Çocuklardaki okul fobisi nasıl yenilir?
11.09.2018 - 11:27 | Son Güncellenme:
Çocuklar yeni bir eğitim öğretim maratonuna daha başlıyor. Okula yeni başlayan miniklerin bazıları bu yepyeni deneyimin heyecanını yaşarken, kimileri de okul fobisi stresine bürünüyor. Üstelik karın ağrısı, mide bulantısı gibi şikayetlerde bulunan miniklerin bu fobisi, genellikle okula gitmek istememek gibi taleplerle sonuçlanabiliyor. Uzman Psikolog Aycan Bulut, anne babalara çocuklarda okul fobisi hakkında önerilerde bulundu.
Her çocuk okul sevgisiyle dolu olamıyor. Hatta öğrencilerin bir kısmı ciddi anlamda okul fobisi yaşayabiliyor. Okul fobisine sahip olan çocukların serzenişlerinin önüne geçmek isteyen anne ve babalar ise, öğretmen değiştirmek, çocuğu daha az başarılı bir sınıfa aldırmak ya da başka bir okula transfer etmek gibi yollara başvurabiliyor. Fakat bilinmelidir ki bu yöntemler yalnızca geçici sonuçlar verir. Bu gibi değişiklikler çocukları başlangıçta mutlu ve okula uyumlu gösterse de kısa sürede çocukların yeniden evde kalma isteği göstermelerine neden olur. Uygulanacak bazı adımlar ise çocukların okul fobisini yenmesine katkı sağlayabiliyor.
Başarısızlık korkusu okul fobisini tetikleyebilir
Okul fobisi yaşayan çocuklar, evde bulundukları sürede çok mutlu ve neşeli olur. Hatta bu çocukların evdeyken ev ödevlerini dahi büyük bir istekle yaptıkları görülür. Bu davranışlarının temelinde okulda başarısızlık yaşayacakları ve sınıf içerisinde aktif olamayacakları korkusu bulunur. Çünkü bu çocukların okul başarısı orta düzeydedir. Akut okul fobisi olarak adlandırılan bu durum ise ilkokuldan liseye kadar her yaşta görülebilir. Fakat bu fobinin etki derecesi, yaş grupları içerisinde değişiklik gösterir. Ergenlik dönemi ve ergenlik öncesi rastlanan okul fobisi belirtileri, ilkokula başlayan çocuklardaki kadar kuvvetli ve zorlu olmaz.
Çocukların insan ilişkilerini zedeleyebilir
Çocukların yaşları ilerledikçe okul fobisi şiddeti azalma gösterir ve akut okul fobisi yerini kronik fobiye bırakır. Bu fobinin oluşmasında ise, gencin çocukluk yıllarındaki akut fobisini de içine alan çeşitli davranış ve problemler önemli rol oynar. Kronik okul fobisi, akut okul fobisinin tam aksine, birtakım uyum zorlukları içerir. Kronik okul fobisi olan çocuklar, sadece okuldan değil, önceden zevk aldıkları faaliyetlerden de uzaklaşmaya başlar. Bu çocuklar ders çalışmadıkları gibi, yalnız belli bir ilgi alanında faaliyet gösterir. Ayrıca okula olan korkularını tüm çevrelerine genelleştirirler. Bu çocukların gerek insan ilişkilerinde, gerek yeni ortamlardaki huzursuzlukları ve güvensizlikleri giderek artar.
Aşırı koruyucu anneler okul fobisine neden olabilir
Okul fobisinde kalıtımsal ve yapısal etkenlerden ziyade psikolojik yaşantılar daha önemli yer tutar. Okul fobisi olan çocukların nedensiz yere okula gitmekten korktukları düşünülse de okul korkusunun altında temel etkenler vardır. Bunların başında, aile ortamındaki aşırı baskı sayılabilir. Okul fobisi olan çocukların, okul öncesi dönemlerinde anneleri tarafından aşırı özenle büyütüldükleri görülür. Bu tür annelerin sürekli çocuklarını memnun ederek onların sevgilerini kazanma çabası içinde oldukları, tüm gereksinimlerini karşıladıkları ve onları sürekli korudukları dikkat çeker. Bu anneler, çocuklarının bedensel rahatsızlıkları ile yakından ilgilidir. Çocukları gözlerinin önünde olmadığında kendilerini çok rahatsız hissederler. Psikolojik ve fizyolojik olarak çocuklarıyla aşırı yakın olma gereksinimi duyarlar. Bu anneler çocuklarını anaokuluna göndermekten kaçındıkları gibi, çocuklarını arkadaşlarının evlerine yollamaktan dahi sakınırlar. Yaşamın ilk yıllarından beri bu tür anne-çocuk ilişkisinde olan çocuklar okul başladığı zaman büyük sorunlar yaşar. Annelerinin koruyucu ve baskılı ortamından bir an olsun uzak kalmamış bu çocukların yabancı bir çevrede ve tanımadıkları insanlarla birlikte olmaları, onları huzursuz eder. Okul fobisi olan çocukların babaları da çocuklarına aynı eşleri gibi davranır.
Karakteristik özellikleri zedeleyebilir
Okul fobisi olan çocukların çoğunda üç temel karakteristik özellik oluşur. Birincisi, çocuklar anne babaları tarafından aşırı korunmaları sonucu bağımlı, anne babaya yapışık bireyler olarak gelişir. İkincisi bütün gereksinimlerinin karşılanması, çocuğun çok isteyen ve hileye başvuran bir birey olmasına yol açar. Bu tür çocuklar istedikleri her şeye istedikleri an kavuşur. Son özellik ise anne ve babaların, disiplin konusundaki yetersizlik ve başarısızlıklarıdır. Ebeveynlerin gerektiğinde çocuğun isteklerini dizginleyememeleri, çocukta egemenlik duygusunun gelişmesine neden olur. Bu durum sonucu çocuk sadece kendisine ilişkin konulara değil, tüm aile içi konulara karışır. Bu tür ailesel nedenler okul fobisinin tek nedeni değildir. Ayrılık kaygısı, değişikliklere kolay uyum sağlayamama da okul fobisinin temel nedenleri arasındadır. Ailede herhangi birinin rahatsızlığı, yangın, taşınma, hırsızlık, kardeş doğumu çocuğun evden ayrılmasını engelleyen durumlardır. Böyle durumlarda çocuk kendini evde olmakla sorumlu hisseder.
Psikoterapiye başvurulabilir
Okul fobisi, çocukların okuldan, sosyal faaliyetlerden ve öğrenme yaşantısından uzaklaşmalarına neden olduğu için akademik ve sosyal gelişimlerini olumsuz etkiler. Okul fobisi yaşayan çocukların en kısa sürede okula dönmeleri amaçlanır. Çocuğun okula dönmesinden önce sorunun nedenlerinin anlaşılmasına yardımcı olmak ve endişelerini azaltmak amacıyla bir süre için psikoterapi yapılması uygundur. Psikoterapi, kronik okul fobisinde ve çocuğun okula dönmesinde olumlu sonuç verir. Çocuğun böyle bir tedavi görmeksizin okula dönmesi, okulda giderek daha mutsuz olmasına ve gerek sosyal gerekse akademik başarısı açısından arkadaşları arasındaki statüsünü kaybetmesine neden olabilir.
