19 MAYIS'TA NE OLDU?
Ulu Önder Atatürk’ün Samsun’a ayak bastığı tarih olan 19 Mayıs, “Gençlik ve Spor Bayramı” olarak kutlanıyor.
Türk Milleti, Birinci Dünya Savaşı sonrasında kötüleşen koşullar içinde kurtuluş çareleri ararken büyük lider Mustafa Kemal Atatürk ortaya çıktı ve Samsun’a ayak basarak “Kurtuluş” yolunu açtı.
Mustafa Kemal Atatürk'ün Samsun'a yolcuğunun büyük önemi vardı. Samsun işgal kuvvetleri için önemli noktalardan biriydi. Stratejik bakımdan büyük öneme sahipti ve Karadeniz’den Orta Anadolu’ya açılan en rahat ve güvenilir kapıydı. İngilizler 9 Mart 1919 tarihinde Samsun’a askerî birlik çıkarmışlardı. Buna tepki olarak Türk Makinalı Tüfek birliğinden Hamdi adındaki bir teğmenin askerlerini alarak dağa çıkması dikkatleri bu bölgeye çekti ve İngiliz Yüksek Komiserliği’nin de Türk halkının silâhlandığı konusundaki şikayetleri üzerine bu bölgeye güvenilir bir kumandanın olağanüstü yetkilerle gönderilmesine karar verildi. Bu kumandan Mustafa Kemal Atatürk’tü. Atatürk ise uzun zamandan beri ülkenin içinde bulunduğu bu umutsuz duruma üzülüyor ve birşeyler yapmak için Anadolu’ya geçmek istiyordu. Bu Atatürk için bulunmaz fırsattı.
Atatürk ile beraber 16 Mayıs 1919 Cuma günü başlayan yolculuğa gemi kaptanı İsmail Hakkı Durusu dışında 18 kişi eşlik etti.
Atatürk beraberindeki kişilerle 16 Mayıs 1919 Cuma günü öğleden sonra “Bandırma” adındaki eski bir vapurla Galata rıhtımından ayrılır. 17 Mayıs 1919 Cumartesi günü Bandırma Vapuru saat 21.40 sıralarında İnebolu’ya varır. 18 Mayıs 1919 Pazartesi günü Samsun'a varılır. Yolcular Kalyon Burnu denilen yerden sandallarla Merkez iskelesine çıkarılır.
Atatürk, Samsun’a ayak bastığı günden birkaç gün sonra asker değil, sivil olarak hareket edecekti.
Atatürk’ün Samsun’a çıkışında gördüğü manzara pek parlak değildi.Şehirde İngiliz işgal kuvvetleri vardı. Pontusçular her yereydi. Halk kendisini koruyamayacak durumdaydı. Atatürk bugün müze haline getirilen Hıntıka Palas’ta kaldıkları süre içinde tüm bu sorunları düşündü ve kurtuluş için planlar yaptı.
Mustafa Kemal, Samsun'a varışının ardından Amasya, Erzurum ve Sivas kongreleri ile milli mücadele planını şekillendirdi. Bu gelişmeler bağımsızlık mücadelesinin fitilini ateşledi ve Türkiye Cumhuriyeti'nn kurulmasıyla sonuçlandı.
