SON DAKİKA Suriye'de Baas dönemi sona erdi! Rus basını duyurdu: Esad'ın nerede olduğu ortaya çıktı...

İsrailli yetkililer, İsrail güçlerinin Golan Tepeleri'ndeki tampon bölgeyi geçerek 1973'ten sonra ilk kez Suriye topraklarına girdiğini bildirdi.

New York Times, İsrail yetkililerine dayandırdığı haberinde, İsrail güçlerinin Suriye topraklarına ilerlediğini duyurdu.

Yetkililer, İsrail'in hava güçlerinin aynı zamanda hafta sonunda Suriye devletinin askeri varlıklarını da vurduğunu teyit etti.

Söz konusu askeri varlıkların "muhaliflerin" eline geçmesinin İsrail için tehdit teşkil ettiğini belirten yetkililer, vurulan hedefler arasında küçük kimyasal silah depoları, radar donanımlı bataryalar, Rus yapımı hava savunma sistemleri ve Scud füzelerinin bulunduğunu ifade etti.

İsrailli yetkililer, İsrail güçlerinin Golan Tepeleri'ndeki tampon bölgeyi geçerek 1973'ten sonra ilk kez Suriye topraklarına girdiğini bildirdi.

ABD Dışişleri Bakanı Antony Blinken, Esad rejiminin 2011 yılından beri siyasi süreci reddetmesi ve İran ile Rusya'nın desteğine güvenmesinin bugün yıkımına yol açtığını ifade etti.

Blinken, Suriye'deki gelişmelere ilişkin yazılı açıklama yaptı.

14 yıllık ihtilafın ardından Suriye halkının artık ümitlenmek için sebepleri olduğunu belirten Blinken, ABD'nin kapsayıcı ve Suriyeliler tarafından yürütülen barışçıl geçiş sürecini desteklediğini bildirdi.

Blinken, "Esad rejiminin 2011 yılından bu yana güvenilir siyasi süreci reddetmesi ve Rusya ile İran'ın insanlık dışı desteğine güvenmesi yıkımına yol açtı." değerlendirmesinde bulundu.

Geçiş sürecinde Suriye halkının, devlet kurumlarının muhafazası, temel hizmetlerin tesis edilmesi ve kırılgan toplumların korunmasını talep etme hakkı bulunduğunu belirten Blinken, ABD'nin bölgedeki ortaklarıyla angaje olarak gelişmeleri yakından takip edeceğine dikkati çekti.

Irak Türkmen Cephesi (ITC) Başkanı Hasan Turan, Beşşar Esad rejiminin düşmesinin ardından yeni Suriye'nin kalkınmasının ülkenin tüm kesim ve etnik gruplarının üzerine düşen milli bir görev olduğunu ifade etti.

Suriye'de yaşayan halkın harekete geçtiği, ellerindeki silahlarla, taşlarla bir şekilde orada bulunan PKK-YPG'lileri kovmaya başladıkları, uzaklaştırmaya başladıkları ifade ediliyor. Bazı yerlerde buna karşı da PKK-YPG'liler sivil halkın üzerine ateş ederek onları köşeye sıkıştırdıkları görüntüler de var şehir merkezinde.

Mahallelerde sokaklarda halk dışarıya çıktı ve bir yandan özellikle Suriye'nin içerisinde yaşanan gelişmeleri kutlarlarken baskı altında devam ettikleri PKK-YPG'lilere karşı da ayağa kalkmış durumdalar. Burada da yine aktarılan bilgiler, yeni bir gelişmenin olması an meselesi.

ABD Merkez Kuvvetler Komutanlığı (CENTCOM), Suriye'de DEAŞ terör örgütüne ait olduğu bilinen kampları vurduğunu duyurdu.

CENTCOM, X sosyal medya hesabından Suriye'deki faaliyetlerine ilişkin açıklama yaptı.

Açıklamada, Suriye'nin orta kesimlerinde DEAŞ'a ait olduğu bilinen bölgelere hava saldırısı düzenlendiği belirtildi.

ABD hava kuvvetlerine ait farklı uçaklar kullanılarak 75'in üzerinde hedefin vurulduğu kaydedilen açıklamada, saldırılara ilişkin hasar tespit çalışmalarının sürdüğü ve sivil kayıp olmadığı ifade edildi.

AB Komisyonu Başkanı Ursula von der Leyen, sosyal medya hesabından yaptığı açıklamada, Esad'ın "zalim diktatörlüğünün" çöktüğünü belirterek, "Bölgedeki bu tarihi değişim fırsatlar sunuyor ancak risksiz de değil. Avrupa, ulusal birliği ve tüm azınlıkları koruyan bir Suriye devletinin yeniden inşasını desteklemeye hazır." ifadelerini kullandı.

Şam'a doğru çeşitli kentlerden Suriyeliler ilerliyor. Gecenin karanlığıyla o yoğun trafikle binbir koldan da gidiyorlar. Suriye'de Beşer Esad rejiminin kontrolü kaybettiği Şam'a doğru çeşitli kentlerden yola çıkan halk yoğun bir trafik oluşturuyor.

ABD Başkanı Biden, 'Suriye'de nihayet Esad rejimi düştü. Esad'ın hesap vermesi gerekiyor. Suriye rejiminin düşüşü adaletin tecellisi. Uzun süredir acı çeken Suriye halkı için daha iyi bir gelecek inşa etmek adına tarihi bir fırsat. ABD, Suriye'deki partnerleriyle çalışmaya devam edecek.' dedi.

İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu, işgal altındaki Golan Tepeleri'ndeki Bental Dağı'na yaptığı ziyaret esnasında, dün İsrail ordusuna Golan Tepeleri'ndeki tampon bölgenin "ele geçirilmesi" emri verdiğini belirtti. Netanyahu, "İsrail ordusuna dün, tampon bölgeyi ve yakındaki komuta noktalarını ele geçirmesi talimatı verdim. Sınırlarımıza hiçbir düşman gücünün yerleşmesine izin vermeyeceğiz." açıklamasında bulundu.

