Çocuk beslenmesinde 10 bilimsel öneri

Cornell Üniversitesi Gıda ve Marka Laboratuvarı’nda (FoodandBrandLab) yapılan araştırma sonuçlarına göre, çocuklara yemek yedirirken ve onların beslenme alışkanlıklarını düzenlerken dikkat edilmesi gereken 10 önemli konu şunlardır:

•Büyük boy tabak, kâse vebardak kullanmak: Büyük boy tabak, bardak ve kâse kullanmak, çocukların farkında bile olmadan daha fazla yemelerine neden olmaktadır. Çocuklara yiyeceklerini, yetişkinlerin kullandığı büyük boy tabak, bardak ve kâselerde sunmak, önlerindeki yemekten %52 daha fazla yemelerine neden olmaktadır. Özellikle tabaklarını sağlıksız yiyecekle doldurdukları göz önüne alınırsa bu etki, gelecekte sağlık ve kilo problemlerine yol açabilir. Çocukların kendi yaşlarına uygun daha küçük boy tabak, bardak ve kâse kullanımıyla daha doğru beslenmeleri sağlanabilir.

•Sağlıksız alternatifleringöz önünde olması: Göz önünde duran ve uzanma mesafesinde bulunan yiyecekler daha hızlı yenirler.Özellikle atıştırmalık ya da kalorisi yüksek yiyeceklerin (çikolata, cips gibi) dolabın/buzdolabının en ön rafında ya da çocukların görmesinin ve ulaşmasının çok kolay olduğu bir noktada bulundurulmaması,bunların daha azyenmesine yardımcı olacaktır.

•Çocukları yemek hazırlama sürecinin dışında bırakmak: Çocukları, yemeğin hazırlanma sürecine dâhil etmek önemlidir.Bu, sadece yemeğin pişirilmesi olarak algılanmamalıdır. Yaşlarına göre çocuklara,yiyecek alışveriş listesi yapmak, masanın hazırlanmasına ve toplanmasına yardım etmek gibi görevler verilebilir. Bu şekilde çocuklar yiyeceklere aşinalık kazanacaklardır ve kendi hazırladıkları yiyecekleri yeme istekleri de artacaktır.

•Alternatif atıştırmalıklar bulmak: Çocukların yemek aralarında atıştırmalık bir şeyler yemelerini tamamen yasaklamak ya da tamamen denetimsiz bırakmak yerine en doğru yaklaşım, çocukların daha sağlıklı besinler atıştırmalarını sağlamaktır. Ailelerinin limitleri doğrultusunda atıştırmalık yiyen çocukların daha sağlıklı besinler yediği belirlenmiştir. Örneğin, bir kâse dolusu şekerleme ya da cips yerine, atıştırmasını tamamen yasaklamadan, çocuğu daha sağlıklı bir alternatife yönlendirmek, yaşına uygun porsiyonda meyve, salatalık, peynir vb. daha uygun olabilir.

•İlgi çekecek yiyecek isimleri bulmak: Çocuklar genelde sebze yemek istemezler.Bunu önlemek için sebzelere çocukların ilgisini çekebilecek isimler vermek size yardımcı olabilir. “Havuç” yerine “kıtır havuç çubukları” gibi bir isim, çocukların daha çok ilgisini çekebilecektir. Bu yöntemle çocuklar bir anda tüm sebzeleri yemeseler bile,bunları tabaklarına alabilir ve biraz tadına bakabilirler. Böylece sebzeye aşinalık kazanabilirler.

•Meyveleri dilimlemek: Özellikle küçük çocuklar, dilimlenmeden verilen meyveleri zorlanarak yerler.Daha ileri yaşlardaki gençler ise, arkadaş grupları içinde bir elmayı ısırarak yemek istemeyebilirler. Bunun için,meyveleri çocuklara evde dilimleyerek vermenin yanı sıra beslenme çantalarına dilimleyerek koymak, onların bu meyveleri daha çok yemelerini sağlayacaktır.

•Çeşitli ve renkli tabaklar hazırlamak: Yiyeceklerin tabak içindeki sunumu, tabakta kaç çeşit ve hangi yiyeceklerin olduğu, tabağın ne kadar dolu ya da boş olduğu,hem görsel açıdan çok önemlidirhem de ne kadar yiyeceğimizi etkileyen bir faktördür. Özellikle restoranlarda yapılan tabak sunumları bunun güzel bir örneğidir. Tüm bu faktörler, aslında çocukların algısı ve yemesi açısından önemlidir.Ancak bu, pek hesaba katılmayan bir etkendir. Çocuklara servis yaparken,porsiyonlar küçük hazırlanmalı, tabakta renk olmasısağlanmalı, çeşitli yiyeceklerden koyarak ve bunları tabağın farklı noktalarına bölüştürerek sunum hazırlanmalıdır.

•O tabak bitecek!: Yemek yeme konusunda ailelerin çocuklara davranış biçimleri, çocukların yetişkinlik dönemlerinde ve evden uzak oldukları dönemlerde,yiyecekleri yemek miktarına ve yeme alışkanlıklarına ışık tutar. Yapılan çalışmalar, sürekli olarak tabağındakileri bitirmesi söylenen çocukların, evlerinden ve ailelerinden uzak olduklarında daha fazla yeme eğilimi gösterebildiğine işaret etmektedir. Bu, doğru beslenme konusunda hem ailelerin hem de danışmanların göz önüne alması gereken önemli bir unsurdur.

•Görselliği olan tabaklar hazırlamak: Renkli resimler ve markalar, çocukların ilgisini oldukça çekmekte ve bazı durumlarda yüksek kalorili ve sağlıksız yiyeceklere yönelmelerine sebep olabilmektedir. Ancak bu etkiyi tam tersine çevirmek de mümkündür. Çocukların yiyeceklerini renkli, resimli tabaklarda sunmak, uygun olabilecek meyvelerin (elma, muz, armut vs.) üzerine sevdikleri kahramanın etiketini yapıştırmak gibi basit şeyler, çocukların ilgisini çekerek en azından biraz olsun daha sağlıklı yiyecekleri yemelerine ve bunlara aşina olmalarına yardımcı olabilir.

•Okullardaki kantin düzeni: Amerika’da yapılan bir çalışmaya göre, kantinlerde küçük değişiklikler yapılarak, kızartılmış ve soslu yiyecekler yerine daha sağlıklı kabul edilebilecek meyve, peynirli sandviç, süt gibi yiyeceklerin daha ön planda ve göz önünde satılması sonucu, bu yiyeceklerin yenilmesi %18 artmış ve daha sağlıksız sayılabilecek yiyeceklerin yenilmesi ise %28 düşmüştür.

Özge SIĞIRCI

Tüketici Davranışları Uzmanı

Marmara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü,

Pazarlama Bilim Dalı Öğretim Görevlisi

ozge.sigirci@marmara.edu.tr

http://foodpsychology.cornell.edu/

Kids Gourmet