999 ve öncesi sigortalı çalışanları kapsayacak. Kadınlarda 20 yıl, erkeklerde 25 yıl sigortalılık şartı var. Prim günü ve çalışma süresini dolduran emekli olacak yaş süresi olmayacak.
EYT düzenlemesi zorunlu değil kapsama girseler bile istemiyorlarsa yararlanmayacaklar. Taşerondan kadroya geçenler için emeklilik zorunluluğu bulunmuyor.
Diyelim ki bir kişi EYT kapsamında o kurumda çalışan diğer kişilere göre işveren üzerinde prim yükü fazla oluyor. İşverene prim desteği verilecek ve iş verenin yükü de azalmış olacak. EYT’li çalışan ve diğer çalışan arasında fark olmayacak.
Ankara Yıldırım Beyazıt Üniversitesi Öğretim Görevlisi Tarkan Zengin : Düzenlemede; yaş sınırı yer almıyor. İlk etapta 2 milyon 250 bin kişi emeklilik hakkı elde edecek. Kadınlar için 20 yıl, erkekler için 25 yıl hizmet şartı geçerli olacak. Prim günü eksiği olanlar, doğum ve askerlik borçlanmasıyla tamamlayabilecek.
DEPREMDE HAYATINI KAYBEDEN EYT’LİLERİN AİLELERİNE AYLIK BAĞLANACAK MI?
EYT başvuruya esas olduğu için vatandaşlar emekli olmadan yani dilekçe vermeden emekli olamayacaktır. EYT kapsamında 5 bin ile 5 bin 975 gün ile SSK’dan emeklilik, 9000 gün prim günü sayısı ile Bağkur ve Emekli Sandığı’nda emeklilik söz konusudur.
Mevzuatımıza göre zaten deprem nedeniyle hayatını kaybeden veya malul hale gelen kişinin yakınlarına çok çok daha az prim günü sayısına emeklilik aylığı bağlanabiliyor. Yani illa EYT çıkacak ve maaş bağlanacak diye beklenmemek lazım. SSK’da 900 gün, Bağkur ve Emekli Sandığı’nda 1800 gününüz varsa malul olan kişilere bizzat emeklilik aylığı, ölen kişilerin yakınlarına bizzat emekli aylığı bağlanabiliyor.
EYT yasasının çıkmaması depremzedeler için bir hak kaybı değildir.