Rus haber ajansı TASS, Suriye'de çöken Baas rejiminin devrik lideri Beşşar Esad ve ailesinin Moskova'ya geldiğini ve kendisine sığınma sağlandığını bildirdi. TASS'ın Kremlin'den isimsiz bir kaynağa dayandırdığını haberinde, Rusya'nın, Esad'a sığınma sağladığı belirtildi. Esad ve ailesinin Moskova'ya geldiği bilgisine yer verilen haberde, sığınma hakkının insani gerekçelerle sağlandığı ifade edildi. Haberde, Rus yetkililerin, Suriye'deki Rus askeri üslerinin ve diplomatik kurumlarının güvenliğine ilişkin Suriye'deki muhalefet temsilcileriyle temas halinde olduğu da kaydedildi.

BM Genel Sekreteri Guterres, "14 yıllık vahşi savaş ve diktatör rejimin sona ermesinin ardından Suriye halkı, istikrarlı ve barışçıl bir gelecek inşa etmek için tarihi bir fırsatla karşı karşıya" dedi.

Pakistan, Beşşar Esad rejiminin devrildiği Suriye'deki gelişmeleri yakından takip ettiğini bildirdi.

Pakistan Dışişleri Bakanlığından, Suriye'de Esad rejiminin devrilmesinin ardından yazılı açıklama yapıldı.

Suriye'deki gelişmelerin yakından takip edildiği belirtilen açıklamada, Pakistan'ın her zaman Suriye'nin birliğini, egemenliğini ve toprak bütünlüğünü desteklediği ve bu tutumunda herhangi değişikliğin söz konusu olmadığı vurgulandı.

Açıklamada, bu ülkedeki Pakistan vatandaşlarının güvende olduğu kaydedilerek, vatandaşlara dikkatli olmaları tavsiyesinde bulunuldu.

⁠SURİYE'DEKİ GELİŞMELER

Suriye'de 27 Kasım'da rejim karşıtı silahlı gruplar ile Beşşar Esad güçleri arasında çatışmalar yoğunlaştı.

Gruplar, 30 Kasım-7 Aralık tarihleri arasında Halep, İdlib, Hama ve Humus gibi en büyük illerde üstünlük kurdu.

Başkent Şam’a 7 Aralık’ta girmeye başlayan gruplara halk kitlelerinin de destek vermesiyle rejim Şam ve diğer birçok bölgede kontrolü tümüyle kaybederek çöktü.

Baas Partisinin 61 yıllık iktidarı sona ererken rejim lideri Esad, başkentten kaçtı.

Suriye Milli Ordusu da Türkiye sınırı yakınlarında terör örgütü PKK/YPG'nin işgalinde olan Tel Rıfat'ı özgürleştirdikten sonra Münbiç'te yuvalanan teröristlere yöneldi.

Suriye'nin Moskova Büyükelçiliği karanlığa gömüldü. CNN Türk Moskova Temsilcisi Siyamend Kaçmaz son durumu böyle paylaştı;

61 yıllık bas rejiminden sonra, devrilmesinden sonra, Moskova'daki Suriye Büyükelçiliği'nde bayrak indirilmiş gözüküyor. Burada daha önceden Suriye bayrağı dalgalanıyordu, ancak bugün bayrağın indirildiği görüldü. Binada adeta in-cin top oynuyor, bütün ışıklar da söndürülmüş durumda. Görmüş olduğunuz bayrak direği artık boş. Burada daha önce Suriye Baas rejiminin bayrağı dalgalanıyordu, ancak bugün indirildiği görülüyor. Binada hemen hemen hiçbir yerde ışık yanmıyor. Çok sessizlik hakim binanın etrafında. Biliyorsunuz bugün 61 yılın ardından Baas rejimi devrildikten sonra artık Suriye rejiminin dış temsilcilerinin de geleceğinin ne olacağı merak konusuydu. Hatta giriş kapısında burada tabelaların da söküldüğünü görüyoruz. Herhangi bir tabela da söz konusu değil artık.

Schoof, yerel medyaya verdiği demeçte, Suriye'deki gelişmeleri takip edip hükümet adına resmi açıklama yapacaklarını belirterek, "Rejim değişikliği bir fırsat fakat fırsatın yeniden tehdide dönüştüğünü daha önce de görmüştük. Yeni hükümeti bekleyip içinde kimlerin yer alacağını göreceğiz, sonra daha ileriye bakacağız." ifadelerini kullandı.

Hollanda Dışişleri Bakanı Caspar Veldkamp da sosyal medya hesabından, "Suriye ve acımasız Esad rejimi altında acı çeken birçok Suriyeli için tarihi bir dönüm noktasıdır. Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyinin 2254 sayılı kararı doğrultusunda barışçıl siyasi geçiş artık büyük önem taşıyor." değerlendirmesinde bulundu.

İsrail ordusu, askeri birliklerinin Suriye ile arasındaki tampon bölgeye girmesinin ardından, Suriye’nin güneyindeki köy ve kasabalarda yaşayanlara "evlerinizde kalın" uyarısı yaptı.

İsrail Ordu Sözcüsü Avichay Adraee, X sosyal medya platformundan yaptığı yazılı açıklamada, "bir sonraki duyuruya kadar evlerinizde kalın” çağrısında bulundu.

Suriye’nin İsrail sınırına yakın bölgelerindeki çatışmaların İsrail ordusunu "harekete geçmeye zorladığını" öne süren Ordu Sözcüsü Avichay, "Güvenliğiniz için evde kalmalı ve başka bir duyuruya kadar dışarı çıkmamalısınız." ifadesini kullandı.

İsrail ordusu, İsrail sınırına yakın olan Kuneytra ili, Avfaniyye, Hamidiye, Batı Samdaniyye ve Kahtaniyye belde ve köyleri sakinlerine evlerinde kalma çağrısı yaptı.

Ayrıca ordu, bugün Suriye'de 61 yıllık Baas rejiminin devrilmesinin ardından işgal altında tuttuğu Golan Tepeleri ve Suriye'yle arasındaki tampon bölgeye kuvvet gönderdiğini açıklamıştı.

İngiltere Başbakanı Keir Starmer, Suriye'de Beşşar Esad rejiminin yıkılmasıyla ilgili, "Suriye halkı, Esad'ın barbar rejimi altında çok acı çekti. Gidişini olumlu karşılıyoruz." ifadelerini kullandı.

