KİMLER GELDi KİMLER GEÇTi

Amerikan Nüfus Referans Bürosu’ndan bir uzman, ilk insandan bugüne dünyada 108 milyar kişinin yaşadığını hesapladı. Peki nasıl?

Bir ara umutsuzca İstanbul’da kaç kişinin yaşamış olabileceğine takmıştım. Sorunun kapsamını genişletip tarih boyunca kaç kişinin yaşamış olabileceğini merak ettiğimdeyse karşıma bir formülle elde edilen 108 milyar sonucu çıktı.
Dünya nüfusu bugün 7 milyar 35 milyon.
Amerikan Nüfus Referans Bürosu’nun (PRP) bir formüle dayanarak elde ettiği sonuca göreyse dünyada bugüne dek 108 milyar kişi yaşadı. 2012’deki 7 milyar kişiyse, tarihte ve öncesinde nefes alıp veren, aşık olan, nefret eden, ölen, öldürülen 108 milyar kişinin ancak yüzde 6.5’una denk düşüyor.
PRB’den Carl Haub’un hesabı iki temel faktöre dayanıyor: İnsanın yeryüzüzünde bulunduğu zaman dilimi ve farklı dönem- lerdeki nüfus.
Homo Sapiens’in atası konumundaki cinslerin M.Ö. 700 bin yılında var olduğu biliniyor. İnsanımsı hominidlerinse birkaç milyon yıl öncesinin dünyasında hayatta kalma savaşı ekseninde gelişen türden bir iş/güç sahibi olduğu düşünülüyor.

Anahtar 50 bin yıl
İlk modern insan M.Ö. 50.000’de ortaya çıkıyor.
Dünyada kaç kişinin yaşamış olabileceği sorusunun yanıtı da bu 50 bin yıllık uzun zaman diliminde gizli.
PRB’den Carl Haub’un makalesinden aktarıyorum; M.Ö. 8.000’deki tarım devriminin şafağında, dünyada 5 milyon kişinin yaşadığı sanılıyor. M.S. 1 yılına kadar geçen 8 bin yıllık uzun zaman diliminde nüfus yılda yüzde 0.0512’lik düşük bir artış hızıyla 5 milyondan 300 milyona yükseliyor. Farklı bölgelerde kıtlık, savaş, salgın ve iklim şartlarındaki keskin değişimler yüzünden artan veya düşen nüfusa ilişkin kesin bir veriye erişmekse imkansız.
Kesin olan, o dönemlerde insan hayatının çok kısa olduğu. İnsanlık tarihinin çoğunda insanın ortalama yaşam süresi beklentisi 20-30 yıldı.
Haub’a göre bu şartlar altında, doğum oranı ancak türün hayatta kalmasını sağlayacak şekilde 1000’de 80’di. Bugün yalnızca birkaç ülkede -onlar da ‘Üçüncü Dünya’da olmak üzere- doğum oranı 1000’de 45, 50 gibi seyrediyor. Gelişmiş ülkelerdeyse oran 1000’de 25-30...

‘Kara Ölüm’ olmasaydı
M.S. 14 yılından bazı kayıtlar Roma İmparatorluğu’nun -İspanya’dan Anadolu’ya- nüfusunun 45 milyon olduğunu yazıyor.
1.650’deyse nüfusun 500 milyon olduğu düşünülüyor. Ki bu rakam 1.650 yıllık zaman diliminde nüfusun ancak 200 milyon artmış olabileceğini düşündürüyor.
Kitlesel ölümlere neden olan ‘Kara Ölüm’ yani veba salgını 14’üncü yüzyıl Avrupa’sıyla sınırlı değildi. 542’de Asya’da başlayan salgının 6. yüzyılda Bizans nüfusunun yarısını, toplamda 100 milyon kişiyi öldürdüğü tahmin ediliyor.
Uzun bir periyotta gerçekleşen bu tip kitlesel yokoluşlar toplam yaşayan insan sayısını tahmin etmeyi zorlaştırıyor.
Her neyse, nüfus 1 milyar sınırını 1.800’de aşıyor.
Dünyada 108 milyar insanın yaşamış olduğunu öne süren tahminde, eski çağlardan günümüze farklı dönemlerdeki nüfuslar önce tespit ediliyor ardından bu dönemlere tahmini doğum oranları uygulanıyor. Haub ve ekibi minimalist bir yaklaşımla M.Ö. 50.000’de nüfusun iki kişi olduğunu olduğunu düşünüyor; Adem ile Havva gibi...
M.S. 1’e kadar doğum oranının yılda 1000’de 80 olduğunu tahmin eden uzmanlar, 1 yılından itibaren bu oranı 1000’de 60’a, modern dönemdeyse 1000’de 30’a indirgiyor. Yarı bilimsel hesap sonucunda, dünyada bugün hayatta olanlar da dahil 108 milyar kişinin yaşadığı ortaya çıkıyor. M.Ö. 8000-M.S. 1 arası çok önemli olsa da, kayıt yokluğundan tahmine dayalı bir yöntem uygulanıyor.
Birçok okuyucu ve uzman mutlaka hesaba karşı çıkacaktır. Ancak şimdilik elimizde bu konudaki en ciddi çalışmalardan biri de bu...

100
6’ncı yüzyıldan itibaren, 15’nci yüzyıla kadar dönem dönem Asya ve Avrupa’yı vuran veba salgınları, bir ara Bizans’ın nüfusunun yarısını, 100 milyon kişiyi öldürmüş. (milyon)

NEX-7 TESTİ HAFTAYA

Bu haftaya yetişmedi, Sony’nin Türkiye’de merakla beklenen fotoğraf makinesi NEX-7’yi önümüzdeki hafta anlatacağım... Ve bu Türk medyasındaki ilk resmi NEX-7 incelemesi olacak!

TÜRKİYE’DE YILIN OYUNU

SKYRIM

Merlin’in Kazanı’nın ODTÜ Kültür ve Kongre Merkezi’nde düzenlenen Global Game Jam’de açıklananan Yılın Oyunu ‘The Elder Scrolls V: Skyrim’ oldu. Değerlendirmede 41 bin oyunsever 24 ayrı kategoride 375 bin oy kullandı. Oylamada ‘Call of Duty: Modern Warfare 3’ ikinci, Naughty Dog’un PlayStation 3 için geliştirdiği, Türkçe dublajlı ‘Uncharted 3: Drake’s Deception’ üçüncü oldu.