Sebze çorbası kalp dostudur

Dr. James A. Duke, ‘Yeşil Eczane’ adlı kitabında, kalp sağlığını korumak isteyenlere sebze çorbalarını öneriyor. “Kalp krizinden korunmak için en beğendiğim yöntemi hiçbir tıbbi metinde bulamazsınız. Bu yöntemin adı sebze çorbaları. Birçok kişi bu çorbalara ‘minestrone’ der, fakat ben ‘medistron’ diyorum. Çünkü sebze çorbalarının en az besin değerleri kadar ilaç etkileri de var. Bu çorbaların belli bir tarifi yok. Yalnızca kendinizce uygun olan malzemeleri alıp birleştirerek, son derece lezzetli sayısız çorba yapabilirsiniz. En iyisi mevsim sebzeleriyle hazırlamak ve her seferinde küçük değişiklikler yapmaktır. Böylece bir süre sonra bu sağlıklı öğünlerden bıkkınlık gelmez ve ömrünüz boyunca keyifle sürdüreceğiniz bir alışkanlık halini alır. Kendinizi yalnızca çorbalarla sınırlamayın. Sebze ve meyveleri her öğününüzün parçası yapmanız için, bunların kalp hastalıklarından korunmanızı sağladığına dair çok sayıda bilimsel kanıt var.”


TANSİYONU DÜŞÜRÜR, KALP KASLARINI BESLER
Dr. Duke, çorba yaparken özellikle kullandığı sarımsak, soğan, zencefil ve acı kırmızıbiberin, kanı sulandırarak kalp krizini tetikleyen kan pıhtılarının oluşmasını engellediğini söylüyor: “Sarımsak ve soğan, kolesterolü ve tansiyonu düşürmede de yararlıdır. Domates, ‘gamma amino butirik asit’ (GABA) içerir. Bu bileşik son günlerde hayli ilgimi çekiyor. Çünkü araştırmalara göre, domates ve çorbası yapılan birçok sebzede bulunan GABA, tansiyonu düşürüp, kalp kaslarını güçlendiriyor.”
Dr. Duke, kolesterolü düşürmek için sebze çorbasına enginar, patlıcan, arpa, çeşitli baklagiller, havuç ve ıspanak eklenmesini öneriyor: “Ben çorbalarıma ek olarak güçlü bir antioksidan olan ‘glutathion’ bakımından zengin sebzeler eklerim. Antioksidanlar, koroner arterlerde tıkanmalara neden olan plak oluşumlarını engellerler. Kuşkonmaz, brokoli, lahana, karnıbahar, patates, semizotu ve domates zengin antioksidan kaynaklarıdır. Antioksidanları avokado, üzüm, portakal, şeftali ve karpuzdan da alabilirsiniz, fakat ben bunları çorbamda asla kullanmam. Kullanacağınız sebzeler az yağ ve kolesterol içermeli, hatta hiç kolesterol içermemeli. Hatta kendiniz yetiştirirseniz, sebzeler egzersiz yapmanıza da imkan sağlar.”


HER GÜN 5 PORSiYON
Sebze ve meyveler, içerdikleri C ve E vitaminleri ile A vitamini eşdeğeri kartenoidler ve bir B vitamini türü olan ‘folat’ sayesinde, bir numaralı antioksidan kaynağı. Yapılan çok sayıda araştırma, kurallar ölçüsünde tüketilmeleri halinde, bu besinlerin kalp krizi riskini yüzde 40 oranında düşürdüğünü gösteriyor. Bunun yanında, kanser riskini de en az yüzde 50 oranında azaltıyorlar. Bu nedenle, İngiltere Kanser Araştırma Kurumu ve birçok Amerikalı sağlıklı beslenme uzmanı, günde 5 porsiyon meyve ve sebze tüketilmesini teşvik ediyor.
Dr. Duke ise şöyle diyor: “Aklınızda bulunsun, 5 porsiyon en az miktardır. Birçok beslenme uzmanı günde 8 ya da 10 porsiyon öneriyor. California Üniversitesi’nde görev yapan ve besinlerle yayılan salgın hastalıklar konusunda uzman olan Dr. Gladys Block’un, günde 5 porsiyonu yalnızca yüzde 10’umuzun tükettiğini söylediğini göz önüne alırsak, günde 8 ya da 10 porsiyona çıkmak hemen hemen imkansız gibi görünüyor. Bunun için en iyi slogan ‘10’a yönelin’ olacaktır.”

KALP SAĞLIĞI iÇiN YARARLI?BİTKİLER
Sarımsak, soğan, zencefil ve acı kırmızıbiberin kan basıncını düşürüp, kalp hastalıklarını önlediğini, tedavi ettiğini; soğan ve sarımsağın aynı zamanda kolesterolü düşürerek damarlarda plak oluşumunu engellediğini fırsat buldukça tekrarladım. Fakat kalp hastalıklarını önleyen ve tedavi eden başka bitkiler de var.