Starmer, Suriye'de Esad liderliğindeki Baas rejiminin devrilmesiyle ilgili yaptığı yazılı açıklamada, Suriye'de son günlerde beklenmedik gelişmeler yaşandığını belirtti.

Suriye'deki durumu bölgedeki müttefiklerle görüştüklerini kaydeden Starmer, "Suriye halkı, Esad'ın barbar rejimi altında çok acı çekti. Gidişini olumlu karşılıyoruz." değerlendirmesinde bulundu.

Starmer, Suriye'de barış ve istikrarın sağlanması ile siyasi çözüme odaklandıklarını belirterek "Tüm tarafları, sivilleri ve azınlıkları korumaya, gelecek saatlerde ve günlerde ihtiyaç sahiplerine hayati yardımların ulaşmasını sağlamaya çağırıyoruz." ifadelerine yer verdi.

Beyaz Saray Ulusal Güvenlik Konseyi Sözcüsü Sean Savett, X sosyal medya hesabından konuya ilişkin mesaj paylaştı.

Görüşmenin bu sabah gerçekleşeceğini aktaran Savett, Biden'ın ulusal güvenlik ekibinden Suriye'deki gelişmelerle ilgili ilave bilgi edineceğini belirtti.

Irak Kürt Bölgesel Yönetimi (IKBY), Suriye'de Beşşar Esad rejiminin devrilmesinin ardından, "Gelecekteki Suriye’nin özgür, huzurlu, demokratik ve istikrarlı olmasını temenni ediyoruz. Tüm halkların ve oluşumların hakları güvence altında olmalıdır." açıklamasında bulundu.

IKBY Hükümetinden Esad rejiminin devrilmesine ilişkin yazılı açıklama yapıldı.

Açıklamada, Suriye’de rejimin düşmesi ve hızlı değişikliklerle yeni bir dönem başladığı belirtilerek, "Suriye halkının kararına ve iradesine saygı gösteriyoruz. Gelecekteki Suriye’nin özgür, huzurlu, demokratik ve istikrarlı olmasını temenni ediyoruz. Tüm halkların ve oluşumların hakları güvence altında olmalıdır." İfadelerine yer verildi.

CNN Türk Ankara Temsilcisi Dicle Canova son dakika bilgiyi böyle paylaştı; Edindiğim bilgilere göre, Rusya, Suriye'de bulunan Rus kuvvetlerinin güvenli çıkışı için Türkiye'den destek talebinde bulundu. Tarsus, Deniz ve Himeyim hava üstleri dışında sahadaki askerlerini çekecek, öyle anlaşılıyor. Türk Silahlı kuvvetlerinin hakimiyetindeki bölgeye bu askerlerin sevki, ardından da hava yoluyla Rusya'ya gönderilmeleri söz konusu olacak gibi duruyor. Ben de doğrulattım, evet, Rusya'nın böyle bir yardım talebi olmuş askerlerini güvenli bir şekilde Suriye'den çıkarmak üzere. İran vekil güçleri epeydir etkisi azaldı Suriye'de. Gelinen bu noktada Rusya da artık askerlerinin bir kısmını Türkiye'nin desteğiyle güvenli bir şekilde Suriye'den çıkartmanın yolunu arıyor ve bu yönde başvuruda bulundu.

Irak hükümetinin, Suriye'deki gelişmeleri yakından takip ettiğini belirten Hükümet Sözcüsü Basim Avvadi, "istikrar çabalarını ilerletmek, güvenliği, kamu düzenini ve kardeş Suriye halkının can ve mallarını korumak amacıyla kardeş ve dost ülkelerle uluslararası temaslarının sürdüğünü" ifade etti.

"Tüm Suriyelilerin özgür iradesine saygı duyulması gerekiyor." diyen Avvadi, "Suriye'nin güvenliğinin, toprak bütünlüğünün ve bağımsızlığının korunmasının sadece Irak için değil, aynı zamanda bölgenin güvenliğiyle olan bağlantısı nedeniyle de son derece önemli olduğunu vurguluyoruz." ifadelerini kullandı.

İran Dışişleri Bakanlığı tarafından Suriye'de Beşşar Esad rejiminin devrilmesine ilişkin yapılan açıklamada, "İran'ın Suriye'nin birliğine, ulusal egemenliğine ve toprak bütünlüğüne saygı gösterdiği" belirtildi.

"Suriye'nin kaderinin belirlenmesi ve Suriye'ye ilişkin kararların alınmasının önemli olduğu" vurgulanan açıklamada, "Suriye'nin geleceği, yıkıcı bir müdahale veya dış dayatma olmaksızın yalnızca bu ülke halkının sorumluluğundadır." ifadeleri kullanıldı.

Macron Suriye'deki gelişmelere ilişkin X hesabından yaptığı paylaşımda, Esad rejiminin çökmesinden memnuniyetini dile getirdi.

"Barbar devlet çöktü. Sonunda. Suriye halkına, onların cesaretine, sabırlarına saygımı sunuyorum. Bu belirsizlik anında, onlara barış, özgürlük ve birlik dileklerimi gönderiyorum." ifadelerini kullanan Macron, ülkesinin tüm Orta Doğu'nun güvenliğine bağlılığını sürdüreceğini aktardı.

Birleşmiş Milletler Suriye Özel Temsilcisi Geir O. Pedersen, Katar'da gerçekleştirilen Doha Forum 2024'te düzenlediği basın toplantısında, Baas rejimin çökmesinin ardından Suriye'deki son durumu değerlendirdi.

Pedersen, "Bugün, (Suriye'de) geçiş düzenlemelerini tesis ederek işe başlamalıyız. İlk önceliğimiz bu." dedi.

Rusya Dışişleri Bakanlığı'ndan yapılan açıklamada, 'Beşar Esad, görevden ayrılma kararı aldı ve ülkeyi terk etti' denildi. Rusya'nın açıklamasında Esad'ın nerede olduğuyla ilgili bir bilgi yer almadı.

Rusya Dışişleri Bakanlığı, Suriye Devlet Başkanı Beşar Esad'ın, muhaliflerle yapılan müzakereler sonucunda iktidarın barışçıl yolla devredilmesi talimatı vererek görevi bırakma ve ülkeden ayrılma kararı aldığını vurguladı.

