KARANLIKTAKi SESE SPONSOR ARANIYOR

Türkiye’de kaç görme özürlü var?
Türkiye Özürlüler İdaresi Başkanlığı’nın 2002 araştırmasına göre 400 bin civarında. Bu kişilerin yüzde 2’lik kısmı eğitim ve iş imkanlarından yararlanabiliyor. Biz sesli betimleme çalışmalarıyla, sinema gibi görsel bir sanat dalının bile erişilebilir olacağını kanıtlamak istiyoruz.

Görme engelliler bir filmi nasıl izleyebiliyor?
Hayatta nasıl sadece görsel öğeler yer almıyorsa, filmlerde de öyle. Diyaloglar, ses efektleri, müzikler ve bir hikaye var. Görmeyen kişi de hayatı farklı duyu organlarıyla nasıl algılıyorsa, filmi de öyle izliyor. Ama görsel öğelerin yoğun, diyalogların az olduğu bir Nuri Bilge Ceylan filminden bahsediyorsak, izlemek zorlaşıyor. İşte sesli betimleme bu tür noktalarda önemli olabiliyor. Bazen de sonu merakla beklenen bir film görüntülerle bitebiliyor. Bu durumda filmi anlatan birisi yoksa yapabileceğiniz hiçbir şey kalmıyor.

Daha önce görmediği bir dünyayı zihinde canlandırmak nasıl mümkün olur?
Hayatın kendisi sadece görsel bir dünyadan oluşmuyor, filmler de öyle. Efektler bir körün kafasında mekan ve kişilerle ilgili imge oluşmasını sağlıyor. Örneğin iki kişi yankılı bir yerde konuşuyorsa, buranın bir hol ya da boş bir oda olabileceğini tahmin edebiliyorsunuz. Görme engelliler sesli betimleme olmadan da film izleyebiliyorlardı. Ama filmlerdeki bazı boşluklar anlaşılamadığı için, sesli betimleme ihtiyacı ortaya çıktı. Görmeyenlerin mekansal algıları, genellikle görsel algının yerine geçiyor. Gelen sesin nereden geldiği, derinliği ve şiddeti gibi şeyler bu algının oluşmasına yardımcı oluyor.

Filmleri sesli betimleme tekniği hakkında bilgi verir misiniz?
Sesli betimleme, filmlerde konuşmanın olmadığı sahnelerdeki, mekan, kişi ve olayların dış ses tarafından anlatılması anlamına geliyor. Bu noktada metin yazarları işe koyuluyor, filmi izleyip nelerin betimleneceğine karar veriyor ve konuşmaları bölmeyecek şekilde metin oluşturuyor. Metin yazma işlemi bitince film, görme engelli biriyle izleniyor ve değişiklikler tamamlanıyor.

Sonrasında süreç nasıl işliyor?
Metinler seslendiriliyor. Sonra film yeniden miksleniyor ve DVD’ye dönüştürülüyor. Yeni yaptığımız filmlerde işitme engelliler için de altyazı yerleştirmesi var.

Sesli betimleme metni yazarken nelere dikkat ediliyor?
Filmin akışını etkileyecek önemli sahneler seçiliyor. Birinci şart, olabildiğince az sözcükle maksimum betimleme yapabilmek. Ses efektleriyle anlaşılan bir sahne, betimlenmiyor. Örneğin, kapının kapanma sesi duyulduysa “Kapı kapandı” denmiyor.

“Mp3 olarak dinleyebilirsiniz”
Sesli Betimleme Grubu ne zaman kuruldu?
2006’da Engelsiz Erişim Grubu’nun önerisiyle Boğaziçi Üniversitesi Mithat Alam Film Merkezi çatısı altında kuruldu. 2010’da dernekleşti ve ‘Sesli Betimleme Derneği’ adını aldı. GETEM ve Boğaziçi Üniversitesi Engelliler Birimi’nin desteğiyle önemli bir işlev üslendi. Böylece yurt dışındaki bu sistemin Türkiye’ye getirilmesi sağlandı. En büyük hedefimiz, Türkiye’de DVD’si çıkan tüm filmlerde altyazı seçenekleri gibi sesli betimleme seçeneği sunmak ve bunu bir standart haline getirmek. Eğer bakanlık yapımcıları teşvik ederse bu hedef mümkün olabilir.

Sesli Betimleme Grubu’nun diğer çalışmaları neler?
Birçok festivalde ve belediyede bu filmlerin gösterimine ön ayak olduk. Bursa İpek Yolu Film Festivali ve Adana Altın Koza Film Festivali’nde sesli betimlemeli filmler gösterildi. Aynı zamanda yeni gönüllülerin film betimlemeleri için metin yazımı eğitimi devam ediyor.

Betimlenen filmlerin görme engelli kişilere nasıl ulaştırılıyor?
DVD’ler körler okullarına ve derneklere istendiğinde ücretsiz gönderiliyor. Ayrıca görme engellilerin filmleri görüntü olmadan mp3 şeklinde www.seslibetimleme.com adresinde indirmeleri mümkün. Yeni çıkardığımız betimlemeleri buraya yüklüyoruz. Bunun yanı sıra bize davet geldiğinde, çeşitli illerdeki belediyelerde ve körler okullarında filmleri gösterebiliyoruz.

Projenin sürdürülebilirliği için neler gerekli?
En önemli gereksinim, finansal destek ve sponsorluk. Filmleri betimleme ve kurgu, bir maliyet gerektiriyor. Bir de Kültür Bakanlığı’nın filmlerin betimlenmesi için teşvik veya zorunluluk getirmesi çok önemli. Aksi halde ‘iğneyle kuyu kazıyor’ durumunda oluyorsunuz. Film yapımcıları tüm filmlerde sesli betimleme seçeneğinin olması gerektiğini artık kabul etmeli. Festivallerde sesli betimlemeli filmlerin yer alması ise bu sürecin daha iyi tanıtılmasına yardımcı olacak ve engelliler de bu organizasyonlara dahil edilmiş olacak.


BiR FiLMiN MALiYETi 2 BiN TL
Bir filmin hem görme engelliler hem de işitme engelliler için izlenebilir hale getirilmesi; metin yazımı, seslendirme ve kurgu faaliyetleriyle birlikte 2 bin TL’ye mal oluyor. Sponsor olan kişi ya da kurumun ismi, filmin tanıtımında ve sesli metinde
yer alıyor.


BETiMLENEN FiLMLERiN BAZILARI
Başka Dilde Aşk
Beyaz Melek
Buz Devri III
Issız Adam
Kabadayı
Karpuz Kabuğundan Gemiler Yapmak
Kayıp Balık Nemo
Yahşi Batı
Yazı Tura

Bu filmlere www.seslibetimleme.com yada www.getem.boun.edu.tr adresinden ulaşılabilir veya GETEM’e üye olarak sesli betimlemeli filmlerin mp3
halini bilgisayara indirebilirsiniz. Üyelik için görme engelli raporunu 0 212 359 46 47 numaralı faksa göndermek yeterli.