Söğüt (Salix):
Söğüt kabukları, aspirinin bitkisel kökeni olan ‘salisin’ içerir. Yapılan araştırmalar, günde yarım ya da bir tablet alınan aspirinin damarlarda plak oluşumunu engelleyerek, kalp krizi riskini azalttığını ortaya koydu. (Aspirine alerjiniz varsa, söğütten de uzak durun.) Bir çay kaşığı söğüt kabuğunu 250 ml. kaynar suya atıp, 15 dakika kadar demlenmeye bırakın ve süzün. Bu çayı her gün ya da gün aşırı, bir fincan için.

Kazayağı (Amaranthus) ve kalsiyum içeren diğer bitkiler:
Kazayağı yaprakları, en zengin bitkisel kalsiyum kaynaklarından biri. Ve kalsiyum, kemiklere mineral yoğunluğu kazandırıp, osteoporozu önler. Bu mineral, aynı zamanda kalp krizi riskini de önemli ölçüde düşürür. Isırgan otu, bakla, su teresi, meyan kökü, mercanköşk, sater, kızıl yonca sürgünleri ve kekik de kalsiyum açısından zengindir. Yüksek oranda lif içeren kazayağını, salatalarınızda, medistron çorbanızda ve karışık sebze yemeklerinizde kullanabilirsiniz.

Üzüm (Vitis vinifera):
Yapılan birçok araştırma, günde bir ya da iki bardak şarap içenlerde kalp krizi riskinin yaklaşık olarak % 25-40 oranında düştüğünü gösterdi. Üzüm kabuklarında fenol adı verilen ve şaraba kırmızı rengini veren bazı bileşikler bulunur. Fenoller, vücudu kötü kolesterolden korur. Bu yararlı bileşikleri almak için mutlaka şarap içmeniz gerekmez. Fenoller aynı zamanda kırmızı üzüm, kırmızı üzüm şırası, yaban mersini, böğürtlen, çay üzümü, sarımsak ve soğan gibi diğer birçok sebze ve meyvenin içeriğinde bolca bulunur.

Yer fıstığı (Arachis hypogaea):
Fıstık yerken, üzerindeki kırmızı renkli kabuğunu soymadan yiyin, çünkü oligomerik prosiyanidinler (OP’ler) olarak bilinen kalp dostu bileşikler, bu kabukta bulunur. OP’ler yalnızca kalp krizini önlemekle kalmaz, aynı zamanda kanser ve inmeye karşı da koruyucudurlar.
Henüz bitkilerin içerdiği OP’ler tam olarak tespit edilmediği için, hangi bitkilerin zengin OP kaynakları olduğunu söyleyemiyorum. Ben gerekli OP ihtiyacımı fıstık kabuğu, kırmızı üzüm ve kırmızı şaraptan karşılıyorum.

Semizotu (Portulaca oleracea):
Bu lezzetli sebzeyi her fırsatta övüyorum! İşte şimdi karşıma bir fırsat daha çıktı. Yetiştirilmesi çok kolay bir bitki olan semizotu, ‘omega 3’ yağ asidi bakımından en zengin kaynaktır. Bu asitler, kalp krizine neden olan kan pıhtılarını önler. Kanseri önleyen antioksidanlarla dolu olan semizotu, bire bir oranlarda kalsiyum ve magnezyum da içerir. Bu da bolca taze semizotu yemek için çok iyi bir neden. Semizotunu çiğ halde salata olarak yiyebileceğiniz gibi, ıspanak gibi de pişirebilirsiniz.

Hindiba (Cichorium intybus):
Herbalist Kathi Keville’e göre, Mısırlı araştırmacılar hindiba köklerinin kalbe iki şekilde faydalı olduğunu keşfetmişler. Hindiba, kalp çarpıntısını yavaşlatır ve reçetelere kalp ilacı olarak sıkça yazılan yüksükotu gibi kalp güçlendiricidir. Bu da onun güvenilir bir bitki olduğunu yeterince gösterir. Piyasadaki bazı kahve ikameleri kavrulmuş hindiba içerir. Fransa ve İtalya’da, hindiba kökleri yalnızca içecek yapmak için değil, sebze olarak da kullanılır.

Biberiye (Rosmarinus officinalis):
Biberiye, en zengin bitkisel antioksidan kaynaklarından biridir. Besinleri korumak için kullanılması bu özelliği yüzündendir. İçeriğindeki antioksidanlar, etin çürümesini önler. Biberiye, kalbiniz için de aynı etkiyi gösterir. Onunla lezzetli çaylar yapabilir, yemeklerinizde bolca kullanabilirsiniz.


Zeytin (Olea europea):
Düzenli olarak kullanıldığında, zeytinyağı son derece güçlü bir kalp koruyucudur. Zeytinyağı, kalp dostu Akdeniz diyetinin temel taşıdır. Tekli doymamış yağların ana kaynağı konumundaki zeytinyağının anavatanı olan Akdeniz ülkelerinde, kalp krizi oldukça seyrek görülür. Eğer hâlâ yapmadıysanız, zeytinyağını mutfağınızın temel yağı haline getirmenin tam zamanıdır.

YARIN: DR. DUKE’ÜN DİYABET?İÇİN ÖNERİLERİ