Rusya'nın söz konusu müzakerelere katılmadığının altını çizen Rus Dışişleri, "Bununla beraber, müdahil tüm taraflara, şiddet kullanmayı reddetme ve tüm idari sorunları siyasi yollardan çözme çağrısı yapıyoruz" ifadelerini kullandı.

'KAPSAYICI BİR SİYASİ SÜREÇ OLUŞTURMA ÇABALARINI DESTEKLİYORUZ'

"Bu bağlamda Rusya, Suriye muhalefetinin tüm grupları ile temas halindedir. Suriye toplumundaki tüm etnik ve mezhepsel güçlerin görüşlerine saygı gösterme çağrısı yapıyoruz, BM Güvenlik Konseyi'nin oybirliğiyle kabul edilen 2254 sayılı kararına dayalı kapsayıcı bir siyasi süreç oluşturulmasına yönelik çabaları destekliyoruz" diye devam eden bakanlık, BM Suriye Özel Temsilcisi Geir Pedersen'in Cenevre'de Suriyeli taraflar arasında kapsayıcı müzakerelerin düzenlenmesine yönelik inisiyatifi kapsamında bu yaklaşımların BM ve tüm ilgili aktörler tarafından dikkate alınmasını beklediklerinin altını çizdi.

'SURİYE'DEKİ RUS ASKERİ ÜSLERİ YÜKSEK ASKERİ TEYAKKUZ DURUMUNDA'

Suriye'deki Rusya vatandaşlarının güvenliğinin sağlanması için gereken tüm önlemlerin alındığını aktaran bakanlık, "Suriye topraklarındaki Rus askeri üsleri yüksek askeri teyakkuz durumunda. Şu anda onların güvenliklerine yönelik ciddi bir tehdit bulunmuyor" ifadelerine de yer verdi.

CNN TÜRK Ankara Temsilcisi Dicle Canova şu bilgileri aktardı; Bu uçakta Esad var mı yok mu belirsizliğini koruyor. Uçak Suriye tescilli, stratejik bir nakliye uçağı. Uçağa baktığımız zaman Lübnan'a doğru ilerlediğini görüyoruz.

Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı kaynakları; Bir uçak radarda görünmüyorsa 'ya düştü', 'ya indi' olarak okunur. Büyük ihtimal uçak Lübnan'a indi deniliyor. Bu uçakta Esad var mıydı, yok muydu. Henüz net değil.

Bu uçak Lübnan'a indiyse Esad'ın başka ülkeye gittiği söz konusu olabilir. Batı'ya doğru hareket etmiş olabilir farklı bir yolla. Bunlar şu an belirsiz. 

Suriyeli muhalifler Suriye devlet televizyonunun da kontrolünü ele geçirdi. Kanal, Beşar Esad rejiminin düşüşünü duyurmak için normal yayınını bozdu.

Müzik eşliğinde yayınlanan mesajda, "Büyük Suriye devrimi zafere ulaştı ve suçlu Esad rejiminin devrildi" denildi.

Devlet televizyonunda yayınlanan bir diğer mesajda ise "Büyük Suriye halkını kamu ve özel mülkleri korumaya çağırıyoruz" yazdı.

Al Jazeera muhabiri Zeina Khodr kanalın içinden yayın yaparak yayın masasındaki yeni Suriye bayrağını gösterdi.

Suudi Arabistan televizyon kanalı Al-Arabiyya'ya konuşan Suriye Başbakanı Muhammed Gazi el-Celali, Beşşar EsAd ve Savunma Bakanı Ali Mahmud Abbas'ın dün geceden bu yana nerede olduğunu bilmediğini açıkladı.

Celali, muhaliflerin eşliğinde iktidarı devretmek üzere evinden ayrıldı.

Güvenlik kaynakları, Suriye Milli Ordusu'nun (SMO), Özgürlük Şafağı Operasyonu'nu, PKK/YPG'ye karşı Münbiç'te de sürdürdüğünü, kentin yüzde 80'inin kontrol altına alındığını bildirdi.

İsrail ordusu, Suriye'de 61 yıllık Esad rejiminin devrilmesinin ardından işgal altında tuttuğu Golan Tepeleri ve Suriye'yle arasındaki tampon bölgeye kuvvet gönderdiğini açıkladı.

Trump, Esad'ın Rusya'nın desteğini kaybettikten sonra Suriye'den 'kaçtığını' söyledi.

Beşar Esad'ın nerede olduğu merak edilirken, Şam-Lazkiye arasında yapılan bir uçuş sosyal medyada çeşitli iddialar gündeme geldi. Rus medyası Esad'ın uçağının radardan kaybolduğunu iddia etti.

Baas rejimi ve Esad ailesi iktidarının çöktüğü Suriye'de, rejim karşıtı silahlı gruplar, ülkenin doğusunda alan kazanmaya çalışan terör örgütü PKK/YPG'nin işgaline geçen Deyrizor'un merkezine giriyor.

Suriye'de Beşar Esad rejiminin devrilmesi sonrası Şam'daki cumhurbaşkanlığı sarayına girildi.

CNN TÜRK canlı yayınında Tunç Arslanalp'e açıklamalarda bulunan gazeteci Bekir Atacan, Esad'ın kaçışıyla ilgili şu değerlendirmelerde bulundu;

Sabaha doğru saat 04.20'de Beşar Esad özel bir savaş uçağıyla Şam'dan ayrılıyor. Humus üzerinde bir bakış var. Humus ile Lazkiye arasından Tarsun'taki bir bölgede görüntü var. Acaba oraya mı gitti, yoksa Tarsus Rus Deniz Üssü'ne mi indi? Şu an aldığımız bilgilere göre Lazkiye'de olmadığı kesin. O üslerden birisini kullanıp yurt dışına gittiği hemen hemen kesin gibi. İddia bu şekilde. Söylenenleri söylüyorum.

Hapishaneler Şam'ın civarında, ilçelerinde 20-25 civarında cezaevi vardır. İddiaya göre daha önce birkaç af çıkardığı için Esad, (siyasi suçlular hariç hemen hemen hepsi zamanla bırakılmış) Şu anda cezaevlerinin yüzde 99'u siyasi suçlulardır. Aralarında 20, 30, 40, 42 sene olanlar vardır.

