İstifa depremi

10 Ekim’de başlayacak 51. Antalya Film Festivali’nde sular durulmuyor. Festival, bir hafta önce festival yönetimi tarafından belgesel programından çıkarılan Reyan Tuvi imzalı Gezi belgeseli ‘Yeryüzü Aşkın Yüzü Oluncaya Dek’in filmin ‘yeniden gönderilen versiyonu’nun yapılan değerlendirme sonucunda yarışmaya davet ettiğini dün duyurdu. Tuvi filmin İngilizce çevirideki bir küfrün silindiğini ve filmin yarışacağını ilan etti. Ancak dün festival yönetiminin tutumu sebebiyle yeni bir istifa dalgası başladı.

Sansüre eleştiri
Ulusal yarışma jürisinde bulunan yönetmen Belmin Söylemez, belgesel jürisinden Ayla Kanbur, kısa film jürisinden yönetmen Emre Akay ve Belma Baş, uluslararası yarışmadan yönetmen Zeynep Dadak ve SİYAD jürisinden Esin Küçüktepepınar, Kaya Özkaracalar, Evrim Kaya, Metin Gönen ve Fırat Yücel’den oluşan 10 jüri üyesi, görevlerini bıraktıklarını açıkladı. Basın açıklamasında, “Festivalin, sansürün normalize edilmesini beraberinde getirecek ve yönetmenler üzerindeki baskıyı artıracak bu tutumunu endişe verici buluyoruz,” denildi.
Yönetmen Tuvi ise dün yeni bir basın açıklaması yaparak, hem kendi filminin ve hem de diğer filmlerinin Antalya izleyicisiyle buluşmasının önünü açmak istediğini için bu kararı verdiğini söyledi. Tuvi, festival komitesinden “ filmi, kendisini, aslında sinemayı, geçtiğimiz hafta boyunca krimalize ettikleri için kamusal bir özür” beklediğini de ekledi.
Ayrıca festivalin ulusal belgesel yarışmasında bulunan 15 filmden 13’ünün yönetmen ve yapımcıları da festivalin tutumunu eleştirdi ve festival özür dilemediği takdirde filmlerini yarışmadan çekeceklerini duyurdu. Aralarında Emel Çelebi, Ahmet Yurtkul, Ender Yeşildağ ve Zeynel Koç’un yanı sıra Reyan Tuvi’nin de olduğu sinemacılar, sürece dair net bir açıklama ve özeleştiri içeren bir geri bildirim yapılmamış olmasının festival yönetimine olan güvenlerini sarstığını ifade ettiler:
Fatih Özgüven, Murat Özer, Engin Ertan ve Ali Ulvi Uyanık’ın da aralarında bulunduğu 37 sinema yazarı da festivale katılmama kararı aldıklarını açıkladı. Yazarlar, “Festival komitesinin, yaptıkları hatalarla ilgili sorumluluk almayan, bunun ifade özgürlüğü ve etikle ilgili bir tartışma olduğunu görmezden gelen tavrını kabul etmiyoruz,” dedi.

‘Devlet organı gibi’
Festivalin özeleştiriye yer vermeyen tutumunun sansürü meşrulaştırmaya çalıştığını vurgulayan yazarlar, “Festival yönetiminin kendini devletin yargı organlarının bir uzantısı gibi konumlandırmaya devam ettiğini üzülerek görüyoruz” diyerek festivale katılmama kararlarını kamuoyu ile paylaştı. Senaryo ve Diyalog Yazarı Sinema Eseri Sahipleri Meslek Birliği (SenaristBir) ve Senaryo Yazarları Derneği (Sen-Der) Tuvi’nin beyanı nedeniyle festivali boykot etmekten vazgeçtiklerini belirttiler.

Kriz nasıl derinleşti?

* Festivalde ulusal belgesel dalında yarışacak 14 filmi açıklamasından dört gün sonra, 30 Eylül’de festivalin belgesel yarışma ön jürisi, ‘Yeryüzü Aşkın Yüzü Oluncaya Dek’in Türk Ceza Kanunu’na aykırı olması nedeniyle festival yönetimi tarafından seçkiden çıkarıldığını açıkladı. Film daha önce Documentarist, İstanbul Film Festivali ve Altın Koza’da izleyiciyle buluşmuştu.
* Sinema Yazarları Derneği’nden (SİYAD) 75 üye 2 Ekim’de bir basın açıklaması yaparak, “çağdışı bir uygulama olarak nitelendirdikleri” sansürü protesto ettiler ve festival yönetimini bu karardan vazgeçmeye çağırdılar.
* 2 Ekim’de festivalde görev alacak, aralarında belgesel jürisi başkanı Can Candan’ın da bulunduğu 12 jüri üyesi bir basın açıklaması yaparak filmin “sanatçının kurguladığı özgün haliyle gösterilmesini talep ediyoruz” dediler.
* Belgesel jürisi başkanı Can Candan, 4 Ekim’de olayı düzeltme sorumluluğunun Tuvi’ye atılıp üzerinde baskı oluşturulmaya çalışıldığını ifade etti ve “Sansürün, sorumsuzluğun, manipülasyonun ve baskının olduğu yerde ben yokum,” diyerek görevinden ayrıldı.
* Filmin yarışmaya döndüğü haberinin ardından Belgesel Sinemacılar Birliği, festival yönetiminin tutumunun Tuvi üzerinde baskı kurduğunu belirterek, festivale katılmama kararı aldıklarını duyurdu.