Sözleşmeli domates üreticilerinin mağduriyeti için "cezai müeyyide" talebi

Kiraz, AA muhabirine, domatesin tarla fiyatındaki düşüş nedeniyle üreticilerin yaşadığı sorunlara ilişkin değerlendirmede bulundu.

Şu anda tarlada salçalık domatesin kilogram fiyatının 30-35 kuruş, sofralık domatesin de 50-60 kuruş olduğunu aktaran Kiraz, Tarım ve Orman Bakanlığının öngördüğü maliyete göre salçalık domatesin 50 kuruş, sofralık domatesin ise 60 kuruş olması gerektiğini söyledi. Kiraz, kar etmesi gereken üreticinin tamamen zararda olduğuna işaret ederek, "Bu sene domates üreticisi zararda. Geçen yıl domates üretimi 12,8 milyon tondu, bu sene beklenti ise 13,1 milyon tonluk üretim." diye konuştu.

Kiraz, yeni tip koronavirüs (Kovid-19) salgını nedeniyle ülkelerin içine kapandığına, ihracat kanallarının da bundan etkilendiğine dikkati çekerek, "İhracat yapılamaması nedeniyle arz fazlası oluştu ve fiyatlar da düştü." ifadelerini kullandı.

"Sözleşmeli üretim kanunla düzenlenmeli"

Özellikle salça ve konserve fabrikaları için sözleşmeli üretim yapan üreticilerin sorunlar yaşadığını vurgulayan Kiraz, şu değerlendirmede bulundu:

"Domates fiyatlarındaki düşüş nedeniyle salça ve konserve fabrikaları, sözleşme imzaladığı üreticiden alım yapmıyor. Fabrikalar üretici ile 1 liraya anlaşma yapmış ama şimdi 'Yan tarlada 35 kuruş iken neden senden alayım' diyor. Yazılı sözleşmeye riayet etmiyor çünkü cezai müeyyidesi yok. Bu konuda cezai müeyyide uygulanmalı. Ticaret Bakanlığı konunun takipçisi olmalı. Sözleşmeli üretim yapılan yerlerde daha fazla denetim gerçekleştirilerek sözleşmelere riayet ediliyor mu diye bakılmalı. Sözleşmeli üretim konusunda sadece bir yönetmelikle idare ediliyor. Sözleşmeli üretim bir an önce kanunla düzenlenmeli ve cezai müeyyide getirilmeli."

"200 bin üreticiyi ilgilendiriyor"

Kiraz, üreticinin elindeki domatesin eritilmesi için bazı kurumların devreye girebileceğine işaret ederek, "Büyükşehir belediyeleri ve Tarım Kredi, üreticinin elindeki domatesi almalı. Pansuman olarak özellikle belediyelerin acilen devreye girmesi lazım. Büyükşehir belediyeleri 80 kuruşa ya da 1 liraya alıp, karını da koyarak halka 1 lira 25 kuruşa satabilir. Hem üretici kazanır hem de tüketici uygun fiyatla domates tüketir. Pazarda domatesin kilosu 2-3 lira civarında. Aracılardan dolayı fiyat katlanıyor. Tarım Kredi de salça ve konserve yaparak tüketiciye uygun şekilde bu ürünleri satabilir." dedi.

Çiftçinin zarar etmesi halinde seneye domates üretiminden vazgeçebileceği uyarısında bulunan Kiraz, şunları kaydetti:

"Bu durum, gelecek sene domates üretimine darbe olur. Ticaret ve Dışişleri bakanlıkları da ihracat için ticaret kanallarını zorlamalı. Bu konu, 150-200 bin üreticiyi ilgilendiriyor, o nedenle ivedilikle çözüm bulunmalı. Bir yandan da domates hasadı devam ediyor, ekim ayına kadar bazı yerlerde sürüyor."