Birçok cezaevini şu anda tahliye ettiler. Unutmayalım ki; bir de orada istihbarata ait cezaevleri var. İstihbarata ait olan binalar cezaevidir. Oralarda ilgili bilgiye henüz ulaşamadık.

Suriye'de Beşşar Esad rejimi karşıtı silahlı grupların başkent Şam'ın kontrolünü ele geçirmesi ve Esad rejiminin çökmesinin ardından, Suriye devlet televizyonunda yayınlanan videoda, bir grup muhalif, Esad'ın devrildiğini ve cezaevlerindeki tüm tutsakların serbest bırakıldığını duyurdu.

Rejimin çöküşü başkent Şam'daki bir camide sabah namazında tekbirlerle kutlandı.

Suriye'de 1963'de iktidara gelen Baas Partisinin 61 yıllık kanlı iktidarı, 2011'de özgürlük talebiyle başlayan halk hareketlerinin şiddetle bastırılmak istenmesiyle patlak veren iç savaşta, başkent Şam'ın rejimin kontrolünden çıkmasıyla çöktü.

Beyaz Saray Ulusal Güvenlik Konseyi Sözcüsü Sean Savett, X sosyal medya hesabından bir mesaj paylaştı.

Biden ve ekibinin, Suriye'deki "olağanüstü" gelişmeleri yakından takip ettiğini kaydeden Savett, ABD Başkanının, bölgesel ortaklarla yakın irtibatının sürdüğünü ifade etti.

Muhalifler Suriye'yi terk ettiği iddia edilen Esad'ın yakalanmasına yardım edenlere 10 milyon dolar verecek.

Suriye'de rejim karşıtı silahlı gruplar, Esad rejiminin kontrolü kaybettiği Şam'a girmeye başladı. Suriye'de silahlı grupların Şam'ın güney banliyölerine girmesinin ardından rejim güçleri pek çok noktadan çekilmeye başlamıştı.

Göstericiler akşam saatlerinde başkentin birçok mahallesinde rejime karşı ayaklanırken rejim güçleri, Savunma Bakanlığı, İçişleri Bakanlığı ve uluslararası havalimanından çekilmişti.

Kritik öneme sahip bu yerleşkelere göstericilerin girmesiyle rejim, başkentte kontrolü kaybetmişti.

CNN TÜRK muhabiri Serdar Er, "Muhalifler Halep sonrası hedefin Şam olduğunu söylemişlerdi. Önce İdlib'in bazı tarafları, Hama ve Humus sonra da Şam'ı büyük ölçüde ele geçirdiler. Esad'ın ülkeyi terk ettiği yönünde bir bilgi var. Biz de Suriye sınırından Şam'a doğru hareket ediyoruz. Humus kontrol altına alındıktan sonra bölgedeki cezaevleri boşaltılmıştı. Şimdi de Şam için benzer görüntüler görüyoruz. Esad'ın bilinmeyen bir noktaya gittiği ifade ediliyor." dedi.

Suriye'nin başkenti Şam'da göstericilerin kilit öneme sahip yerleşkelere girmesiyle Beşşar Esad rejimi kentin kontrolünü büyük ölçüde kaybetti.

Suriye'de silahlı grupların Şam'ın güney banliyölerine girmesinin ardından rejim güçleri pek çok noktadan çekilmeye başladı.

Göstericiler akşam saatlerinde başkentin birçok mahallesinde rejime karşı ayaklanırken rejim güçleri, Savunma Bakanlığı, İçişleri Bakanlığı ve uluslararası havalimanından çekildi.

Kritik öneme sahip bu yerleşkelere göstericilerin girmesiyle rejim, başkentte büyük ölçüde kontrolü kaybetti.

Şam'da rejimle özdeşlesen ve işkenceleriyle bilinen Sednaya Hapishanesi'ndeki tutsaklar da cezaevini basan göstericiler tarafından kurtarıldı.

SURİYE'DEKİ GELİŞMELER

Suriye'nin kuzeyindeki Halep ilinin batı kırsalında 27 Kasım'da Esad rejimi güçleriyle rejim karşıtı silahlı gruplar arasında çatışma başlamıştı.

30 Kasım'da Halep'in merkezinin büyük bölümünü rejim güçlerinden alan rejim karşıtı gruplar, aynı gün tüm İdlib genelinde hakimiyet sağlamıştı. Gruplar, şiddetli çatışmaların ardından 5 Aralık'ta Hama kent merkezini rejim güçlerinden almıştı.

Rejim karşıtı gruplar, başkent Şam'a açılan stratejik önemdeki Humus ilinin bazı yerleşim yerlerini ele geçirerek burada ilerlemeye başlamıştı.

Suriye'nin Ürdün sınırındaki Dera ilinde 6 Aralık'ta operasyon başlatan askeri muhalifler, çatışmaların ardından il merkezini rejim güçlerinden geri almıştı.

Ülkenin güneyindeki Suveyda il genelinin tümü de 7 Aralık'ta muhalif grupların kontrolüne geçmişti. Aynı gün Kuneytra'daki yerel muhalifler de il merkezinin kontrolünü sağlamıştı.

Şam'ın güneybatısında Esad rejimi güçlerine karşı ilerleyen gruplar da 7 Aralık'ta başkentin güney banliyölerine girmişti.

Başkente açılan Humus ilinde, rejim karşıtı güçler, 7 Aralık'ta kent merkezine hakim olmuştu.

Suriye Milli Ordusu'nun Halep kırsalında 1 Aralık'ta terör örgütü PKK/YPG'ye karşı başlattığı Özgürlük Şafağı Operasyonu'nda ise Tel Rıfat ilçe merkezi, terörden kurtarılmıştı.

Esad rejimi güçleriyle 27 Kasım'dan bu yana çatışan Heyet Tahrir Şam'ın (HTŞ) başını çektiği rejim karşıtı gruplar, ilerlemeye devam ediyor.

Gruplar, Humus'ta şiddetli çatışmaların ardından iç kesimlere girerek kent merkezinin kontrolünü sağladı.

