13.03.2023 - 14:40 | Son Güncellenme:
Türkiye, önemli deprem kuşaklarından biri olan ve Azor Adaları'ndan başlayıp Güneydoğu Asya'ya kadar uzanan Alp-Himalaya deprem kuşağında yer almaktadır. Kahramanmaraş merkezli iki büyük deprem sonrası Batman halkı yaşadıkları bölgenin deprem durumunu sorgulamaya koyuldu. Bu kapsamda AFAD’ın İl Afet Risk Azaltma Planı (İRAP) ile ilgili araştırmalar çoğaldı. İşte AFAD deprem risk haritasına dair detaylar…
Batman ilinin 2020 yıl sonu verilerine göre nüfusu 620.278 kişi olup bu nüfusun % 83,68’i şehirlerde yaşamaktadır. Nüfusun % 50,32 (312.137)’ si erkek, % 49,68 (308.141)’i kadındır.
Türkiye Deprem Tehlike Haritası’na göre ilin deprem tehlikesinin yüksek olmadığı, ilde ve yakın civarında ili etkileyebilecek (büyük hasar yapıcı/yıkıcı) deprem kaydı bulunmamaktadır. Bununla beraber Bitlis Bindirme Zonu (BBZ) yakın olmasından ve mevcut yapı stoğu ile yerleşim birimlerinin zemin yapısından dolayı ilde veya yakın civarında etkili bir deprem meydana gelmesi durumunda can ve mal kaybı açısından risk bulunduğu değerlendirilmektedir.
Türkiye Alp-Himalaya Deprem Kuşağı üzerinde yer almaktadır. Afrika Levhası ve Arap Levhası olarak isimlendirilen levhalarının kuzeye doğru hareketi ile kuzeydeki Avrasya Levhası arasında sıkışan Türkiye’de önemli depremler üreten tektonik birimler oluşmuştur.
Kuzey ve Doğu Anadolu Fay Zonları boyunca Türkiye’nin Anadolu levhası olarak bilinen büyük kısmı batıya doğru hareket etmektedir. Doğuda ise Bitlis Zagros Kenet Kuşağı (Bitlis Bindirme Zonu) olarak bilinen bir kuşak Arap Levhası ile Doğu Anadolu’nun sınırını oluşturmaktadır. Bu kuşak boyunca geçmişte meydana gelen Arap Levhası’nın kuzeye hareketinden kaynaklanan sıkışma günümüzde Güneydoğu Torosları olarak bilinen sıradağ kuşağının oluşumuna yol açmıştır.
İl sınırları dâhilinde hasar yapıcı bir deprem kaydı bulunmamaktadır. Ancak il; merkez ilçesine yaklaşık 43 km. uzağında bulunan Bitlis Bindirme Zonu (BBZ) etksi altındadır. BBZ ve bağlantılı faylar geçmişte önemli yıkıcı depremler üretmiştir.
Batman’ın yakın çevresinde önemli uzunluklar gösteren faylar bulunmaktadır. Bunlar Hasankeyf Fayı ve Yanarsu Fayları’dır. Raman Dağı antiklinalinin güneyinde yer alan, doğubatı yönlü gidiş gösteren Hasankeyf Fayı, Suçeken civarından geçmekte ve Hasankeyf’in altı kilometre kuzeyinde yer almaktadır. Hasankeyf Fayı, ters fay özelliğinde olup uzunluğu yaklaşık 25 km olarak ölçülmüştür.
Diğer önemli fay bir olan Yanarsu Fayı ise Beşiri İlçesi’nin 4 km kuzeydoğusunda ve Yanarsu Dağı antiklinalinin güneyinde yer almaktadır.
AFAD BATMAN İRAP DEPREM RİSK RAPORU İÇİN TIKLAYINIZ...
Yine ters fay özelliğindeki Yanarsu Fayı, Hasankeyf Fayı’na paralel olarak B-KB ve D-GD yönünde gidiş göstermekte ve yaklaşık 20 km boyunca izlenebilmektedir.
Türkiye’nin Sismotektoniği isimli çalışmaya dayandırılan araştırmada, bölgede Diyarbakır’ın K-KB istikametindeki fay hattı boyunca Batman’ı da etkileyecek çapta bir sismik boşluk olduğunu belirtmiştir. Çalışmasına dayanak olarak da periyodik olarak araştırdığı deprem verilerini ve sismik kayıtları göstermiştir. Ancak sonraki yıllarda yapılan çalışmalar neticesinde ifade edilen boşluğun, ilgili hat boyunca gelişen güncel depremler nedeniyle kırılmış olduğu ve söz konusu riskin geçerliliğini yitirdiği değerlendirilmektedir.
Yalnız il geçmişte önemli yıkıcı depremler üreten Bitlis Bindirme Zonu (BBZ) ve bağlantılı fayların etkisi altındadır. Türkiye Deprem Tehlike Haritası’na göre de Sason ve Kozluk ilçeleri (kısmen) tehlikeli, Merkez ilçesi ile beraber Beşiri, Hasankeyf ve Gercüş ilçeleri ise düşük deprem tehlikesi altında bulunmaktadır.
Türkiye deprem risk haritasına göre Batman 2. derece riskli deprem bölgesindedir.