iPUÇLARINI TAKiP EDiN

Şişli Florence Nightingale Hastanesi’nden kardiyolog Prof. Dr. Vedat Aytekin’le kalp-damar hastalıkları üzerine olan sohbetimize devam ediyoruz. Prof. Aytekin, damarlarda tıkanma başladıktan sonra yapılacak çok şey olduğundan, bilinenin aksine bu durumun sağlıklı yaşam ve bazı ilaçları kullanarak geriye döndürülebileceğini söylüyor.

- Vedat hocam aslında iş korunmayla ve önlemle başlıyor, öyle devam ediyor. Bu bir hayat, bir yaşam programı olduğunda da çok iyi sonuçlar alınıyor.
Biliyorsunuz eskiden kalp krizi, yani enfarktüs olduktan sonra yapacak pek bir şey yoktu. Şimdiyse çok şey var ama öncelikle enfarktüs olmadan önceki durumdan bahsedelim. Bugün artık biliyoruz ki beslenme tarzı başta olmak üzere sağlıksız yaşam tarzı damarların bozulmasında çok önemli bir faktör. Tabii iş sadece iyi beslenme, stresten uzak durmayla bitmiyor. Hareketsiz hayat tarzı yani düzenli hareketten, egzersizden uzak bir yaşam tarzı da kalp damar hastalıklarına davetiye çıkarır. Fazla kilolar, bel çevresinin genişlemesi, sigara içmek çok önemli önlenebilir risk faktörlerinin başında gelmekte. Bu saydıklarımın tersi yapılarak yani kilo normal seviyelerde korunup, doğru beslenilir, günlük yaşam hareketli hale getirilir, stres ve sigara içmek gibi durumlardan da uzak durulursa kalp krizine karşı en önemli önlemler alınmış olur. Tabii insanın genetik yapısı da önemli bu arada. Eğer yakın akrabalarda kalp krizi geçirmiş kişiler varsa bir kez daha dikkat etmeli insan hayat tarzına.
- Peki kişiler bunlara önem vermez, dikkat etmezlerse ne oluyor? Çok gördüğümüz bir olay, yılda bir check-up yapılıyor, doktorlar bazı ciddi önerilerde bulunuyor. Fakat kişiler buna 3-5 hafta uyduktan sonra “Nasıl olsa check-up yaptırdım, çok önemli bir şeyim de yokmuş” deyip bu küçük ipuçlarını hemen unutup, eski düzensiz yaşam tarzlarına geri dönüyorlar. Bu konuda ne dersiniz, ne yapmalılar?
Bunlara dikkat etmeyen kişilerde damar içinde plaklar oluşmaya başlıyor ve bu plakların ne zaman sorun çıkaracağını önceden kestirmek mümkün olamıyor maalesef. Burada yapılan en büyük yanlış, bu plaklar sorun çıkaracak hale gelince daha dikkat ederim deyip, boşvermek. Tabii yılda bir yapılan check-up ve gerektiğinde efor testinden sanal tomografiye kadar varan incelemeler, bize genel durum hakkında bir fikir veriyor. Ama damar cidarına doğru belirgin çıkıntı yapmamış ve damarın görüntüsünde de büyük değişiklikler yapmamış bir yumuşak plak her zaman tespit edilemiyor. Bunu düşündüren ipuçları olabiliyor ama maalesef bu ipuçları hastalar tarafından, sizin de dediğiniz gibi pek ciddiye alınmıyor. Ve örneğin stresli bir gün ve ağır yağlı bir yemekten sonra bunlar aniden patlayabiliyor. Yerine göre öldürücü sonuçlar doğurabiliyorlar. Bu yılda bir kez yapılması önerilen check-up’ların en büyük değeri, bize bazı şeylerin tam yolunda gitmediğini göstermesi. Bu ipuçlarının değerini bilip, ciddi bir hayat tarzı değişikliğine gidip, gerekli ilaçları düzenli kullanmak, olması muhtemel bir enfarktüsün olmamasını sağlayabiliyor. İşte en önemli konu bu, yani koruyucu veya önleyici önlemlerle olması muhtemel bir enfarktüs önlenebiliyor.
- Vedat hoca, kısaca şöyle diyebilir miyiz, daha hâlâ yumuşak bir plağın patlayıp da enfarktüse sebep olabileceğini önceden tespit edecek kesin bir metodumuz olmadığına göre, en doğrusu sağlıklı hayat tarzı sürerek bu durumun olmamasını sağlamak?
Bu kesinlikle doğru, bugün için çok ileri görüntüleme imkanlarımız, tahlil yöntemlerimiz olmasına rağmen üstünde incecik bir örtü kalmış bir yumuşak damar plağının ne zaman çatlayıp da enfarktüse sebep olacağını önceden bilmemize imkan yok. Bu nedenle böyle bir durumun olmamasını sağlamak en kesin yol.
Burada yapılması gereken, tespit ettiğimiz veya tespit edemediğimiz ama varlığından tıbbi ve tetkik bulgular nedeniyle şüphelendiğimiz üstü yumuşak kaplı patlamaya hazır plakların üstündeki örtünün kalınlaşmasını, sertleşmesini, dolayısıyla patlamaz hale gelmesini sağlamak. Bu kesinlikle yapılması gerekli bir hadise ve sonuçları hayat kurtarıcı oluyor. Bunun yapmanın yolu da bazı önlemleri alıp, yerine göre bazı ilaçları kullanmaktan geçiyor.
Vedat hocam, insanın alışkanlığını değiştirmesi üç hafta kadar sürüyor. Üç hafta geçtikten sonra eski yapılanları yeniden yaparsa, her şey başa döner. Önemli olan, bu işi bir zorlama değil de kendisine yıllar kazandıracak hoş bir yaşam değişikliği gibi görebilmek ve uygulayabilmek gibi.


YARIN: KADINLAR ERKEKLERDEN?DAHA?MI?ŞANSLI?