Şam'a açılan stratejik önemdeki Humus'ta taraflar arasındaki çatışmalar, bu sürede kaydedilen en yoğun çatışma olarak kayıtlara geçti. Rejim güçleri, grupların ilerlemesini durdurmak için yoğun hava saldırıları düzenledi. Şiddetli çatışmaların ardından, çok sayıda kayıp veren rejim güçleri kent merkezinden çekildi.

Mısır, vatandaşlarına Suriye'ye gitmemeleri ve oradakilere ise dikkatli olmaları ve gerginlik yaşanan bölgelerden uzak durmaları çağrısı yaptı.

Mısır ve Ürdün, Suriye rejiminin başı Beşşar Esad'i ülkeyi terk etmesi ve sürgünde bir hükümet kurması gerektiği yönünde teşvik ettiklerine ilişkin iddialarını yalanladı.

İtalya Başbakan Yardımcısı ve Dışişleri Bakanı Antonio Tajani, Suriye'de askeri değil siyasi çözümden yana olduklarını ve Katar'ın başkenti Doha'daki görüşmelere güvendiklerini ve desteklediklerini söyled

ABD'nin seçilmiş başkanı Donald Trump, Notre Dame Katedrali'nin açılış törenine katılmak için gittiği Fransa'da Suriye'deki son durum ile ilgili açıklama yaptı. Trump "ABD Suriye'deki savaşa müdahil olmamalı" ifadelerini kullandı.

CNN'in yorumuna göre "Önce Amerika" duruşunu yineleyen Trump, Suriye'nin ABD'nin savaşı olmadığını ifade etti.

"Bu bizim savaşımız değil. Olayların kendi seyrine bırakılmasına izin verin. Müdahil olmayın! diyen Trump ayrıca"Suriyeli isyancıların Devlet Başkanı Beşar Esad'ı devirmesi durumunda bunun Rusya için 'olabilecek en iyi şey' olabileceğini savundu." Trump'a göre Rusya, muhalif savaşçıları durduramayacak kadar Ukrayna'daki savaşıyla meşgul.

Hükümet karşıtı protestocular, muhaliflerin Şam'a girmeye başladığı dakikalarda çoğunluğu Dürzi ve Hristiyan olan Şam'ın Ceramana semtinde Suriye Devlet Başkanı Beşşar Esad'ın babası eski Suriye Cumhurbaşkanı Hafız Esad'ın heykelini devirdi.

Bir görgü tanığı AFP'ye telefonla yaptığı açıklamada, eski başkanın adını taşıyan Ceramana'daki ana meydanda "onlarca protestocunun" heykeli yıktığını gördüğünü söylerken muhalifler sosyal medyadan o anların görüntülerini paylaştı. Çevrimiçi olarak dolaşan ve AFP tarafından doğrulanan video görüntüleri, Suriye'de bir grup genicin heykeli devirdiğini ve Esad karşıtı sloganlar attığını gösteriyor.

Suriye’nin başkenti Şam’ın güneybatısında rejim güçlerine karşı ilerleyen gruplar, başkentin güney banliyölerine girmeye başladı

Ülkenin güneybatısındaki Kuneytra il merkezini ele geçiren silahlı gruplar, Şam merkezine doğru ilerledi.

Rejim güçleriyle çatışan silahlı gruplar, başkentin güneyindeki Darayya banliyösüne girdi.

AFP rejim askerlerinin Irak'a kaçtıklarını bildirdi.

SURİYE CUMHURBAŞKANLIĞI: ESAD ŞAM'DA 

AFP'nin haberine göre Suriye cumhurbaşkanlığı, Esad'ın Şam'dan ayrıldığına dair haberleri yalanladı. Suriye cumhurbaşkanlığı, Esad'ın görevini Şam'dan yürüttüğünü söyledi.

Uluslararası haber ajansı AFP'nin "bir güvenlik kaynağına" dayandırdığı son dakika haberine göre "Suriye askerleri 'cepheden kaçarak' Irak'a girdi."

AFP'nin son dakika haberine göre Suriye'de muhalifler "Şam'ı kuşatmaya başladıklarını" bildirdi.

Ajans ayrıca "isyancıların lideri savaşçılarına 'Şam sizi bekliyor' dedi" notunu geçti.

Ajans hemen ardından Suriye ordusunun başkentten çekilmeyi reddettiklerini bildirdi.

AFP'nin Suriye İnsan Hakları Gözlemevi'ne dayandırdığı son dakika haberine göre Suriye ordusu, güneyden ilerleyen muhalif grupların ele geçirdiği Kunetra bölgesinden çekildi. AFP'nin hemen ardından geçtiği tek cümlelik son dakika notunda ise "Suriye ordusu gözlemevine göre Şam'a 10 kilometrelik mesafeden çekildi" şeklinde bir bilgi paylaştı.

Gözlemevi direkterü Rami Abdil Rahman, ajansa "Rejim güçleri askeri ve güvenlik noktalarını terk ediyor. Golan Tepeleri'ne komşu Kunetra sınırı da 2011'den beri ilk kez buradan çekiliyor" şeklinde konuştu.

AFP'nin son dakika haberine göre Katar'ın başkenti Doha'da Türkiye Dışişleri Bakanı Hakan Fidan, İran Dışişleri Bakanı Abbas Erakçi ve Rusya Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov ve Hakan Fidan arasındaki kritik Suriye görüşmesi başladı.

Bakanların görüşme bittikten sonra açıklama yapması bekleniyor.

Suriye'deki yerel kaynaklar hem kuzeyden hem güneyden Şam'a ulaşmaya çalışan muhalif gruplardan HTŞ öncülüğündeki guplar kuzeydeki Dera ve Süveyra'da kontrol sağladıktan sonra güneyden ilerleyen muhalif grupların da Şam'ın güneyinde bulunan Kanaker'i ele geçirdiklerini bildirdi. 

AFP'nin bölgedeki kaynaklara dayandırarak geçtiği son dakika haberine göre güneyden ilerleyen muhalif gruplar Cumartesi öğleden sonra itibarıyla Şam'a sadece 20 km uzaktalar. 

