‘Siyasi belgeselin beş klişesi’ (19 Kasım/2016) diye bir makalede, siyasi liderlerin belgeseline Nouvel Observateur dergisinde rast geldim. Bizde de var. Makalede, seçim sırasındaki görüntülerin ardından gündelik yaşamdaki halleri irdelenmiş.
İşte beş vazgeçilmez görüntü.
Otomobille seyahat
Siyasetçilerin çok kullandıkları makam aracı, Bakanlar Kurulu toplantısından görüntülerde, mesela hızla otomobil başbakanlık girişine yanaşır, kapı açılır başbakan çıkar veya bakanlar. Ya da şoförü kapıyı açar başbakan toplantıdan çıkmıştır.
Belgeselde bir de aracın içinde seyahat hali vardır başbakanın ya da başkanın. Arka koltukta oturur. İzleyiciye bir sırrın paylaşılması hissi verilmek istenir. Tarih boyunca kullanılan bir ayrıntıdır siyasi belgesellerde. ‘Saltanat geleneğinden’ geldiği yazıyor makalede.
Merdivenlerden çıkış
Siyasetçiler üçer beşer atlayarak çıkar merdivenleri. Bu görüntü dili çok kullanılır. Gündelik yaşamda zorunlu hallerde insanların yaptığı bu eylemi, belgesellerde siyasetçiler, ‘sanki her anı böyle geçiyormuş’ gibi verilir. Makaledi ‘inerken siyasetçiyi görmeyiz. Bir nevi kendileri fethe çıkmış gibidir’ diye yazıyor.
Ekranda bakanlar toplantısına gidenleri görüyoruz, nasıl da hızlı çıkıyorlar. Ya da başbakanlığa çağrılan bir bakan haberinde, seri adımlarla dinç bir şekilde merdivenleri tırmanan partililer vardır. Akşam evin merdivenlerini öyle mi çıkar acaba?
Trendeki siyasetçiler
Bizde tren seyahatleri revaçta sayılmaz. Çünkü demiryolu ağımız buna müsait değildir! Daha çok otomobilde seyahat edilir ya da parti seçim mitinglerine otobüsle gidilir. Bu görüntüye yabancı liderlerin gezilerinde rastlanır. Hızlı tren açılışlarını saymıyorum.
Yazıda bir noktanın altı çizilmiş. “Sanat tarihinde okutulur soldan bakış geçmişi, sağdan bakış geleceği anlatır. Siyasilerin ve onların akıl hocaları daha bu kodları çözmüş değiller”diye yazıyor makalede.
Onun için hâlâ trende giderken hangi açıdan bakacakları konusunda doğru bir açı yakalanamıyormuş, soldan bakıyorlarmış!
Cep telefonu önemli
Belgesellerde cep telefonuyla konuşan siyasetçinin çok kullanılan bir kare olduğu belirtiliyor.
Siyasetçi kapı aralığında çekilir ve sanki gizli çekilmiş havası verilir. Kamera sanki politikacıyı yakalamış, ondan habersiz çok özel konuşma anını çekiyormuş gibi yapar. Her zaman kendi başına çalışan olarak gösterilir. Halbuki çevresi hep doludur. Çekim sonrasında o odanın içi dolacaktır muhtemelen!
Bol kamera önü
Sanki onun söyledikleri çok önemli ve onlarca kamera bu konuşmayı kaydediyor havası verilir. Belgeseli çekenler aslında onun olduğu halini değil, istediği mizanseni vermekle görevlidir. Çünkü çekilen, ilgi onun üzerine yoğunlaşmış önemli bir şahsiyettir!