Suriye İnsan Hakları Gözlemevi'nin direktörü Rami Abdil Rahman, AFP'ye "yerel isyancı savaşçıların artık tüm Deraa ilini kontrol ettiğini" söyledi. Rahman, "Ülkenin kuzeybatısında saldırıyı başlatan ittifakın komutanı Hassan Abdil Gani, 'Artık başkent Şam'ın güney kapısına 20 km'den daha az bir mesafedeyiz' açıklaması yaptı" şeklinde konuştu.

GÜNEY'DE 'UMULMADIK' İLERLEME

Al Arabiya Arapça'nın haberine göre kuzeyden ayrı bir ilerleme gerçekleştirmeye çalışan gruplar güneyde "umulmadık" bir ilerleme kaydetti.

Al-Arabiya/Al-Hadath muhabiri Suriye ordusunun İsrail'in Golan Tepeleri'ne de yakın konumda bulunan güneydeki Kuneytra ve Cebel el-Şeyh vilayetlerinin tamamından çekilirken, Suriye ordusunun çekilmesinin ardından grupların Şam kırsalında geniş alanların kontrolünü ele geçirmek için çatışmaları sürdürdüğünü bildirdi.

Televizyon kanalına konuşan kaynaklar Suriye ordusunun Şam kırsalındaki Kanaker kasabasındaki 121. Tugay'ının çekildiğini aktardı.

'SURİYE ÜST DÜZEY YETKİLİLERİ ŞAM'A GİDİYOR'

Suriye'de yayın yapan aktivist gruplara yakın yayın organı Suwayda 24, HTŞ öncülüğündeki grupların Süveyda kent merkezinde üstünlük sağlamaya başlamasıyla "Süveyda Valisi ve Suriye ordusundan bir çok üst düzey ordu subayı ile yetkilinin başkent Şam'a gittiğini" öne sürdü.

Yayın organı aralarında Dürzi grupların da olduğu çeşitli silahlı grubun birden fazla "operasyon odası" kurduklarını bildirdi. Yayın organının haberine göre bu gruplar "mevcut gelişmeler ışığında Süveyda şehrinde 24 saatlik sokağa çıkma yasağı ilan etti."

Ürdün, vatandaşlarını komşu Suriye'yi "en kısa sürede" terk etmeye çağırdı. Ürdün Dışişleri Bakanlığı yaptığı açıklamada, "Suriye'de yaşanan gelişmeler ışığında orada ikamet eden ve bulunan Ürdün vatandaşlarını en kısa sürede Suriye topraklarından ayrılmaya çağırdığını" duyurdu.

Ürdün Cuma günü de Suriye ile sınır kapılarını kapatmıştı.

Suriye'nin güneyinde yer alan Suveyda il merkezi AA'ın haberine göre muhaliflerin kontrolüne geçti. Suriye ordusu, ülkede 2011 ayaklanmasının beşiği olan Dera'da ve Süveyra ilinde büyük bir bölümünün kontrolünü kaybettiğini bildirmesinin ardından cumartesi günü iki güney ilinde yeniden konuşlandığını açıkladı.

AFP'nin haberine göre Ordu ve Silahlı Kuvvetler Genel Komutanlığı devlet medyasında yayınlanan bir bildiride, "Dera ve Süveyda'da faaliyet gösteren güçlerimiz, terörist unsurların uzaktaki ordu kontrol noktalarına saldırmasının ardından yeniden konuşlanıyor ve o yönde bir güvenlik kordonu oluşturuyor" dedi.

Cuma akşamı yerel grupların Dera'nın yüzde 90'ından fazlasını ele geçirdiği bildirilmişti.

Öte yandan Suriye ordu kaynakları Al Arabiya'nın haberine göre Cumartesi günü Dera ve Süveyda'da "yeniden konumlanmaya başladıklarını ve muhalif gruplara karşı hareket için hazırlanıldığını" bildirdi.

DÜRZİLERİN KALBİ

Dera'dan sonraki kritik bölge Süveyda, Suriye'nin Dürzi azınlığının kalbi olarak biliniyor ve bir yıldan uzun süredir hükümet karşıtı gösterilere tanıklık ediyor. CNN International'a konuşan yerel kaynaklar Cuma akşamı itibariyle Dürzi grupların da muhaliflere destek vererek Esad rejimine karşı harekete katıldığını bildirdi.

AFP'nin haberine göre "Şam, zorunlu askerlik hizmetini yapmayı reddeden on binlerce Dürzi erkeğe bir yaptırım uygulamadı. Bununla birlikte şimdiye kadar Dürzilierin büyük çoğunluğu hükümete karşı silaha sarılmadı."

New York Times, Suriye hükümetinin ilerleyen muhaliflerin artan baskısı altında kalmasıyla İran'ın Suriye'den askeri komutanları ve diğer İranlı yetkilileri tahliye etmeye başladığını öne sürdü.

Bölgesel ve İranlı yetkililere atıfta bulunan haberde, Suriye'den tahliye edilenler arasında İslam Devrim Muhafızları Ordusu'nun Kudüs Gücü'ndeki kıdemli komutanları, bazı diplomatlar ve aileleri ile sivillerin olduğu ve tahliyelerin Cuma sabahı başladığı belirtiliyor.

Gazete ayrıca yetkililerin bir kısmının uçakla Tahran'dan ayrıldığını, diğerlerinin ise kara yoluyla Lübnan, Irak ve Suriye'nin liman kenti Lazkiye'ye gittiğini yazdı.

Gazete, Rusya ile birlikte İran İslam Cumhuriyeti'nin on yıldan uzun süren Suriye iç savaşı sırasında Cumhurbaşkanı Beşşar Esad'ın önemli bir destekçisi olduğu notunu düştü.

The Wall Street Journal gazetesi hakkında İran'a gittiği iddiaları olan Suriye Devlet Başkanı Beşşar Esad'ın Cuma günü itibarıyla Suriye'de olduğunu belirten bir haber yaptı.

WSJ öte yandan Suriye güvenlik yetkilileri ve Arap yetkililerine dayandırdığı haberinde Esad'ın çocuklarının ve eşi Esma Esad'ın geçen hafta Rusya'ya gittiğini yazdı. İngiliz Telegraph gazetesi ve Arap basınından bazı kaynaklar da Esad'ın eşi ve çocuklarının Rusya'da olduğunu haberleştirdi.

WSJ'nin haberine göre Esad'ın kayınbiraderleri ise Birleşik Arap Emirlikleri'ne gitti. Mısır ve Ürdün yetkilileri Esad'ı ülkeyi terk etmeye ve muhalefeti de içeren geçici bir konsey kurmaya çağırdı.

Katar'ın başkenti Doha, bugün Suriye'nin kaderinde belirleyeceği olabilecek bir toplantıya ev sahipliği yapıyor. Astana üçlüsü olarak bilinen Türkiye, Rusya ve İran'ın dışişleri bakanları bugün bir araya geliyor.

Dışişleri Bakanı Hakan Fidan, Rus mevkidaşı Sergey Lavrov ve İranlı mevkidaşı Abbas Erakçi, muhaliflerin ilerleyişi sürerken yaşanan gelişmeleri kritik bir toplantıda değerlendirerek çeşitli senaryoları masaya yatıracak.

Öte yandan Dışişleri Bakanı Hakan Fidan dün ABD Dışişleri Bakanı Antony Blinken ile yaptığı telefon görüşmesinde Suriye'deki son gelişmeleri değerlendirdi. Fidan, rejimin gerçekçi hareket ederek muhalefetle diyalog kurması ve bölgedeki tüm aktörlerin yapıcı bir rol oynaması gerektiğini vurguladı. Dışişleri bakanı Fidan ayrıca Suriye’deki kaos ortamından PKK ve DEAŞ gibi terör örgütlerinin istifade etmesine izin verilmemesi gerektiğini de ifade etti.

CNN International'a Suriye'den konuşan yerel bir aktivist grup Suriye'nin Dürzi dini azınlığından savaşçıların ülkenin güneyinde Esad rejimine karşı mücadeleye katıldığını söyledi.

CNN'in haberine göre Dürziler, muhaliflerin cuma günü daha önce hükümet karşıtı yeni bir isyan başlattığı Dera vilayetine komşu olan güneydeki Süveyda şehrinde savaşıyor.

Suveyda 24 isimli grup CNN'e isimleri "Onurlu Adamlar Hareketi ve Dağ Tugayı Birliği'nin olan iki yerel Dürzi grubun birkaç başka grupla birlikte muhaliflerin safına katıldığını" söyledi.

Habere göre gruplar "Hızlı gelişmelerin ardından eyalette genel seferberlik ilan ettiklerini duyurdular."

"Dürzi savaşçıların katılımı güney Suriye'de hazırlanan taarruzu destekleyebilir" yorumu yapan CNN'in haberi şöyle devam ediyor:

!Dürzi topluluğu tarihsel olarak Esad karşıtıydı, fakat Suriye rejimi sürekli olarak Süveyda şehrini büyük askeri hareketlerden izole etmeye çalıştı. Nüfus Suriye, Lübnan ve İsrail'e yayılmış durumda ve aileler genellikle bu üç millet arasında bölünmüş durumda."

Suriyeli muhalifler dün 2011 ayaklanmasının doğum yeri olan Dera'nın kontrolünü ele geçirdiklerini ve Şam'a yaklaştıklarını söyledi.

HTŞ'nin başını çektiği muhalifler şu anda Şam'a yaklaşmak için Suriye Devlet Başkanı Beşşar Esad'ın güçleriyle kuzey ve güney olmak üzere iki yönden savaşıyor. Daraa, Suriye ayaklanmasının 2011'de başladığı yer. Suriye Savunma Bakanlığı Cumartesi sabahı itibarıyla HTŞ'nin Dera'yı kontrol ettiğini henüz doğrulamadı veya reddetmedi.

Güney Operasyon Odası olarak bilinen yerel isyancı savaşçılar, Cuma günü geç saatlerde yaptıkları açıklamada, "Güçlerimiz, Daraa şehrinin tamamının kontrolünü ele geçirdi ve mahallelerini tarayarak kurumlarını ve hükümet ofislerini güvence altına almaya başladı." dedi.

CNN International tarafından coğrafi konumu belirlenen bir video, isyancıları Dera idari binasının dışında gösterdi.

GÜNEYDEKİ GRUPLAR KİM?

Güneydeki gruplar CNN'in analizine göre bir hafta önce başlattıkları saldırıda iki büyük şehri ele geçiren HTŞ liderliğindeki kuzeydeki gruplardan farklı. "Yine de bu gruplar aynı hedefi paylaşıyor yani Esad'ı devirmeyi hedefliyor."

CNN "saldırı yıllardır büyük ölçüde uykuda olan bir iç savaşı yeniden canlandırdı. Çatışma, Esad'ın Arap Baharı sırasında barışçıl demokrasi yanlısı protestoları bastırmak için harekete geçmesinin ardından 2011'de başladı. Suudi Arabistan ve Amerika Birleşik Devletleri'nden İran ve Rusya'ya kadar diğer bölgesel aktörler ve dünya güçleri araya girerek iç savaşı bazı gözlemcilerin 'vekalet savaşı' olarak tanımladığı şeye dönüştürdükçe çatışmalar arttı" yorumu yaptı.

DERA'NIN SEMBOLİK ÖNEMİ

Suriye'nin güneyindeki Dera'da bir grup öğrencinin 15 Mart 2011'de okul duvarına, "Ey doktor (Beşşar Esed) şimdi sıra sana geldi" yazmasıyla halk hareketleri başlamıştı.

Dera, 2012-2018 döneminde muhaliflerin hakimiyetindeydi.

İran destekli terörist gruplar ve Rusya'nın askeri müdahalesiyle yeniden güçlenen Esad rejimi, Haziran 2018'de bölgeye kara saldırısı başlattı.

Esad rejimi, Temmuz 2018'de Dera ilinin tümünü ele geçirdiğini ilan etti. Birleşmiş Milletler'e göre, on yıldan fazla süren savaşta 300 bin'den fazla sivil öldürüldü ve milyonlarcası bölge genelinde yerinden edildi.

Muhaliflerin Başkent Şam'a yakınlaşmaya başlamasının ardından Suriye Devlet Başkanı Beşşar Esad'ın İran Dini Lideri Ayetullah Hamaney ile görüşmek üzere Tahran'a gittiği iddia edildi. 

Suriye rejiminden Cumartesi sabah itibarıyla henüz bir açıklama gelmedi.